Soldaat van Oranje

Vorige week vrijdag ben ik naar de musical ‘Soldaat van Oranje’ geweest.
Het schijnt de langst lopende voorstelling uit de Nederlandse theatergeschiedenis te zijn. Hij draait al vier jaar en trekt nog steeds volle zalen. Het is ook een hele gebeurtenis in die hangar in Valkenburg waar een theater van gemaakt is.

Als publiek, ruim duizend man, zit je op een draaiende plateau wat zich richt naar het decor wat op dat moment bij het verhaal past. Er zitten bijzondere decors tussen waar ik niet teveel van wil verklappen.
De verschillende scenes worden aan elkaar geplakt met een typemachine en filmbeelden uit de oorlog.

Het verhaal is een stuk uit het leven van Erik Hazelhoff Roelfsema. Een Leids student die een actieve rol heeft gespeeld in de tweede wereldoorlog. De soldaat van Oranje.
Een echt plot zit er niet in het verhaal, maar dat zit in mensenlevens ook niet. Wat dat betreft waarheidsgetrouw.
Waar ik wel door aan het denken ben gezet zijn de dilemma’s die het uitbreken van de oorlog met zich meebracht. Eric heeft een vriend waarvan de ouders NSB’ers zijn. Blijf je dan bevriend? Een andere vriend is Joods. Hoe doe je dat? Ga je voor de liefde of voor het vaderland, wanneer je moet kiezen?

Ik ken het boek niet van Hazelhoff, ook de film die in 1977 gemaakt is heb ik nooit gezien omdat ik niet van Nederlandse films hou. Te platvloers. En vanuit alleen deze musical vraag ik mij af of Hazelhoff wel zo’n held was. Wanneer ik het puur op deze musical baseer denk ik dat er nogal wat bloed aan zijn handen kleefde, doordat hij niet goed heeft gehandeld met de wetenschap dat Van ’t Sant, de particuliere secretaris van koningin Wilhelmina, wel eens voor de Duitsers kon werken.
Wanneer ik op Van ’t Sant google dan blijft het ook allemaal wat mistig en onzeker.

Anne Will Blankers als koningin Wilhelmina is geweldig. Duidelijk een doorgewinterde actrice. Het klopt gewoon. Waar andere acteurs nog al eens schreeuwerig over komen terwijl dat met de huidige geluidstechniek helemaal niet nodig is, is zij rustig en bedaard en benut dan ook die techniek.
De laatste scene blijft ook bij mij hangen. Daarin komt Erik een vriend tegen van vroeger (ben even vergeten welke) en deze getuigt tegen Erik dat God hem door de oorlog heeft heen gesleept. Erik, als ongelovige komt niet verder dan ‘O’ te zeggen en te herhalen: ‘Zo, heeft God jou door de oorlog heen gesleept? Je voelt hem denken: ‘waarom jou wel en waarom zoveel anderen niet?’

Eén flink punt van kritiek heb ik nog wel. Naar mijn mening werd in die tijd, 70 jaar geleden, beter Nederlands gesproken. Nu hangen de teksten aan elkaar van ‘God- allemachtig’ en het regelmatig lege ‘Jezus geroep’ wat onze tijd zo kenmerkt maar wat volgens mij in die tijd totaal niet voorkwam. De mensen toen waren veel beschaafder in hun taalgebruik.
Hoe ik het denkwerk, de technieken, de acteer en zangprestaties van deze musical ook bewonder, dit is gewoon jammer.

Good Will Hunting

Een film uit 1997. Wat gaat de tijd snel. Ik herinner me nog dat ie in de prijzen viel en ik mij voornam hem snel te bekijken.
Matt Damon, Ben Affleck en Robin Williams, die pas overleden is spelen de hoofdrollen.
De eerste twee zijn ook de schrijvers van het verhaal.
Het verhaal over Will Hunting, een hoogbegaafde schoonmaker uit een achterstandswijk, speelt zich af in Boston.
Samen met zijn vriend Chuckie (Ben Affleck) maakt hij de buurt onveilig en komt regelmatig in aanraking met de Sterke Arm.
Op een dag, terwijl Will in school loopt schoon te maken ziet hij een wiskundig probleem op een bord staan en lost het op.

De wiskundeleraar Lambeau had daar een paar jaar voor nodig. Hij is wel nieuwsgierig naar de ‘oplosser’. Zo gaat er een balletje rond Will Hunting rollen. Maar het rolt niet eenvoudig. Hij komt bij een psycholoog (Robin Williams) terecht en je gaat je afvragen wie wie nou eigenlijk helpt.
Er is ook iets met een meisje, Skylar, gespeeld door Minnie Drivers.

Ik vond het een indrukwekkende film. Om twee dingen. Eerst: of het op een waar gebeurt verhaal berust weet ik niet maar zou gemakkelijk kunnen. Zulke dingen gebeuren. Het is mooi wanneer er mensen zijn die zo’n jonge man onder hun hoede nemen en hij zo toch kansen krijgt met zijn talenten, die de wetenschap natuurlijk ook wel weer wat oplevert. Er zal ongetwijfeld ook eigen belang meespelen om zo iemand vooruit te helpen. Tegelijkertijd wordt het duidelijk dat ieder mens een eigen wil heeft en zelf mag bepalen hoe zij/hij het leven inricht.

Met Robin Williams heb ik niet zo heel veel; ik blijf hem helaas altijd als mrs. Doubtfire zien.

Als tweede kreeg ik het wel koud om mijn hart. Hoeveel vrouwen en meisjes heeft de geschiedenis gekend die hoogbegaafd waren? Ik kan beter zeggen: heeft de geschiedenis niet gekend/ erkend.
Ook mijn moeder en schoonmoeder verdwenen achter het aanrecht na hun huwelijk. Meisjes behoefden niet dóór te leren want zij gingen toch trouwen. Voor een huwelijk en een huishouden had/heb je geen ontwikkelde hersens nodig. Dat is nl. het foute signaal wat wordt afgegeven. Wat is dat eigenlijk allemaal absurd. Hoeveel talent is er zo niet verspild de eeuwen door?
Kort geleden sprak ik een academicus die mij vertelde dat zijn moeder een zeer intelligente vrouw was maar er niets mee kon doen in haar omgeving. Zij heeft daar zeer onder geleden.
Hoeveel zijn er niet die daaraan in de loop der eeuwen psychisch onderdoor zijn gegaan en het labeltje ‘hysterica’ of ‘wicca’ kregen opgeplakt? Om over het huisvrouwensyndroom maar te zwijgen.
Binnen de gereformeerde gezindte werd en wordt tegen de feministische golven vaak het argument gebruikt dat het op seculiere basis berust, de scheppingsorde ontkent (wat dat ook moge wezen) en daardoor af te keuren is.
Ja, ja, klinkt vroom maar het ontduikt het werkelijke probleem. Wat te doen wanneer mannenbroeders uit de gereformeerde gezindte het massaal laten afweten om op dit terrein het voortouw te nemen wat ze, op grond van de Bijbel, al 'duizend' jaar geleden hadden kunnen doen? Ik ben nog steeds blij dat er feministische golven zijn geweest, ondanks de uitwassen. Zij hebben gezorgd voor de mogelijkheden en vrijheid die ik nu heb.

Intouchables

Onaanraakbaren.
Een Franse film uit 2011 gebaseerd op een waar gebeurd verhaal wat ook in boekvorm is verschenen als ‘Le Second Souffle’ geschreven door Philippe Pozzo di Borgo. Eén van de rijkste mannen van Frankrijk. Gespeeld door François Cluzet.
Regie en scenario: Olivier Nakache en Éric Toledano

Tijd geleden dat ik zo heb gelachen. Maar dat komt denk ik ook doordat ik het particuliere verpleegwereldje van binnenuit ken. In Nederland ken ik trouwens geen situaties waarin een onopgeleid mens tot verpleeghulp wordt gebombardeerd maar misschien kan het wel wanneer je maar genoeg geld hebt.
Zorg dus voor een grote kist met geld onder je bed.

Driss, een ex gevangene (gespeeld door Omar Sy) komt bij een sollicitatieprocedure bij Philippe alleen maar langs voor een handtekening zodat hij een bewijs heeft voor zijn sollicitatie en een uitkering kan aanvragen.
Het loopt allemaal iets anders. Philippe, de verlamde intellectueel in de rolstoel ziet wel wat in Driss en vraagt hem als verpleeghulp.
Er ontstaat een ontroerende vriendschap tussen die twee. Wat is dat heerlijk wanneer je (een) verzorger(s) hebt waar het zo mee klikt. Dat kan misschien alleen maar wanneer het op zo’n onconventionele manier ontstaat. De harten staan open. Je merkt het later wanneer Driss afscheid heeft genomen en Philippe het moet doen met professionals. In de film is dat verschil natuurlijk wat extra aangezet want in real life zijn er heus heel leuke, professionele verpleegkundigen........

De film begint met een race door Parijs en gaat dan in een lange flashback hoe het zo is gekomen. Op een gegeven moment ben je weer op dit beginpunt en gaat het verhaal verder naar het einde. Er zit geweldige humor in het verhaal. Alleen daarom al moet je de film vaker kijken. Wanneer Philippe, de rijke intellectueel, in zijn kapitale huis luistert naar het Ave Maria van Schubert loopt de rest van het personeel met joekels van oordoppen rond.
Een klein themaatje op de achtergrond is de kunst.
‘Waarom interesseren mensen zich voor kunst?’ ‘Het is ons enige spoor op onze doortocht op aarde’.
Driss geeft daar dan weer zijn eigen draai aan zodat je toch weer gaat denken aan de kleren van de keizer binnen de wereld die Kunst heet.

Onaanraakbaren. Volgens Wiki heeft dat te make met Dalits uit India. Een groep die uitgesloten is van het kastenstelsel. Outcasts. Dan heb je weinig fantasie nodig om de titel in relatie tot de film te begrijpen.
Mooie muziek van Ludevico Einaudi die de laatste jaren aardig aan de weg timmert.

Doubt

Een film uit 2008 met in één van de hoofdrollen Philip Seymour Hoffman. Vorige week is hij overleden aan een overdosis, slechts zes en veertig jaar oud. Hij laat drie kinderen na.
Hij is helemaal niet zo’n aantrekkelijke Hollywood-man maar hij speelde zijn rollen vol overtuiging.
Ik ken hem van 'Magnolia' en van 'Mission Impossible deel III'.....tenminste.....toen zag ik hem bewust en leerde hem waarderen.
De regisseur was John Patrick Shanley. Hij gebruikte voor deze film zijn eigen gelijknamige toneelstuk.

Het verhaal speelt zich af in het jaar van mijn zesde verjaardag in the Bronx in een Katholieke school. Andere hoofdrollen zijn voor Meryl Streep, Amy Adams en Viola Davis.
Deze film lag ook al weer een tijdje te wachten vanwege het thema. Twijfel.
Wat moet je doen als je twijfelt, zo begint pastoor Flynn zijn eerste preek. Wanhoop kan mensen samenbinden zoals bij de moord op Kennedy, maar wanneer je alleen bent met geheimen zoals een ziekte, een erge zonde. Stel je eens voor: het isolement waarin je je bevindt. De zekerheid die je eens had maar intussen bent verloren, die twijfel kan ook een band geven, net zo sterk als zekerheid. Als je je verdwaald voelt ben je niet alleen.
Achteraf begrijp je dat deze preek voor de jonge zwarte misdienaar was die door de pastoor onder zijn hoede is genomen op deze ‘blanke’ school.

Zuster James (Amy Adams) komt iets vreemds op het spoor m.b.t. Donald Miller, de donkere misdienaar en de pastoor en deelt haar bevindingen met Zuster Aloysius (Meryl Streep), die hard, streng, achterdochtig maar rechtvaardig is al heeft ze ook een zacht randje. De band tussen die twee wordt sterker, daardoor wordt de vrolijke zr. James beïnvloed. Voor zr. Aloysius is het voor de hand liggend om de pastoor hiermee te confronteren en wanneer dat niet direct het gewenste effect heeft, regelt ze een gesprek met de moeder van Donald (Viola Davis). Dat wordt een zeer indringend gesprek met weer een apart thema. Maar zr Aloysius aast als een kat op een muis. Overtuigd van haar gelijk, ze twijfelt absoluut niet, zorgt ze ervoor dat de pastoor uit eigen beweging ontslag neemt en wordt overgeplaatst en ze ziet dit ontslag als een bekentenis. Maar klopt dat alles wel?

Indringend is ook de preek van de pastoor over roddel en achterklap. Het is als een opengesneden kussen waarvan de veren alle kanten uitvliegen en niet meer bij elkaar te rapen zijn. Je kunt het niet meer ongedaan maken.
Een leerzame film.


Psalm 15:
Een psalm van David.
HEERE, wie zal verblijven in Uw tent?
Wie zal wonen op Uw heilige berg?
Hij die oprecht wandelt en gerechtigheid beoefent,
die met zijn hart de waarheid spreekt.
Die met zijn tong niet lastert,
zijn vrienden geen kwaad doet
en geen smaad jegens zijn naaste op de lippen neemt.

11-02-14: ik lees net in de krant dat deze film op 28 februari wordt uitgezonden in een 'Philip Seymour Hoffman - weekend'.

Flatliners

Een film uit 1990; regisseur Joel Schumacher.
Hoofdrollen door allemaal bekenden: Kevin Bacon, Julia Roberts, Kiefer Sutherland (zoon van Donald), William Baldwin(broer van Alec) en Oliver Platt die veel meer lengte heeft dan ik in mijn hoofd had.
Ik las pas iets over deze film en warempel kwam hij afgelopen zaterdagavond/nacht op TV.
Het gaat over een aantal medische studenten die BDE’s gaan opwekken (a flat line) bij zichzelf.
Ze hebben de know how en middelen om dat te doen en kunnen elkaar ook weer ‘terughalen’. Ze willen als echte wetenschappers nu wel eens weten of er echt iets is ‘aan de overkant’.
Religie en filosofie hebben gefaald dus nu is het de beurt aan de wetenschap.

Alles wordt voorbereid en de bedenker, Kiefer Sutherland is degenen die ‘mag’. Na hem willen de anderen echter ook en wordt het opbieden wie het langste ‘weg’ durft. (in een prachtig Art Nouveau/Art Deco decor)
Uiteindelijk gaan ze allemaal een keer behalve Oliver. Alles wordt op film vastgelegd voor de eventuele eeuwige roem.

Helaas blijkt het niet alles rozengeur en maneschijn aan de andere kant. Wat ze in eerste instantie allemaal verzwijgen is dat ze last krijgen van hallucinaties die te maken hebben met (vermeende) fouten uit hun verleden.
Kevin Bacon is de eerste ( en atheïst) die direct de koe bij de horens vat; de persoon op wie het onrecht betrekking had opzoekt en vergeving vraagt.

Het onderwerp is intrigerend; wie wil nu niet eens weten of er echt iets is, met bewijzen gestaafd.
O.a. Pim van Lommel en Dick Swaab deden/doen daar ook aan mee.
Wie heeft gelijk? Zijn de overeenkomstige ervaringen van mensen met een BDE slechts een chemisch proces in de hersenen? (Swaab) of is er toch meer? (Lommel)
Ook de film blijft inhoudelijk een hulpeloze poging.

Als ik alles met mijn Hollandse boerenverstand overweeg dan zullen we het nooit weten tenzij we zelf de lijn overgaan. Er is nu eenmaal nooit iemand teruggekomen van áchter die definitieve lijn.
Daarom blijft het, ook wetenschappelijk, speculeren.
Ik gelóóf er wel in. Omdat ik de God van de Bijbel die erover spreekt betrouwbaar acht; omdat Jezus is opgestaan.
Ik zie ook hoe mensen een groot potentieel in zich mee dragen voor allerlei dingen waar ze in dit korte leven vaak niet aan toe komen. Zou dat potentieel er voor niets zijn?
Maar hoe dat dan vorm krijgt weet ik niet, ook al probeer ik er soms een voorstelling van te maken.
Meestal draait het uit op een wat meer paradijselijke voortzetting van dit leven.
Maar of dat klopt of toch totaal anders is zal ik ook dán pas weten.


04-09
Vanmiddag, toen ik languit aan het Nederlandse strand (jawel!) lag, lag ik nog na te mijmeren over deze film.
Ik vergat een aangrijpend moment te melden wanneer Kevin Bacon als atheïst zijn excuses aanbied aan God en meteen in verontwaardigd verzet komt wanneer het er op lijkt dat Kiefer Sutherland - die voor de tweede keer 'weg' is - komt te overlijden.
Soms ben ik jaloers op mensen die het oneens zijn met God zo durven te uiten.
Ik denk dat ik vroeger te bang gemaakt ben met hel en verdoemenis om zo voluit het leven te durven leven.

Tree of life

Schrijver en regisseur is Terrance Malick. Uit 2011.
Hoofdrollen voor Brad Pitt en Sean Penn
Vorige week opgenomen en nu gekeken.

Een verwarrende, complexe film, ik moet hem nog een keer zien. Maar vooruit: een eerste poging.
Tree of life: de levensboom. Deze staat vanuit de ‘Christian view’ aan het begin en aan het einde; in Genesis en in Openbaringen.
Van cruciale betekenis is volgens mij de (sarcastische) tekst uit Job 38 die aan het begin verschijnt waar God zegt: 4 ‘Waar was u toen Ik de aarde grondvestte? Maak het bekend, als u echt inzicht hebt. 5 Wie heeft haar afmetingen bepaald? U weet het immers wel. Of wie heeft het meetlint over haar uitgespannen? 6 Waarop zijn haar pijlers neergezonken? Of wie heeft haar hoeksteen gelegd, 7 toen de morgensterren samen vrolijk zongen, en al de kinderen van God juichten?’
Wanneer je dit niet oppikt snap je er volgens mij helemaal niets van.

Zo begint de film met korte beelden van de moeder als klein meisje. Zij heeft geleerd dat er twee wegen zijn door het leven: de weg van de natuur die op zichzelf gericht is en de weg van de gratie(grace) die zichzelf niet zoekt en minachting en buitensluiting accepteert. Deze tweedeling is de hele film op de achtergrond aanwezig. Haar man (Brad Pitt) is ‘de natuur’ en zij heeft de weg van de gratie gekozen want dan overkomen je geen ongelukken.
Het heden is dat Texaans gezin dat bericht krijgt van het overlijden van hun tweede zoon. De gevoeligste: de muzikant en schilder. ('grace')
Jack (Sean Penn 'natuur') is de oudste van de drie jongens, de zoeker, de denker en ook de voice over. Hij werkt in en tussen wolkenkrabbers.

De film gaat dan in een gigantische flashback terug naar de grondlegging van de wereld met prachtige beelden van het heelal, erupties van vulkanen en donderende golven. Er komen zelfs prehistorische dieren om de hoek kijken. Evolutie.
Van glanzende wolkenkrabbers naar het oerbegin. Ook zo’n tegenstelling.

Jack loopt al van kinds af aan met grote levensvragen rond en krijgt geen antwoord. Hij neemt waar en verwondert zich. Hij snapt bijvoorbeeld niet dat God een kind in het natuurbad laat verdrinken terwijl Hij er toch iets aan zou kunnen doen.
Tsja, wie snapt dat wél?
Hij gaat ook de weg van de natuur maar ontdekt of krijgt toch inzicht: 'Wanneer bent U voor het eerst tot mij gekomen?' en ‘Hoe ben ik U kwijtgeraakt’ Uiteindelijk komt hij in het hiernamaals terecht. Of is het de geestelijke wereld van de gelovigen waarin je elkaar als gelijk gestemde, begrijpende zielen ontmoet?
In ieder geval ontmoet hij zijn broertjes weer en zijn ouders. Ja ook Pa komt tot inkeer.

Het zijn allemaal korte krachtige beelden en ze prikkelen je tot het uiterste.
Ik hou wel van dit soort films.
De ‘harde schijf’ in mijn hoofd maakt overuren op zoek naar vergelijkend materiaal om zo betekenis te kunnen geven aan datgene wat door mijn ogen naar binnen floept.

De muziek is van de Poolse Zbigniew Preisner (Lacrimosa) die prachtig past bij de evolutionaire beelden en van Smetana (die Moldau)
Zij tillen je uit het alledaagse bestaan en is daardoor ook weer een soort van tegenstem: er is méér, groter en machtiger.

A Time to Kill

Gisteravond was deze film op tv. Zelf heb ik hem ook op de plank staan. Een film die bij mij een schokeffect teweegbracht die ik niet verwachtte en waar ik zelf van schrok. Ik wist niet dat racisme zo diep verstopt kan zitten in een mens. Het zou een verplichte film moeten zijn op scholen en clubs.
Een film uit 1996 naar een thriller van John Grisham. Het boek heb ik niet gelezen.
Regisseur is Joel Schumacher en verder wordt er een blik bekende acteurs opengetrokken van heb ik jou daar.
Het verhaal speelt zich af in Canton, Mississippi in een tijd waar onderhuids het racisme rommelt.
Tonya Haily, een tien jaar oud dochtertje uit een Afro-Amerikaans gezin wordt door twee blanke jonge mannen opgepikt terwijl ze met boodschappen naar huis loopt. Ze wordt afschuwelijk mishandeld en verkracht maar overleeft het drama. Daardoor kunnen de daders worden opgepakt.
Haar vader (Samuel Jackson) neemt het recht in eigen hand en schiet de twee daders dood. Hij moet dan terechtstaan voor moord.
Probleem: Blanke rechter, blanke aanklager, blanke jury en ook nog een blanke advocaat (Matthew McConaughey) die wel van goede wil is en er echt heel veel voor over heeft dat er recht gesproken wordt.
De spanningen in het dorp lopen hoog op en de plaatselijke Klu Klux Klan wordt nieuw leven ingeblazen. De sfeer is letterlijk en figuurlijk broeierig.
Hoe gaat dat aflopen? De spanning blijft tot het einde voelbaar.
Een film die blijft hangen omdat hij duidelijk maakt dat met het hoofd niet alles te verklaren en te veroordelen valt. Ook het hart spreekt, terecht, een woord mee en ook maakt de film duidelijk dat je niet altijd kunt afgaan op oppervlakkige waarheden.

The Devil’s Advocate

Eén van de meest aangrijpende en fascinerende films die ik ooit heb gezien is deze film van Tylor Hackford naar een boek van Andrew Neiderman uit 1997. Hij was zaterdagavond op tv. Hij heeft niets te maken met The Firm/Advocaat van de Duivel van John Grisham, dat is een beetje verwarrend.
Keanu Reeves (Kevin Lomax), Charlize Theron (Mary Ann Lomax) en Al Pacino (John Milton) spelen de hoofdrollen.
Het is een film die je vaker moet zien. Ik heb ‘m nu drie keer bekeken en iedere keer grijpt ie me weer aan.
Al Pacino /John Milton speelt de duivel. Dat weet je de eerst keer niet omdat het pas later in de film aan de orde komt al hangt er wel vanaf het begin een vreemde sfeer om hem heen.
John Milton zal wel een verwijzing zijn naar ‘Paradise Lost’.
Pacino speelt deze rol met verve en met een satanisch genoegen. Dat maakt het des te aangrijpender.
De belichting van zijn gezicht van onder af, in sommige scenes richting einde van de film vergroot het effect. Wij deden dat vroeger in de nachtdienst met de zaklamp ook weleens om elkaar de stuipen op het lijf te jagen. *grinnik*
Grote vragen komen aan bod, zij het wat oppervlakkig, over de vrije wil, de rol van God in de ellende van deze wereld en de zwakheden van de mens.
Je gaat ook een beetje leren om als de duivel naar de mensen te kijken. Net als in het boek van C. S. Lewis: ‘Brieven uit de Hel’.
Het manipuleren van en inspelen op die zwakheden van Kevin Lomax is zo fascinerend. Daar zitten belangrijke lessen in want Milton liegt niet. Hij spreekt de waarheid op zo’n speciale manier dat je hem niet serieus neemt.
Kevin is de zoon van een dominees dochter. Dus hij weet wel het een en ander van geloven, maar wil er eigenlijk niet van weten omdat het hem hindert in zijn carrière als zeer succesvolle advocaat die nooit verliest. Hij krijgt een aanbod van Milton uit New York om bij hem op het advocatenkantoor te komen werken. Daar worden ze in de watten gelegd. Mary Ann, zijn vrouw gaat in eerste instantie met hem mee maar ruikt eerder dan hij het onraad. Wat kost het om een gevierd en succesvolle advocaat te zijn? Verder vertel ik liever niet teveel.
Voor wie er tegen kan om op deze manier geconfronteerd te worden met grote levensvragen is deze film een aanrader.

Een paar uitspraken….het was lastig kiezen:

John Milton: So... have we been treating you well? Hebben we je goed behandelt?
Kevin Lomax: Very well, thank you. Heel goed, dank u
John Milton: And your wife? She had a good time? En je vrouw? Heeft zij het naar haar zin?
Kevin Lomax: She sure has, it's been great. The whole thing's been great. Jazeker, het is geweldig. Alles is geweldig.
John Milton: That's our secret. Kill you with kindness. Dat is ons geheim. Je vermoorden met vriendelijkheid. (Dat lijkt dan een grapje)

John Milton: Guilt is like a bag of fuckin' bricks. All ya gotta do is set it down. Schuld is net een zak met stenen. Het enige wat je hoeft te doen is hem neerzetten.

Kevin Lomax: What about love? Hoe zit het met de liefde?
John Milton: Overrated. Biochemically no different than eating large quantities of chocolate. Overschat. Biochemisch niet anders dan het eten van grote hoeveelheden chocolade.

Kevin Lomax: "Better to reign in Hell than serve in Heaven", is that it? Beter te regeren in de hel dan dienen in de hemel, is dat het? (uit John Milton's 'Paradise Lost; boek 1 zin nr. 63)
John Milton: Why not? I'm here on the ground with my nose in it since the whole thing began. I've nurtured every sensation man's been inspired to have. I cared about what he wanted and I never judged him. Why? Because I never rejected him. In spite of all his imperfections, I'm a fan of man! I'm a humanist. Maybe the last humanist.
Waarom niet? Ik zit er met mijn neus bovenop sinds de hele zaak begon. Ik heb elke sensatie die mensen inspireren gekoesterd. Ik zorg voor wat hij wil en veroordeel hem nooit. Waarom? Om dat ik hem nooit heb afgewezen. Ondanks alle tekortkomingen ben ik een fan van de mens. Ik ben een humanist. Misschien wel de laatste.

En die laatste onvergetelijke zin van Milton:
“Vanity, definitely is my favorite sin.” IJdelheid is zeer zeker mijn favoriete zonde.
Met dat in je achterhoofd de wereld om je heen bekijken.........geinig.

The King’ s Speech

Een Brits historisch drama uit 2010 over koning George de 6e die kampt met een spraakgebrek. Hij stottert. Omdat zijn oudere broer David ervoor kiest om toch te trouwen met de twee keer gescheiden Amerikaanse Wallis Simpson wat in die tijd not done was en zeker niet als hoofd van de Anglicaanse kerk en hem daardoor uitsloot van de troon draait ‘Bertie’ er voor op om zijn vader George de 5e op te volgen. Deze Bertie is de vader van de huidige koningin Elizabeth van Groot Brittannië.
Een ingetogen film met mooie muziek en mooie beelden. Verder hou ik ook wel van geschiedenis; ik vrat vroeger historische romans. Een gemakkelijke manier om de geschiedenis te leren kennen en te onthouden omdat ik me gemakkelijk verplaatste en op die manier de personages wat leerde kennen.
Regisseur is Tom Hooper; Colin Firth en Geoffry Rush spelen de hoofdrollen als resp. Koning George 6e en Lionel Logue, de Australische spraak leraar.
Deze film werd bedolven onder de prijzen. Of die allemaal verdiend zijn daar valt over te discussiëren, feit is wel dat er uitstekend in wordt geacteerd en dat een verhaal niet schokkend of met special effects behoeft te worden gelardeerd om toch aansprekend, meeslepend te zijn en plezierig om naar te kijken.
Vooral de psychologie achter het stotteren vind ik dan weer boeiend. Het komt in de film wel iets aan de orde maar eigenlijk zou ik daar meer van willen weten.
Zou Colin trouwens een spraakleraar hebben gehad om te leren stotteren?

Black Swan

Een film uit 2010 met een Oscar voor de beste vrouwelijk actrice: Natalie Portman. De regisseur is Darren Aronofsky. Deze keer opgenomen zodat we plezierig de commercials konden doorspoelen.
Deze film staat te boek als een psychologische thriller. Met dat thrillergehalte vind ik het wel meevallen. Het is wel een film die weer lang blijft hangen vanwege het probleem van automutilatie. Wat een ingewikkelde processen kunnen er omgaan in een mensenbrein. En wat is de invloed daarin van de omgeving?

Het verhaal speelt zich af rondom een eigentijdse opvoering van het zwanenmeer van Tsjaikovski door een balletgezelschap in New York. Dat is alvast een verzekering voor mooie muziek. Nina, een balletdanseres wordt uitgekozen om de maagdelijke witte zwaan (Odette bij Tsjaikovski) te spelen in het ballet, maar overtuigt niet als de zwarte zwaan (Odile). Ze heeft de perfectie wel in huis maar niet de passie. Toch weet ze ook die rol te bemachtigen. Dan moet ze er tegenaan. Want ze is perfectionistisch en de concurrentie is moordend. Ze moet zichzelf leren loslaten, loskomen van een heerszuchtige (?) moeder en haar seksualiteit ontdekken. Daarin gaat ze heel ver. Dat moet om die perfectie te kunnen bereiken. Denkt ze. Ik denk tenminste dat zij dat denkt.
Dat ze psychisch niet helemaal in orde is wordt duidelijk door het auto mutileren. De vraag is waardoor dat komt. Is het de grote druk? Is het die moeder die haar eigen ambities via haar dochter probeert te behalen?
Kip - ei verhaal?
In ieder geval is het soms lastig om de wanen en het gewone leven uit elkaar te houden. Dat is dan ook de kracht van de film en de aanleiding om hem nog eens te kijken en er wat langer over na te denken. Er zit een enkel los eindje in. Wat is er precies gebeurt met de voorgangster van Nina? Ongeluk of suïcide? Wat is nu de invloed van de moeder in het hele verhaal?

Nou ja, gewoon nog eens kijken dus.

Crash

Gisteravond heb ik naar de film ‘Crash’ zitten kijken. Ondanks mijn goede voornemen om nooit meer films te kijken via de commerciële omroepen. Die gasten passen te/on pas reclameblokken in de films tot mijn giga-grote ergernis.

Door mijn kinderen wordt deze film spottend een ‘CKV – film’ genoemd. (Culturele, Kunstzinnige Vorming; een vak op de middelbare school) Tsja, je moet erbij nadenken en het gáát ergens over.
Deze film deed mij wel heel sterk denken aan ‘Magnolia’, ook een Arthouse film die ik eens voor een opdracht moest analyseren. Die film had thema’s als: slachtoffer zijn, wroeging en vergeving. Het regende aan dit einde dan geen kikkers maar as deeltjes. De betekenis begreep ik toen niet en begrijp ik nu ook niet. Misschien iets van: Wat maakt het allemaal uit; tot stof zult gij wederkeren?

Maar goed; deze film stamt uit 2004, geregisseerd door Paul Haggis. De cast is een aaneenschakeling van bekende gezichten, een galerij van groten. Een echte verhaallijn kon ik niet ontdekken. Dat heb je in het gewone leven natuurlijk ook niet. Het gaat over mensen met en in hun dagelijkse beslommeringen.
Wat hen echter bindt zijn hun vooroordelen, racisme, gevoelens van (on)veiligheid en hun goede redenen om te zijn zoals ze zijn en te handelen zoals ze handelen.
Het leven is niet zwart – wit; alles is grijs en in elk mens schuilt het kwade maar is ook in staat tot het goede. Iedereen is als vanzelf, van nature kwaad/fout, op zoek naar zelfverrijking en zelfbehoud maar leert van fouten die dat oplevert.
Af en toe gaat het je door merg en been. Een jonge politieagent die niet meer wil samenwerken met een oudere omdat hij bij het fouilleren een vrouw zeer onzedelijk betast. Dan ben je blij dat er nog rechtschapen mensen zijn maar verderop in de film schiet hij een zwarte jonge man neer en dumpt hem in een veld langs de weg, bang voor de consequenties. Dat blijkt dan weer een broer te zijn van zijn superieur.
Moraal van het verhaal: we zijn allemaal van dezelfde lap gescheurd en niemand heeft het récht om zich boven een ander te verheffen.
Wist ik dat nog niet? Natuurlijk wel. Maar met de meeslepende beelden van deze film wordt dat alles nog eens extra duidelijk en ook op je netvlies gezet. Het gaat op een andere manier je brein in dan alleen met woorden. Is het dan vreemd dat zo'n film meer blijft hangen dan zes en tachtig preken hierover?

Mongol

Een film uit 2007 geregisseerd door Sergei Bodrov. In 2008 werd hij genomineerd voor een Oscar als beste buitenlandse film. Maar dat boeit me niet.
Ook van deze film zag ik ooit een flard op tv en vond de beelden en de sfeer de moeite waard om hem aan te schaffen. Ik vind hem de moeite méér dan waard al is ie af en toe tamelijk bloederig. Maar wat wil je tijdens de vroege middeleeuwen.
De film begint met een Mongoolse spreuk:
‘Minacht nooit een zwakke welp. Hij kan een woeste tijger worden.’
Vervolgens start het verhaal in 1192 en gaat snel in flash back terug naar 1172, het jaar waarin Temudgin 9 jaar is en hij met zijn vader die Kahn is van een klein, nomadisch Mongools volkje een vrouw gaat zoeken. Het blijkt al snel dat het een koppig jongetje is en dat veroorzaakt allerlei problemen.

Toch schopt hij het tot de grote Dzjengis Khan (opperste leider) die een groot Mongools rijk weet te stichten met een simpele wetgeving. Tot die tijd leefde en deed ieder maar naar wat (vooral) hem goedacht en daardoor kon je eigenlijk niemand vertrouwen. Opvallend vond ik zijn religieuze gevoel voor de god Tengri in een verder religiloze film.


Barre tijden op een prachtige aarde ontdaan van alle polyester- en fleece achtige plasticiteiten. Wat een verademing.
Rustige beelden van enorme onweersbuien, van eindeloze steppes en sneeuwvlakten.
Een zangerige taal en dito muziek.
En tevens een les in geduld, doorzettingsvermogen en afzien van jezelf.

Des Hommes et des Dieux

Een film uit 2010, geregisseerd door Xavier Beauvois.
Op ware feiten gebaseerd verhaal over acht Franse monniken die samenleven in een klooster in de bergen rondom Maghreb, Algerije.
Zij bedruipen zichzelf en zorgen ook voor het kleine dorpje waar ze deel van uit maken. Rooms Katholiek geloof en Islam leven hier prachtig samen. Ieder op eigen wijze.
Het reciteren/zingen van religieuze teksten hebben ze met elkaar gemeen. De klok van het klooster en de roep van de imam swingen ook heerlijk langs elkaar heen zonder dat iemand daar problemen mee heeft.
Maar dan komt het gevaar van nationalistische fundi’s langzaam dichterbij.
Buitenlanders worden niet echt gewaardeerd en soms bruut vermoord. Ook de monniken beginnen in de gevarenzone te komen. Er wordt hen van hogerhand geadviseerd om te vertrekken uit het dorp en het klooster, maar zij besluiten om op hun post te blijven. Dat gaat niet zomaar zonder slag of stoot. Indringende gesprekken worden gevoerd. “ Waarom zouden we hier blijven? Is dat nuttig? Moeten we zo nodig de martelaar uithangen en laten zien hoe goed we zijn?”

De ware reden is liefde en trouw. In navolging van Jezus Christus. Dat wordt indringend onder ogen gebracht, een les voor iedereen. Misschien wel de belangrijkste boodschap van de hele film.
De druk van het gevaar wordt langzaam opgevoerd en uiteindelijk is daar de inval.

Twee van de negen hebben het overleefd. Ja, er was intussen een logé bijgekomen. Subtiel is in beeld gebracht dat de zeven al een langere verwerkingstijd hebben doorgemaakt dan deze logé. Mooi.
Ook mooi is de aandacht voor de mimiek, de kalme Rooms Katholieke (Gregoriaanse) manier van zingen en bidden, al knapte ik wel even op toen ik opeens het Zwanenmeer hoorde. Bij de monniken kwamen toen ook pas de emoties echt los, iedereen besefte opeens dat het wel eens hun ‘last supper’ zou kunnen zijn.

Het is een prachtige indringende film maar ik kan me voorstellen dat hij voor veel mensen te traag is.

A Love Song for Bobby Long

Met een drupneus, bonzend wattenbollenhoofd en een rilrug heb ik dan eindelijk de film ‘A Love Song voor Bobby Long’ gekeken in een poging los te komen van mijn zelfmedelijden in deze 'griep-ische' situatie.
Deze film uit 2004 lag al tijden klaar om te worden bekeken. Ooit zag ik een flard op de tv en besloot toen meteen de film zelf te kopen. Wat mij van dat flard zo aansprak waren de kleuren en het camerawerk, plus de rustige opnames.
Kom daar nog maar eens om! Wat dat betreft was het dan ook genieten.

De recensies waren niet zo geweldig want het verhaal was een beetje nietzeggend maar die ‘kenners’ onderschatten deze film duidelijk. Het gaat in een film toch niet alleen om het verhaal? Tussen de fraaie opnames door heb ik ook nog het verhaal gevólgd. Het draaide allemaal om Lorraine, een zangeres uit New Orleans die juist overleden is en niet in beeld komt.
Haar dochter, Scarlett Johansson (Purslane) woont ergens anders, hoort het droevige bericht te laat en gaat toch haastig op pad ondanks het feit dat ze eigenlijk weinig had met haar moeder.
Zij stuit bij de ouderlijke woning op twee alcoholisten, John Travolta (Bobby) en Gabriel Macht (Lawson). Deze drie zijn het cirkeltje om Lorraine heen.
Bobby was ooit een professor in de Amerikaans literatuur en hij test zijn naasten uit om te raden wie hij zo te pas en te onpas citeert. Daar hou ik al van. Het symboliseert het staan in een traditie.
Lawson is een beginnend schrijver die, zo begreep ik, een biografie probeert te schrijven over Bobby. Hij komt echter weinig aan eigen interpretaties toe want hij wordt voortdurend gecorrigeerd door het personage zelf. De wandeling van Bobby aan het begin komt terug aan het eind wanneer dezelfde wandeling door Purslane wordt gemaakt. Het moet een doel hebben maar hoe ik mijn grijze wattenbollenverzameling ook pijnig, het ontgaat mij.
Verder wil ik eigenlijk niet teveel verklappen.
Shainee Gabel, de schrijfster en regisseuse heeft een filmische parel afgeleverd en de muziek van Nathan Larson mag er ook zijn. Het verhaal had inderdaad wat diepgravender gemogen.Daar was wel meer uit te halen geweest. Ennuh.......een film zonder seks en geweld is ook wel eens een verademing.

Il y a longtemps que je t’aime

Omdat ik toch nog in de ‘Claudel- modus’ zit, deze film.
Hij is gecreëerd en geregisseerd door Philippe zelf. Ooit heb ik een stukje ervan gezien en hij bleef hangen in mijn geest. Waarschijnlijk vanwege de Franse sfeer en taal. Daar geef ik toch de voorkeur aan boven de Hollywoodprodukties. De lange shots met aandacht voor de mimiek en lichaamstaal, de bescheiden muzikale begeleiding en natuurlijk de taal spreken mij zeer aan.
Dit is een film die laat zien hoe mensen zich laten leiden door vooroordelen. Ook de intelligentsia ontkomt daar niet aan. De hoofdpersoon Juliette, gespeeld door Kristin Scott Thomas heeft iets op haar geweten maar er zijn weinig mensen die de tijd, de rust en de open houding hebben om te luisteren. Maar ook Juliette zelf loopt in die val. Een reclasseringsambtenaar doet duidelijk toenaderingspogingen, zoekt ook een luisterend oor maar ze ziet niets, luistert slechts oppervlakkig en is ook teveel vervult met zichzelf.
Wat kan er in de wereld toch veel ellende voorkomen worden door interesse te tonen en open naar elkaar te luisteren! Waarom zijn we eigenlijk zoals we zijn?
Ik herkende dezelfde vermoeidheid die Juliette zo liet zien; het geen zin hebben om jezelf te verdedigen voor wat is gebeurt. Zeker wanneer je al voelt dat het niet gaat landen vanwege de houding van de opponent is het zo zinloos allemaal.
Het verhaal neemt soms grote stappen. Niet alles wordt voorgekauwd, maar dat vind ik mooi, ik kan zelf ook wel denken en combineren. Juliette is gezegend met een jongere zus Lea, gespeeld door Elsa Zylberstein die onvoorwaardelijk van haar is blijven houden ook al begreep ze de exacte toedracht van het gebeuren niet.
Bij haar, door haar en haar dochtertjes en door een man die wèl de tijd neemt komt Juliette weer tot zichzelf. 'Je suis là....'
Zonder te veel te verklappen: als vrouw en moeder begrijp je vanaf het begin eigenlijk wel dat er meer is dan wat zichtbaar is. Dat niet alles zwart of wit is. Goed of fout. Dat alles zijn verhaal heeft en daardoor grijs is.
Ja, een bekend thema van Claudel. Lea heeft dat ook intuïtief door, haar man pas later.
Het is gewoon een mooie film die tot nadenken stemt met weer literaire discussies en uitspraken. Mooi genoeg om nog een paar keer te bekijken.

À la claire fontaine
M’en allant promener
J’ai trouvé l’eau si belle
Que je m’y suis baigné

Refrein:
Il y a longtemps que je t’aime
Jamais je ne t’oublierai

Downton Abbey

Al een tijdje rol ik me op in mijn stoel met een glas wijn voor de afleveringen van Downton Abbey.
Afgelopen vrijdag was er een dubbele aflevering. Heerlijk zo’n Engels kostuumdrama about the ’rich and famous’ in een wereld zonder multimedia waarin de telefoon al een uiterst modieus geval is.
(Nu ik weet heb van onze tijd zie ik trouwens juist wel de vele voordelen die deze tijd te bieden heeft)
Dat er zoveel verhaallijnen door elkaar lopen is voor mij geen enkel probleem. Behalve deze klacht stond er in de krant ook nog een klacht over de vaart die er dan weer wel en dan weer niet in zou zitten. Het maakt mij allemaal niet uit, ik geniet van de tijd waarin het verhaal zich afspeelt met de architectuur (jammer dat we er niet meer van te zien krijgen), de kleding en het scheiden van de geesten in een upper- en lower class. Upper of lower, ach het gaat allemaal over mensen met hun sores. Net als de series ‘Brideshead Revisited’ en ‘The House of Elliott’ die op mijn plankje met zorgvuldig uitgekozen dvd’s staan. Ze spelen allemaal in ongeveer dezelfde periode en zijn allemaal even mooi. Maar waar ik het meest van geniet is de persoonlijkheid van de oude Lady Grantham. Zodra zij op het toneel komt ga ik even recht zitten. Jammer dat ik hoogstwaarschijnlijk niet in zulke mooie kleren kan rondlopen maar ik heb besloten om ook zo te worden op mijn oude dag.( D.V.) Net doen of je dom en naïef bent en intussen met een stalen gezicht sarcastische opmerkingen maken die de helft van de mensen om je heen niet snappen of niet horen want naar zo’n oud mens luisteren doe je toch niet.
En dan lekker binnenpret hebben.

Knowing

Eergisteravond naar de film ‘Knowing’ zitten kijken. Ik ben geen fan van Nicolas Cage met zijn altijd droevige blik maar het thema van de film was wel erg interessant: toeval of determinisme, en kun je wanneer je dingen van te voren weet, verandering teweeg brengen in het Goddelijke script. Nee dus, want die veranderingen waren ook al ingecalculeerd. Zo denk ik ook.
Ik ben aanhanger van het determinisme: oorzaak-gevolg. Niets gebeurt toevallig, tenminste ik kan me niets indenken. Wij noemen gebeurtenissen wel toevallig maar dat doen we omdat we er geen goede reden voor weten te vinden of er geen betekenis aan geven. Bijgevolg geloof ik ook dat de vrije wil niet bestaat, zo zonder meer. Maar dat wordt een ander blogje.
Nicolas ontdekt in deze film via een vijftig jaar oud papier vol met cijfertjes, een code waardoor het duidelijk wordt wanneer en waar er grote ongelukken gebeuren. Dan wordt het zaak om deze te voorkomen.
Een ander klein theologisch thema in de film was de opname. Zelf weet ik er niet goed raad mee. Aan alle theorieën die ik daarover heb gelezen kleven wel bezwaren. Wat me wel opviel was zijdelings de totale anarchie die na die opname losbrak. Daar zit wel wat in denk ik, als ik denk aan de Heilige Geest, die woont in de gelovigen. Als deze dan ook van de aarde weg is breekt de hel pas goed los.
Wat wel weer vreemd was: In de film werden niet alle gelovigen opgenomen. De vader van Nicolas was dominee en mocht niet mee (was ie misschien een atheistische dominee...? *grinnik*) en kwam in de laatste beelden om in een ‘Armageddon’ veroorzaakt door zonnehitte samen met zijn vrouw en hoofdrolspeler. Dat was wel weer eens iets anders dan de meeste films.
De zevende van Beethoven op de achtergrond heeft ook wel wat.