The Field Daisy

Het is ook zo leuk om foto's te maken en daar dan een gedicht bij te zoeken.                                                 

                                           

 

I'm a pretty little thing,
Always coming with the spring;
In the meadows green I'm found,
Peeping just above the ground,
And my stalk is cover'd flat
With a white and yellow hat.

Ann Taylor (1782 - 1866)

Het bal der gekken

 

Heet van de naald; dit boek van de Franse Victoria Mas. (1987)  Ze schreef het in 2019 en het is in april vertaald in het Nederlands en nog achttien ander talen.
Oorspronkelijke titel: ‘le bal des folles’ en ik las een digitale editie*.
Ze heeft al vele prijzen in de wacht gesleept en de filmrechten zijn ook al verkocht zo las ik ergens.
Victoria heeft een master in allerlei letteren en dit is haar debuut als schrijver.
Op de cover staat ’roman’ maar ik zou het eerder een wat groot uitgevallen ‘novelle’ willen noemen.

Een mooi verhaal met een beperkt aantal (hoofd)personen De sfeer is kil door de sneeuw en regen en het speelt zich af in een aansprekende periode: de ‘belle epoque’, in het ‘Hôpital de la Salpêtrière' in Parijs.

In die tijd een gekkenhuis wat eerder door Lodewijk de Veertiende is gebouwd als Salpeterfabriek.  Salpeter is een onderdeel voor de fabricage van buskruit.

Tegenwoordig, na een fusie, heet het ziekenhuis: Hôpital de la Pitié-Salpêtrière.
Op Wiki las ik dat prinses Diana daar is overleden in 1997.
Victoria heeft haar huiswerk goed gedaan en daar hou ik van. Haar observaties zijn ook heel boeiend. Want wat zij in het leven met haar scherpe blik ziet heeft ze hierin verwerkt.
De artsen die in het boek voorkomen hebben daar werkelijk gewerkt en sommigen hebben ‘naam’ gemaakt.
Een paar namen: Jean Martin Charcot, Sigmund Freud, Gilles de la Tourette en Philippe Pinel. 

De hoofdpersonen zijn de hoofdzuster Geneviève en de burgerdochter  Eugénie.
Eugénie wordt tegen haar zin opgenomen, zoals dat lange tijd gebruikelijk was met eigenzinnige, dus lastige vrouwen. Er ontstaat een band tussen die twee en verder verklap ik daarover niets.
Er gebeuren allerlei dingen in de aanloop naar- en op het jaarlijkse bal van de ‘gekken’ waarbij heel de aristocratie van Parijs wordt uitgenodigd.
Het zijn experimenten van Dr. Charcot omdat de vrouwen zich zo vervelen. Het begin van de bezigheidstherapie. Ze mogen zich voor dat jaarlijkse bal naar hartenlust uitleven in het maken en vermaken van kostuums, verkleden en opsmukken.

Aan de ene kant de 'dwazen' en aan de andere kant de 'aristocratie'. Je vraagt je af wat die etiketten nu werkelijk betekenen en welke lading ze dekken.


Punt van kritiek: de karakters blijven te vlak naar mijn smaak en daardoor is het boek te dun. En de lantaarnaansteker hoeft voor mij niet zo vaak langs te komen. 

 

* Omdat het lastig is geworden om foto’s van het www te kopiëren maak ik een foto van mijn beeldscherm van het bewuste boek. Wie geen gezeur wil moet dan maar slim zijn. Nu is het mijn foto.
Voor zolang deze mogelijkheid duurt. 

 

 

Stop met redelijk zijn

Zeer aansprekende titel van een boek van Eleanor Gordon-Smith. (1989)
Ondertitel: 'waarom je met argumenten niets verandert'.
Een Australische filosoof/ schrijver/ radiomaker die dit boek schreef in 2019. Zij heeft onderzocht hoe vatbaar mensen zijn voor redelijke argumenten.
Zelf dacht ik ook altijd dat wanneer je maar genoeg goede argumenten je kunt aanvoeren voor jouw standpunt, de ander dan wel luistert en overstag gaat voor jouw mening.
Nee dus. Eigenlijk wist ik dat wel maar wilde daar niet aan. Zus Cathy die ooit in de ban was van Vrieswijk luisterde toen niet naar onze  redelijke argumenten en doet dat weer niet nu ze in het  - in mijn ogen - verkeerde algoritme zit van de Coronaconspiracy.

 
Zelf roep ik altijd wel dat ik gevoelig ben voor goede argumenten maar dan zit het venijn in dat ‘goede’. Ze zijn meestal niet goed genoeg om mij van mening te doen veranderen. Want de maatstaf voor dat ‘goed’ ben ik zelf.
Toch denk ik dat goede argumenten wel een zetje kunnen geven aan een denkproces. Dat merk je dan niet meteen maar is voor de lange adem.

Eleanor was ook zo. Ondersteun je analyse met bewijzen en iedereen gaat overstag. Toch?
Aan de hand van verschillende casussen die zich afspelen in Sydney probeert ze te ontdekken hoe dat nu zit: de relatie tussen rede en emotie. Waardoor laten we ons nu het meest leiden? Alles gelardeerd met haar eigen filosofische bespiegelingen.
Zo ging ze het gesprek aan met mannen die haar nafloten en probeerde hen te overtuigen dat vrouwen dat niet waarderen. Mislukt. Hoe komt dat? Ze zat notabene ooit in de finale van debaters in Qatar.
Aan haar debateer techniek kan het niet hebben gelegen.
Waarom verlaat iemand de veiligheid van een religieuze groepering; waarom blijven vrouwen bij een man die hen slaat? Alle redelijke argumenten voor een andere beslissing ten spijt.
Wat herinner je je precies. En klopt dat wel. Is dat te beïnvloeden?

Wat is dat eigenlijk: redelijkheid. Wanneer er genoeg bewijzen zijn? Maar wat is eigenlijk een bewijs? Er zijn zoveel zaken die we aannemen op goed vertrouwen zonder een greintje bewijs.
In hoeverre speelt de emotie een rol bij het nemen van beslissingen? Nou, een hele grote volgens Gordon- Smith. Groter dan we denken en ooit zullen toegeven.
Daar was Pascal ook al van overtuigd gezien een quote in het boek: ‘Mensen komen vrijwel altijd tot hun overtuigingen op basis van wat ze aantrekkelijk vinden, en niet op basis van feiten.’
Emotionele beslissingen nemen is dan niet iets ‘vrouwelijks’. 
Wat ik ook maar even gezegd wilde hebben.

En dan is er nog de vraag of dat we, wanneer we rationeel beslissingen nemen, nog wel ethisch verantwoord bezig zijn.  Ook best een vraag die je altijd in het achterhoofd moet houden lijkt mij.
Mensen maken hun eigen ‘narratief’; hun eigen verhaal met de persoon die ze willen zijn. Maar is die interne verhalenverteller wel betrouwbaar? Je creëert namelijk je eigen bewijzen en belandt in een cirkelredenering.
Naar mijn ervaring doen sommigen dat zodanig sterk dat je aanvoelt dat ze eigenlijk niet echt zijn. Niet ‘authentiek’. Lastig omgaan.
Kun je van narratief veranderen? Het kan volgens de ‘Alex’ in het boek. Het kost wat moeite maar een bevredigende persoonlijke ontwikkeling doormaken mag toch wel wat kosten?

Er staat zoveel in het boek om over na te denken; een aanrader.

 

 

Wat is literatuur

Dat is een vraag die we natuurlijk aan Neerlandici moeten overlaten maar ik heb daarover zo mijn eigen gedachten eens op ‘papier’ gezet. Een voortvloeisel vanuit een mailwisseling.
Waaraan moet een boek voldoen wil het voor mij hoogstaand zijn. Want dat versta ik onder ‘literatuur’.
Volgens Wiki:
Literatuur, ook letterkunde, schone letteren of kortweg letteren, is de verzamelde schriftelijke neerslag van een land of van een periode, voor zover het geschriften betreft die hun waarde ontlenen aan veronderstelde vormschoonheid of emotioneel effect. Het gaat dus om geschriften die gewaardeerd worden als kunstwerken, met name fictie, drama en poëzie. Literatuur wordt bestudeerd in het vakgebied van de literatuurwetenschap.

Het bold gedrukte is voor mij het belangrijkste. Voor mij gaat het dan om geschriften die ik waardeer als kunstwerken.

Wat is het belangrijkste
1. De sfeer. Bijvoorbeeld: ik herinner me uit mijn schooltijd van een boek van Couperus (‘Xerxes’) alleen nog maar die zinderende hitte. Hetzelfde geldt voor een boek van Francoise Sagan. Wanneer ik aan een boek terug denk is het vaak in eerste instantie de sfeer die het oproept en daaraan gerelateerd het verhaal. Daar ben ik pas over na gaan denken toen ILP daarover sprak in het programma 'Zomergasten'.  (Ilja Leonard Pfeijffer)

2. Het hoeft niet per definitie realistisch te zijn.  Het liefst word ik meegesleept naar andere werelden; juist weg uit het alledaagse (bedompte)  waar de Nederlandse schrijvers zo ‘goed’ in zijn. Dus:
Graag mijn horizon verbredend. Verleden, heden of toekomst maakt niet uit. Magisch realisme kan ook heel mooi zijn. (Carlos Ruiz Zafon)

3. Graag humor/ ironie/ sarcasme en dan in verschillende lagen.

4. Menselijke trekjes zijn ook van belang vooral wanneer ik die glimlachend herken en waarmee ‘en passant’ gespeeld wordt. De positieve kant uit of juist niet. Dat is de psychologie.

5. Ik waardeer het zeer wanneer er filosofische/ theologische vraagstukken aan de orde komen. Zoals bijvoorbeeld in ‘Nachttrein naar Lissabon’.
Het liefst vraagstukken waarop nog steeds geen antwoorden zijn maar die eens van een heel andere kant worden belicht of verwoord.

6. Dat alles verpakt in een lopend verhaal met mooie zinnen. Lang of kort is niet van belang. Het is tenslotte de woordkeus die sfeerbepalend is. En dan is het ook nog prettig wanneer ik merk dat de schrijver zijn klassieken kent.

Niet alle punten hoeven in een boek voor te komen maar graag wel zoveel mogelijk.

Wel…. peanuts toch?