Tenet

Een film van Christopher Nolan uit 2020 en dan weet je meteen dat het interessant gaat worden.
Nolan speelt met de dimensie tijd in zijn films. Interstellar, Memento en Inception zijn voorbeelden

In deze film moet iemand, een protagonist, een rol van John David Washington, (jawel, zoon van Denzel) voorkomen dat de wereld vergaat maar dat gaat allemaal niet zomaar.  Hij vecht tegen een antagonist uit de toekomst die weet wat er gaat gebeuren.

In de eerste helft gaat het wel tamelijk lineair en komt hij af en toe wel zaken tegen die omgekeerd lijken te verlopen maar in de tweede helft worden de effecten van de tijd gecompliceerder.

 

Kogels die terug in de geweren floepen, mensen en auto’s die achteruit bewegen en explosies die verzwolgen worden.
De basis hiervan is de omkering van de entropie met behulp van kernenergie. Het betekent ook dat je niet kun ademhalen maar een zuurstofmasker nodig hebt en dat je, wanneer je jezelf tegen komt en aanraakt, je verdwijnt. Materie en antimaterie gedoe.

Op een gegeven moment vocht de protagonist met zichzelf. De ene droeg wel een  speciaal pak zodat er geen ongelukken konden gebeuren met hemzelf. Hoe fantastisch wil je het hebben.

Het was dus de bedoeling van de toekomstgangers om de wereld te verwoesten met de huidige bewoners, die er toch een zooi van maken zodat zij verder rustig konden voortleven.

De grootvader paradox; als je terug in de tijd kunt gaan en je je grootvader doodt, wordt je dan zelf nog wel geboren? Nee,  bovendien: je kunt dan ook niet terug in de tijd reizen óm hem te vermoorden.

Het woord Tenet is een wachtwoord van een speciale eenheid maar dat had nog wel wat beter uitgediept kunnen worden. En een emotionele toevoeging aan de film door middel van de liefde van een moeder tot haar zoon komt ook niet echt uit de verf.
Ik moet ‘m nog eens bekijken want het is best ingewikkeld.

 

Even a nuclear weapon could only effect our future. An inverted weapon can effect our past also.

He can communicate with the future? The question is, can the future speak back?

 

 

  

Simchat Thora

 

Op het Loofhuttenfeest volgt Simchat Thora; de vreugde van de wet. Tot vanavond.

Op deze dag is hij weer helemaal uitgelezen en begint men opnieuw.
Ik weet niet meer of het precies die dag was dat we in Israël waren maar het was wel feest bij de Klaagmuur en er werd met Thorarollen gesjouwd.

 

Nog eens die vrije wil

Afgelopen week werd ik er weer mee geconfronteerd: die vrije wil.
Iemand kon zich niet voorstellen dat alles vast zou liggen.
Er werd een losse opmerking gelanceerd van een ander persoon (die niet aanwezig was) dat diegene het gevoel had als een vlieg vastgeprikt te zitten aan de muur wanneer we geen vrije wil zouden hebben.
Dan zet mijn brein zich weer krakend in beweging en gaan mijn grijze cellen op volle toeren draaien.

Ik kan het begrijpen dat, wanneer mensen niet gelovig zijn, zij in een vrije wil geloven en dat, wanneer neurowetenschappers iets ander gaan beweren dat nogal beklemmend kan overkomen en de nekharen overeind gaan staan.
Maar voor gelovigen? Waarom is het zo erg of zo moeilijk om te geloven dat alles vast ligt in Gods handen? Dat Hij degene is die alles overziet en bestuurt en tot Zijn doel brengt?
‘de mens overdenkt zijn weg maar de Heer bestuurt zijn voetstappen’.  (Spreuken 16:9)
Helaas greep ik niet de kans om deze vraag er tussendoor te gooien. Ik denk niet zo snel. Voordat ik hem in mijn hoofd heb geformuleerd is het gesprek al weer veel verder. Buiten dat overdenk ik het liever eerst even.

Zelf heb ik er geen enkele moeite meer mee, met dat ‘vastgeprikt zitten aan de muur’. Omdat ik dat zo helemaal niet ervaar.
Dan is het gevoel kennelijk leidend bij het al dan niet, wat oppervlakkig verdedigen van die vrije wil. Maar hoe zit het dan met je verhouding tot God?
Is er wel een goede relatie wanneer je het gevoel hebt dat je ‘vastgeprikt’ zit?

Jezus kwam op deze wereld en zijn weg lag vast. Dat veronderstel ik en Hij was echt geen robot!
Was dat voor Hem een probleem?
Ik denk het niet want Hij dacht net als Zijn Vader. Hij ging Zijn gang zoals de Vader dat ook doet.
Dus wanneer we gelijkvormig worden aan de Zoon – en dat kan een lang proces zijn – dan gaan we zo doen en handelen. Dan worden we veranderd in ons denken waaruit dat handelen voorkomt.
‘want het is God, Die in u werkt zowel het willen als het werken, naar Zijn welbehagen.’ (Fil 2:13)
Dan is er geen gevoel meer van ‘vastgeprikt’ zitten of onvrijheid.
Juist niet.

Leef als vrije mensen, en verschuil u niet achter uw vrijheid om u te misdragen, maar handel als dienaren van God. Houd iedereen in ere, heb uw broeders en zusters lief, heb ontzag voor God en eerbiedig de keizer.
(1 Petrus 2: 15-17)

 

Het hart van de loofhut

Het is deze week (t/m 16 oktober) Soekot; Loofhuttenfeest en ik vond een gedicht, in het Engels met een diepere betekenis en daar hou ik van.
Vrij vertaald:

Het hart van de Loofhut

Laat de muren van mijn hart
net zo bewegelijk zijn
als de muren van de Soeka
die deinen in de wind.

Laat het dak van mijn hart
net zo poreus zijn voor tranen
als het dak van de Soeka
die de regen doorlaat.

Laat de ruimte in mijn hart
net zo openstaan voor gasten
zoals Ushpizin
die kunnen langskomen.

Laat mijn harteklop
een levendige herinnering zijn
dat het leven eindig is,
een tijdelijk onderkomen

Laat de muren ongepleisterd
en het dak met zijn traliewerk
de scheuren omlijsten
zodat het licht doorlaat.

 

Elk jaar verbazen ze mij weer; deze kleurige (uitlopers van) schimmeltjes.
Als ik die in een keukenkastje had zou ik ze laten zitten en koesteren.

VU en atheïsme

In de tijd dat ik op fora ronddwaalde had ik af en toe leerzame gesprekken en las ik af en toe leerzame dingen.
Zo ook over het atheïsme.
A-theïsme betekent ‘zonder/geen geloof’; dat betekent de afwezigheid van geloof, dus is er niets.

Vele gelovigen probeerden de atheïst er dan van te overtuigen dat atheïsme ook een ‘geloof’ is nl. het geloof dat er niets is.
Dat werd steevast weersproken met de opmerking dat atheïsme geen geloof is, net zo min als het niet verzamelen van postzegels een hobby zou zijn.

Nu begin ik toch weer te twijfelen (sarcasm) want in de krant las ik namelijk van een hoogleraar die ‘weigert haar oratie – een openbare rede gehouden door een nieuw benoemde hoogleraar – te houden als daarbij Bijbelteksten worden geciteerd’.
Zij beweert dat atheïsme deel uit maakt van haar identiteit net zoals een geloofsovertuiging bij anderen en daarom heeft ze er moeite mee en wil ze het niet.
Ze is een petitie gestart en die is meer dan driehonderd keer ondertekend.
Tussendoor vraag ik mij af wat je dan eigenlijk te zoeken hebt aan de VU. Wat doen al die mensen daar?
Volgens de universiteitshistoricus komt de kritiek vooral uit de atheïstische hoek wat ook al iets zegt.

Maar oké, het was de combinatie van atheïsme en identiteit die mij bezig hield.
Hoe kun je zo stellig beweren dat iets - in dit geval het atheïsme - een deel van je identiteit is wanneer dat ‘iets’ eigenlijk niets is?

Nee, dit is geen geval van het vragen om ruimte voor het atheïsme want die is er wel als ik het allemaal goed begrijp.
Dit is een gevalletje antitheïsme. En dat kan wèl deel uit maken van je identiteit.

Crisis!

Een essay, geschreven naar aanleiding van het maand van de geschiedenis door Beatrice de Graaf (1976).

Regelmatig zien we haar optreden in actualiteiten programma’s op tv. (in tijden van crises) Haar nuchtere kijk op de wereld met al haar kwaad vind ik verfrissend.

Ze heeft inmiddels al heel wat boeken op haar naam staan die ik tot mijn schaamte nog niet heb gelezen.
Dit was een dun boekje en de laatste zin van een  interview in de krant was de trigger om het aan te schaffen.

Deze zin:

‘Waar wij vandaag de dag vooral demonstranten op zien trekken richting het Binnenhof, vuisten zwaaiend naar de regering, zag de vroegmoderne mens flagellanten en processies langstrekken. Zij riepen in tijden van ramp en tegenspoed staat, samenleving en individuele mens op tot inkeer te komen, en daarin vooral zelf het voortouw te nemen: Wat voor mens ben je in de crisis? En hoe ben je er voor de ander?’

Crisis: wat verstaan we daar eigenlijk onder. Mensen nemen al snel dat woord in de mond en noemen van alles een crisis.
Naar mijn idee is dat de devaluatie van de taal. Net zoals het woord ‘geniaal’ gebruikt wordt voor zaken die in mijn ogen helemaal niet geniaal zijn. Of mensen zijn 'kanjers', ook zo lachwekkend.
Of als mensen vertellen dat ze zelf of anderen ‘doodziek’ zijn geweest dan denk ik dat ze ‘op het randje’ hebben gelegen wat in werkelijkheid helemaal niet het geval bleek te zijn geweest.
Tegenwoordig zijn mensen al in shock van een zucht of een sch**t. Ze weten niet wat een shock is.
Een vreemde manier van indruk maken wat bij mij dan niet echt land maar meer  overdreven overkomt. Een volgende keer trek ik er bij voorbaat de helft van de beladenheid vanaf.

Crisis: ‘dat is de perceptie in de samenleving dat er sprake is van een ernstige verstoring van het politieke en sociale stelsel van een land.’ (p22)
Daarbij wijkt ze iets af van de definitie van officiële crisisonderzoekers (p9)

In onze tijd zijn dat er nogal wat maar ‘in dit essay komen rampen en incidenten voorbij die al kantelpunt golden in de omgang met dreiging en die bijdroegen aan de ontwikkeling van moderne crisisbeheersing.’

Ze start met de ontploffing van een vrachtschip met buskruit in Leiden in 1807. Honderdzestig doden en ruim tweeduizend gewonden. Een nationale ramp.
Maar in deze Napoleontische tijd was er een centrale overheid onder leiding van Leopold Napoleon die in actie kwam met hulpmaatregelen.
Dat gold ook voor de diverse epidemieën. Mensen hoefden niet overal meer zelf voor te zorgen.
Ze eindigt met de gaswinningsproblematiek, toeslagenaffaire en de coronapandemie.
Het verschil? Nu geven we de overheid de schuld van deze zaken. We houden de overheid voor de hoofdverantwoordelijke die alles maar laat gebeuren.
Als reactie ontstaan er allerlei radicale bewegingen die wantrouwen aanwakkeren en niet meer tegen corona en stikstofuitstoot zijn maar tegen de maatregelen!
Hoe krom wil je het hebben.

Haar oplossing:
1. Crises altijd als landelijk en soms zelfs Europees zien en ook op die manier aanpakken.
2. Crisismaatregelen transparant en vooral eerlijk uitvoeren anders vergroten ze de problemen.
Wanneer burgers dat vertrouwen (weer) hebben kunnen ze crises het hoofd bieden want er zullen er altijd blijven komen.

Ik vind haar optimistisch.
Zelf denk ik dat mensen het vaak heel intelligent vinden staan om kritiek te uiten. Zo van: zie je, ik denk tenminste na.
Nog iets verder nadenken voor je iets zegt zou pas echt van intelligentie getuigen.