Memento

Een film uit 2000 die op mijn kijkverlanglijstje stond. Nee, daar staan niet alleen boeken op.
Ik had hem al eens opgenomen van de BBC maar om het Engels goed te kunnen volgen valt niet mee. Dan ben ik bang dat ik teveel mis en daardoor de film niet begrijp. Ik heb al problemen bij Nederlandse sprekers. Wat mij betreft ondertitelen ze alles.
En nee.....nooit nasynchroniseren!!
In ieder geval: deze film is ook een product van Christopher Nolan, de regisseur van o.a. ‘Inception’ en ‘Interstellar’ en kwam een paar weken geleden zowaar op Canvas.

Ook in deze film speelt Nolan met de dimensie ‘tijd’ maar weer op een andere manier.
Leonard Shelby, gespeeld door Guy Pearce was verzekeringsagent en er is één cliënt die hem bijblijft: Sammy Jenkins. Deze cliënt leed aan anterograde amnesie.
De film begint met een shot dat Leonard iemand neerschiet en een ‘achterstevoren’ stukje.
Het verhaal wordt vervolgd door stukjes over wat daartoe heeft geleid. Ieder stukje gaat een beetje verder terug en vervolmaken op deze manier het verhaal. Omgekeerd chronologisch dus.
Dat vind ik ook spelen met de tijd.
Leonard lijdt ook aan een vorm van anterograde amnesie; na een bepaalde gebeurtenis in zijn leven kan hij geen nieuwe herinneringen aanmaken.
Om die reden laat hij zeer belangrijke dingen die hij niet wil vergeten op zijn lichaam tatoeëren en neemt hij regelmatig polaroid foto’s die hij voorziet van tekst over feiten die hij zeker weet en niet wil vergeten.
Die bepaalde gebeurtenis is de gewelddadige dood van zijn vrouw waarbij hij ook een klap van de malle molen heeft opgelopen.
De shots worden afgewisseld met zwart-wit shots die wel chronologisch zijn en op een gegeven moment komen deze samen.
Het einde van de film is echter onzeker: heeft Leonard zelf de moord op zijn vrouw begaan en projecteert hij die op Sammy Jenkins? Of is alles gebeurt zoals hij langzamerhand zijn herinneringen wil invullen?
Je moet er wel met het koppie bij blijven want Leonard wordt door iedereen die hem kent gemanipuleerd omdat hij het toch steeds weer vergeet.

‘We all need memories to remind ourselves who we are’
Zou ook een mooie quote zijn bij ‘het grote verlangen’.

Wat ik toch weer grappig vond:
ik moest denken aan het boek van Oliver Sacks : ‘De man die zijn vrouw voor een hoed hield’ uit 1985. Daarin komen allerlei verhalen voor van mensen die iets mankeren aan hun brein en daarin staat het verhaal van Jimmy G. die lijdt aan een soortgelijke vorm van amnesie.
In de film komen twee personen voor met dezelfde initialen. Zou dat toeval zijn? Ik geloof het niet.
Het zijn vast grapjes van Christopher en zijn broer Jonathan Nolan, die het boek schreef.

Tenet

Een film van Christopher Nolan uit 2020 en dan weet je meteen dat het interessant gaat worden.
Nolan speelt met de dimensie tijd in zijn films. Interstellar, Memento en Inception zijn voorbeelden

In deze film moet iemand, een protagonist, een rol van John David Washington, (jawel, zoon van Denzel) voorkomen dat de wereld vergaat maar dat gaat allemaal niet zomaar.  Hij vecht tegen een antagonist uit de toekomst die weet wat er gaat gebeuren.

In de eerste helft gaat het wel tamelijk lineair en komt hij af en toe wel zaken tegen die omgekeerd lijken te verlopen maar in de tweede helft worden de effecten van de tijd gecompliceerder.

 

Kogels die terug in de geweren floepen, mensen en auto’s die achteruit bewegen en explosies die verzwolgen worden.
De basis hiervan is de omkering van de entropie met behulp van kernenergie. Het betekent ook dat je niet kun ademhalen maar een zuurstofmasker nodig hebt en dat je, wanneer je jezelf tegen komt en aanraakt, je verdwijnt. Materie en antimaterie gedoe.

Op een gegeven moment vocht de protagonist met zichzelf. De ene droeg wel een  speciaal pak zodat er geen ongelukken konden gebeuren met hemzelf. Hoe fantastisch wil je het hebben.

Het was dus de bedoeling van de toekomstgangers om de wereld te verwoesten met de huidige bewoners, die er toch een zooi van maken zodat zij verder rustig konden voortleven.

De grootvader paradox; als je terug in de tijd kunt gaan en je je grootvader doodt, wordt je dan zelf nog wel geboren? Nee,  bovendien: je kunt dan ook niet terug in de tijd reizen óm hem te vermoorden.

Het woord Tenet is een wachtwoord van een speciale eenheid maar dat had nog wel wat beter uitgediept kunnen worden. En een emotionele toevoeging aan de film door middel van de liefde van een moeder tot haar zoon komt ook niet echt uit de verf.
Ik moet ‘m nog eens bekijken want het is best ingewikkeld.

 

Even a nuclear weapon could only effect our future. An inverted weapon can effect our past also.

He can communicate with the future? The question is, can the future speak back?

 

 

  

Source Code

Een SF- thriller uit 2011 van de regisseur Duncan Jones, zoon van David Bowie.
Leuk hoor, weer een film die met de dimensie ‘tijd’ speelt. En met het principe dat er na je sterven nog voor ongeveer acht minuten lang activiteiten zijn in het brein. Wel bij normale temperaturen. Bij lagere temperaturen kan het langer zijn.
Colter Stevens, (Jake Gyllenhaal) is een omgekomen Afghanistanveteraan die zich ergens in een soort kist bevindt. Maar hij neemt door kwantummechanismen het brein over van Sean Fentress, een leraar die in een trein zit op weg naar Chicago tegenover een aantrekkelijke vrouw, Christine. (Michelle Monaghan.)

De trein ontploft echter en nu moet Colter Stevens met het brein van Fentress en met behulp van die laatste acht minuten zien uit te vogelen wat er is gebeurt en wie de bom heeft geplaatst om op termijn erger te kunnen voorkomen.
Dat gebeurt in opdracht van een geheime organisatie waaraan hij verslag moet uitbrengen. Wanneer het Stevens lukt zal hij afgekoppeld worden om definitief te sterven.
Het lukt niet allemaal in één keer acht minuten. Dus die trein ontploft verschillende keren en Stevens wordt steeds weer teruggestuurd voordat hij echt door heeft wat er allemaal aan de hand is. Bij elke poging, die dus acht minuten duurt komt hij wat meer te weten over de bom en de bommenlegger en leert hij zijn medepassagiers beter kennen en daarop te anticiperen.
Wanneer het uiteindelijk lukt sterft hij natuurlijk niet maar mag, na soebatten, in een parallelle wereld verder leven met Christine waarin de trein niet ontploft.

Het spelen met de dimensie tijd en parallelle universa heeft al velen beziggehouden. Sinds die dimensie er is vermoed ik. *grinnik*
Wat mij zo te binnen schiet behalve de films van Christopher Nolan: ‘Alice in Wonderland’ van Lewis Caroll, De Narnia-serie van C. S. Lewis en van Jorge Luis Borges het verhaal van ‘de tuin met zich splitsende paden’.
Ook de Netflix serie ‘Outlander’ triggert de fantasie wanneer Claire met haar medische en historische kennis van 1945 teruggaat in de tijd naar 1745.
Kun je dan met de wetenschap die je hebt de geschiedenis veranderen?
In Outlander lukt het Claire en Jamie niet om de slag van Culloden te voorkomen; de bloederige veldslag die het einde inluidde van de Schotse Hooglanders cultuur.
Natuurlijk lukte dat niet; het stond al in de geschiedenisboeken. De geschiedenis verloopt zoals ie verloopt.

Of moet je maar tot de conclusie komen dat al je handelingen, of ze nou goed of niet goed zijn, per definitie de geschiedenis beïnvloeden omdat je eenvoudig niet wéét hoe het anders zou zijn verlopen?
Wat zegt het ‘gehypothetiseer’ over parallelle universa over de mensheid zelf?
Een grote behoefte om je eigen leven en dus de geschiedenis te kunnen corrigeren? Nieuwe kansen willen hebben of om zelfs de tijd te kunnen beheersen?
Wat een film al niet teweeg kan brengen.

Interstellar

Een wat filosofische getinte science fiction film uit 2014, van Christopher Nolan.
Zoon Cathy heeft van zijn broers en zus ooit een beamer gekregen en dan is zo’n film wel heel mooi om te kijken, zo relaxed in je eigen huiskamer. In een bioscoop staat voor mij het geluid altijd te hard. Krijg ik pijn in mijn oren.




Hoofdrollen voor Matthew McConaughey, Anne Hathaway, Jessica Chastain, Bill Irwin, Ellen Burstyn en Michael Caine en Matt Damon. Een aardige cast.
De aarde raakt uitgeput aan voedselbronnen door stof en schimmels, zo begint het eerste half uur ongeveer. We zien het gezin van Cooper: grootvader, Cooper, zoon en dochter. Moeder is overleden. Zij proberen er nog iets van te maken maar de wereld waarin ze leven is erg veranderd.
Cooper is slim en heeft een slimme dochter: Murphy. Die naam refereert aan ‘Murphy’s Law’.
Young Murph: Dad, why did you and mom name me after something that's bad?
Cooper: Well, we didn't.
Young Murph: Murphy's law?
Cooper: Murphy's law doesn't mean that something bad will happen. It means that whatever can happen, will happen.

Toevallig......nee, niets is toevallig...... belanden Cooper en Murphy bij de NASA die bezig is met een geheim project. Zij zoeken een andere, voor de mens leefbare planeet. Een aantal astronauten zijn al op pad gestuurd en van een enkele komen veelbelovende data terug naar de aarde.
De dimensie ‘tijd’ speelt weer een belangrijke rol, net als de relativiteitstheorie, kwantummechanica en de zwaartekracht. Veel is gebaseerd op het werk van de natuurkundige Kip Thorne.
Af en toe gaat dat wel boven mijn pet. Maar daarover niet getreurd.
Op deze site staat e.e.a. uitgelegd.

Dr. Amelia Brand, dochter van de NASA baas is idealistisch en wil heel graag naar een andere wereld en het kwaad achter zich laten. Tsja…… zij heeft nog niet door dat het kwaad in de mens zit en meegedragen wordt. Ze wordt gedreven door de liefde voor één, van de al eerder vertrokken verkenner-astronauten. En haar naam verwijst, volgens mij, naar Amelia Earhart.
Brand: Love is the one thing we're capable of perceiving that transcends time and space.

Cooper gaat met een aantal mensen en een slimme robot Tars, op ruimtereis, natuurlijk niet voor zichzelf maar voor de mensheid (zo zijn Amerikanen tenslotte) en zeer tot ontstemming van zijn dochter. Ze probeert hem met alle middelen die een tienjarige rijk is, tegen te houden. Maar helaas.
Via wormholes/ zwarte gaten (kromming/een brug tussen tijd en ruimte) bereiken ze een andere galaxy waar één uur gelijk staat met zeven jaar op aarde. Dat wordt woekeren met de tijd.

Door middel van de data die ze naar de aarde versturen kan men daar maatregelen treffen maar daar komt Cooper pas achter wanneer hij, als enige die terugkomt en als jong gebleven man van 120 jaar in een ziekenhuis ligt in een ring van Saturnus.
Het Cooper- station.
Nee, niet vernoemd naar hem maar naar zijn dochter Murphy.
Toen zag ik in de beelden heel even overeenkomsten met ‘Inception’.

De mooie ‘kerkorgel-muziek’ in de film is van Hans Zimmerman.

Cooper: I'm here now Murph. I'm here.
Murph: No. A parent shouldn't have to watch their own child die. I have my kids here for me now. You go.
Cooper: Where?
Murph: Brand.
She's... out there. Setting out a Camp. Alone. In a strange Galaxy. Maybe right now she's settling out for the long Nap. By the light of Our new Sun. In Our new Home.


Fascinerende film.

Inception

Een film uit 2010 van Christopher Nolan (1970). De regisseur van o.a. ‘Memento’, ‘Insomnia’ en de Bat-man reeks.
Ik zag deze film al een eerder en toen vond ik het van mezelf al knap dat ik hem kon volgen. De tweede keer zat ik weer op het puntje van mijn stoel.
Het is dan ook een boeiend thema: via dromen ideeën stelen uit iemands brein. Maar als je ze kunt stelen dan kun je ze er ook inzetten.
Inceptie.
Ik moest denken aan het memen-idee van Richard Dawkins.
Dat is wat de zakenman Saito (Ken Watanabe) wil.
Hij zou willen dat zijn grootste concurrent, Robert Fischer (Cillian Murphy), zijn imperium opbreekt. Daartoe moet een idee in zijn geest worden gepland zodat het lijkt of hijzelf op dat idee is gekomen. Dat gaat allemaal niet zonder slag of stoot. Vijf bedrijfsspionnen gaan met elkaar aan de slag.
Cobb, gespeeld door Leonardo di Caprio, is de expert op dit gebied maar hij heeft te dealen met problemen in zijn eigen onderbewustzijn. Dat geeft een aparte lijn in de film.
Maar ook andere mensen hebben zo hun eigen projecties, die soms gevaarlijk kunnen zijn. Plus dat er mensen zijn die weet hebben van dit soort praktijken en daartegen weer maatregelen nemen.

Het fenomeen ‘tijd’ speelt een belangrijke rol. Want in dromen lijkt de tijd langzamer te gaan. En wanneer je dan van een droom in een droom in een droom gaat, dan heb je zeeën van tijd. Dat wordt allemaal berekend. Dus wanneer je een droomlevel ‘dieper’ gaat heb je weer meer tijd dan in de droom daarvoor.
Ook de scenario’s waarin een droom plaatsvind worden gemaakt door een architect, Ariadne. (Ellen Page)Zij heet natuurlijk niet voor niets zo. Zij moet het labyrint ontwerpen. Zie de Griekse mythologie.

Om iedereen op dezelfde tijd in dezelfde droom te laten belanden zitten de deelnemers aan elkaar verbonden en gebruiken ze op het juiste moment slaapmiddelen.
Op een gegeven moment weet je niet meer of je in een droom zit of in de werkelijkheid. Daartoe heeft iedereen een ‘totem’ bij zich.
Van Cobb is dat een tolletje wat hij van zijn vrouw heeft. Als het blijft draaien zit ie in een droom en wanneer het omvalt betekent het dat hij in ‘the real world’ zit.
Het fascinerende is dat aan het einde van de film, wanneer alles in orde lijkt te zijn, het tolletje, een beetje aarzelend blijft draaien.