Een stukje uit de oudste geschreven Veda uit ongeveer 1500 BC. Ik vind het een prachtig stukje omdat het iets geheimzinnigs heeft. Het gaat over het pré begin van alles.
De Bijbel is daar helaas heel karig in. Logisch natuurlijk want niemand was erbij. De overeenkomsten die mij zijn opgevallen zijn het water en de begeerte, die op zichzelf niet slecht is als het maar een goede richting heeft.
Dit is mijn eigen vertaling van een Engelse site. (en dat viel niet mee…pffft)
1. Toen was er zijn noch niet - zijn.
Er was geen lucht in de ruimte noch de hemel erboven.
Waarmee was alles bedekt? En waar? Door wat beschermd?
Was er water, de peilloze diepte van water?
2. Dood was er niet noch onsterfelijkheid.
Er was geen teken dat dag en nacht verschilde.
Alleen dat Ene, ademloos, ademde bij Zichzelf.
Iets anders dan dat Ene was er niet.
3. Er was duisternis, in het duister verborgen.
Alles was niet te onderscheiden chaos.
Alles wat bestond was leeg en vormloos,
door de grote kracht van de gloed is de Ene geboren.
4. Toen ontstond er begeerte,
de eerste kiem van de Geest.
En zoekend met hun harten
ontdekten de wijzen het ‘zijn’ in verbondenheid met het ‘niet – zijn’.
5. Overdwars was hun uitgestrekte meetlint,
wat was er boven, en wat eronder?
Er waren verwekkers, er waren machtige krachten,
vrijheid boven en energie onder.
6. Wie weet het,
wie kan verklaren waaruit en hoe dit is geboren en waaruit deze schepping komt?
De goden leefden later.
Wie kan dan weten waaruit het tot aanzijn is gekomen?
7. Hij, de bron waaruit dit is ontstaan
en of het was geschapen of niet, is slechts bekend aan Hem
wiens oog vanuit de hoogste hemel regeert,
Hij weet het of misschien weet Hij het niet.
Rg Veda 10.129
maandag 7 mei 2012
vrijdag 4 mei 2012
donderdag 3 mei 2012
Horatius
Op mijn computer heb ik door de jaren heen allerlei interessante stukken en uitspraken bewaard en opgeslagen. De laatste jaren vermeld ik netjes de herkomst, maar die heb ik niet van alles. Zo ook deze opmerkelijke woorden van Horatius. Waar ik ze vandaan heb mag de alom bekende heer J. weten. Mocht ik auteursrechten schenden dan hoor ik dat graag……………
Horatius leefde van 65 BC – 8 BC en was een Romeinse dichter.
“Of je het goed vindt of niet, of je het al dan niet wenselijk acht, mensen hebben altijd ideeën gehad over
1. hun afkomst,
2. hun feitelijk bestaan en
3. hun bestemming en ze zullen die ideeën altijd hebben.
Ze vertalen vervolgens die ideeën altijd in een ideologie, scharen zich daarna altijd spontaan achter een gemeenschappelijk ideeëngoed en vormen op grond daarvan een beweging of partij.
Ze worden na verloop van tijd binnen die beweging of partij het altijd weer onder elkaar oneens en stichten nieuwe bewegingen en partijen.
Ze uiten hun overtuiging altijd in symbolen en rituelen die hun een identiteit verschaffen en hen onderscheiden van anderen met een andere overtuiging.
Ze willen hun ideologie altijd uitdragen en anderen ertoe overhalen.
Ze hebben het altijd al gedaan, en zullen het blijven doen. Het zit blijkbaar in hun natuur. Ook al probeer je de natuur met geweld te verdrijven, toch blijft ze altijd aanwezig.”
Aldus Horatius.
Grappig wanneer je je zo kunt herkennen in dingen die zo lang geleden ook al ontdekt zijn. Er is echt niets nieuws onder de zon! Alles is al eens bedacht. Je ziet deze bewegingen vooral in de politiek en in kerkverbanden. Bij de laatste gaat alles wat ingewikkelder en moeizamer en zogenaamd met meer gewetensbezwaren maar toch op dezelfde manier en met dezelfde vaart.
Wie lacht niet die den mensch beziet?
Horatius leefde van 65 BC – 8 BC en was een Romeinse dichter.
“Of je het goed vindt of niet, of je het al dan niet wenselijk acht, mensen hebben altijd ideeën gehad over
1. hun afkomst,
2. hun feitelijk bestaan en
3. hun bestemming en ze zullen die ideeën altijd hebben.
Ze vertalen vervolgens die ideeën altijd in een ideologie, scharen zich daarna altijd spontaan achter een gemeenschappelijk ideeëngoed en vormen op grond daarvan een beweging of partij.
Ze worden na verloop van tijd binnen die beweging of partij het altijd weer onder elkaar oneens en stichten nieuwe bewegingen en partijen.
Ze uiten hun overtuiging altijd in symbolen en rituelen die hun een identiteit verschaffen en hen onderscheiden van anderen met een andere overtuiging.
Ze willen hun ideologie altijd uitdragen en anderen ertoe overhalen.
Ze hebben het altijd al gedaan, en zullen het blijven doen. Het zit blijkbaar in hun natuur. Ook al probeer je de natuur met geweld te verdrijven, toch blijft ze altijd aanwezig.”
Aldus Horatius.
Grappig wanneer je je zo kunt herkennen in dingen die zo lang geleden ook al ontdekt zijn. Er is echt niets nieuws onder de zon! Alles is al eens bedacht. Je ziet deze bewegingen vooral in de politiek en in kerkverbanden. Bij de laatste gaat alles wat ingewikkelder en moeizamer en zogenaamd met meer gewetensbezwaren maar toch op dezelfde manier en met dezelfde vaart.
Wie lacht niet die den mensch beziet?
woensdag 2 mei 2012
Shosha
In 1974 is ook dit verhaal verschenen in de Jewish Daily Forward onder de naam ‘Soul Expeditions’ en ook deze titel dekt de lading beter, in mijn ogen.
Het verhaal, wat autobiografisch schijnt te zijn speelt zich af in de joodse wijk van Warschau tegen het uitbreken van WO2. Op de achtergrond speelt de spanning van Hitlers opkomst mee en de verwarring die dat met zich meebrengt. Aaron/ Arele Gredinger, zoon van een rabbi wil schrijver/journalist worden maar dat valt niet mee. Wat karakter betreft vind ik hem geen sterke persoonlijkheid. Hij laat zich verleiden tot van alles en nog wat; ook omdat hij voortdurend in geldnood zit. Alleen in zijn liefde voor Shosha is ie duidelijk. Shosha is zijn jeugdvriendinnetje. Zij is in geestelijk en lichamelijk opzicht in groei achtergebleven en kennelijk vindt Aaron dat wel best. Ze is lief, meegaand en kijkt enorm naar hem op.
Om Aaron heen bevinden zich allerlei opmerkelijke mensen zoals: Feitelzohn, een soort van filosoof, Betty, een Amerikaanse actrice met haar man Sam. Dora, zijn eerste vriendin en communiste en het echtpaar Celia en Haiml.
Ondanks het slappe karakter van Aaron, voelde ik door het hele boek heen een bepaalde hardheid, kilheid.
Ik weet het niet precies te omschrijven. De dood hangt er een beetje overheen. Vanuit die wetenschap is het boek, zo denk ik , ook geschreven. Zou een schrijver zo zitten boven zijn manuscript en denken: A en B laat ik leven en C gaat dood? Als een machtige god heersen en beslissingen nemen over leven en dood van je personages?
Eén keer dacht ik dat Singer met zijn wetenschap van de Shoah in de fout ging: in hoofdstuk elf onder kopje 2 zegt Aaron: “…..het is alleen geen troost voor de gemartelde joden in Dachau en in andere helse oorden, moeder”. Maar via de Wikipediapagina las ik dat Dachau al vanaf 1933!! in gebruik was.
In de epiloog die een sprong maakt van 13 jaar en daardoor de oorlog overslaat komt naar voren dat velen van de personages zijn overleden. Ook Shosha.
De eerste en de laatste zin van het boek spraken me zeer aan. “Ik ben grootgebracht met drie dode talen, het Hebreeuws, het Aramees en het Jiddish”…………..en: “We wachten op een antwoord.” Daar tussendoor komt Aaron/ Singer? tot de conclusie dat een vrije wil niet bestaat. Dat de wereld een abattoir en een bordeel is en dat de doden bezitten wat de levenden graag willen: volledige rust en onafhankelijkheid. Best aangrijpend.
Het doel van literatuur? Te voorkomen dat de tijd teloor gaat. (Hoofdstuk 1)
Daarin is hij geslaagd.
dinsdag 1 mei 2012
Dopen
In het ND van 18 april een artikel over de doop. Al eeuwen heerst er een controverse m.b.t. dit onderwerp. Op de verschillende fora kunnen de emoties hoog oplopen wanneer dit onderwerp ter sprake komt: Kinderdoop of geloofsdoop. Nu wordt echter toenadering gezocht tussen verschillende kerken en na Pinksteren 2012 worden er verklaringen ondertekent om elkaars doop te erkennen. Dat is al heel wat. Zoals zo vaak nemen mensen vaak een of/of standpunt in terwijl ik denk dat het en/en is.
Kennelijk is het toch allemaal niet zo eenvoudig uit de Bijbel te destilleren als wordt gedacht. Daarom word ik alleen nog maar witheet wanneer mensen mijn standpunt on-Bijbels vinden en mij beschuldigen van niet zorgvuldig of nauwkeurig lezen. Pas trouwens op wanneer mensen deze woorden gebruiken want dat impliceert dat zij de pretentie hebben het er beter vanaf te brengen. Alsof mensen die tot een andere mening zijn gekomen niet goed lezen en nadenken.
Over hoogmoed gesproken.
Voor beide dopen, de verbondsdoop en de geloofsdoop zijn heel goede argumenten aan te voeren. Er zijn echter ook veel in mijn ogen flutargumenten die regelmatig in de strijd worden geworpen. Zoals de ‘noodzaak’ tot onderdompeling: waarom zou de hoeveelheid water er toe doen? Het is en blijft toch een symbool? Totale onderdompeling is natuurlijk heel aansprekend maar wat mij betreft voor de zwakken in het geloof. Verder de strikte volgorde van onderwijzen, geloven en daarna dopen. Dat lijkt mij in zendingsgebieden heel logisch. Daar begin je niet met kinderen te dopen zoals de RK kerk gewoon was te doen.
Kinderdoop zou niet in de Bijbel voorkomen dus nee. Maar ik lees ook nergens over de doop van de twaalf discipelen. Waarom zou Jezus zelf eigenlijk niet gedoopt hebben?
In de Bijbel is de vader des huizes de verantwoordelijke persoon. Dat gold voor Adam, Abraham en noem maar op. Het hele huis stond onder zijn supervisie. Als de oproep naar Abraham komt om het mannelijke deel van zijn hele huis te besnijden als teken van het verbond dat God met Abraham sloot, dan horen alle mannen en kinderen daarbij. Zelfs de gekochten en de slaven die van een heel ander volk zijn. (Gen 17: 12, 13) Dat is bepaald niet bekrompen denken. Degene die dat niet wil verbreekt het verbond en kan vertrekken. Dus alles wat mannelijk was werd besneden en wat later aan het huis werd toegevoegd door geboorte of werd gekocht werd alsnog besneden. De jongensbaby’s op hun achtste dag.
In het NT betekent dat, in mijn simpele overtuiging, wanneer er staat dat een huis werd gedoopt, dat dan ook iedereen werd gedoopt. Vanwege het geloof van de verantwoordelijke persoon. Wat er later bijkwam door geboorte werd alsnog gedoopt. Daarom spreekt het doopformulier ook van de doop van kinderen van de gelovigen. Het is inclusief denken. Zie Hand 16; 31. Daardoor is het dopen van kinderen een recht en geen plicht.
In onze tijd denken we echter exclusief. Ieder is verantwoordelijk voor zichzelf maar waarom projecteren we dat dan terug op het NT?
Kortgeleden is bij ons een twaalfjarige jongen op eigen verzoek gedoopt. Dat was een prachtige, aangrijpende dienst. Was deze jongen nu te jong of te oud? Zou er een grens moeten zijn maar waar zou die grens dan moeten liggen?
Onze huidige predikant heeft over de doop een boekje geschreven. Met het schaamrood op de kaken moet ik bekennen dat ik het nog? niet heb gelezen.
Zwak punt in het doopformulier blijft voor mij de opmerking dat de doop in de plaats van de besnijdenis is gekomen. Zoals de besnijdenis een teken van het (oude) verbond is, zou de doop een teken van het nieuwe verbond zijn, maar volgens Lukas 22: 20 is de (avondmaals) beker het teken van het nieuwe verbond. Ik begrijp niet waarom dat bij het hertalen van het formulier niet is gecorrigeerd.
Volgens Petrus is het water van de doop een tegenbeeld van het vernietigende water van de zondvloed en een bede/wens van een goed geweten.
Maar dat is dan juist voor kinderen een prachtige bede/wens, lijkt mij.
Verder is de geloofsdoop natuurlijk wat directer, zoals bij de Ethiopiër die door Filippus werd gedoopt. Hij geloofde op basis van één Bijbelboek en dat was genoeg om gedoopt te worden.
In de brief aan Timotheüs (6: 12) echter prijst Paulus Timotheüs dat hij ‘een goede belijdenis heeft beleden tegenover vele getuigen’…..…geen woord over een doop. Paulus lijkt er zelfs ergens trots op te zijn dat hij er zo weinig heeft gedoopt. (1 Kor 1:14) Zou dat komen door de uitspraak van verschillende joden dat zij gedoopt zijn ‘in de doop van Johannes’? (Hand 19:3)
Dat het gecompliceerd ligt is ook op te maken uit Hebr 6:2 waar gesproken wordt over ‘de leer der dopen‘. Teruglezend in Hand 8: 16 en 19: 3 maken helder dat er verschillende manieren waren ondanks dat Efeze 4 : 5 spreekt over één doop. Mijn conclusie: Er zijn verschillende manieren van denken en dopen, laten we die eenvoudigweg van elkaar erkennen.
Het wordt hoog tijd.
Kennelijk is het toch allemaal niet zo eenvoudig uit de Bijbel te destilleren als wordt gedacht. Daarom word ik alleen nog maar witheet wanneer mensen mijn standpunt on-Bijbels vinden en mij beschuldigen van niet zorgvuldig of nauwkeurig lezen. Pas trouwens op wanneer mensen deze woorden gebruiken want dat impliceert dat zij de pretentie hebben het er beter vanaf te brengen. Alsof mensen die tot een andere mening zijn gekomen niet goed lezen en nadenken.
Over hoogmoed gesproken.
Voor beide dopen, de verbondsdoop en de geloofsdoop zijn heel goede argumenten aan te voeren. Er zijn echter ook veel in mijn ogen flutargumenten die regelmatig in de strijd worden geworpen. Zoals de ‘noodzaak’ tot onderdompeling: waarom zou de hoeveelheid water er toe doen? Het is en blijft toch een symbool? Totale onderdompeling is natuurlijk heel aansprekend maar wat mij betreft voor de zwakken in het geloof. Verder de strikte volgorde van onderwijzen, geloven en daarna dopen. Dat lijkt mij in zendingsgebieden heel logisch. Daar begin je niet met kinderen te dopen zoals de RK kerk gewoon was te doen.
Kinderdoop zou niet in de Bijbel voorkomen dus nee. Maar ik lees ook nergens over de doop van de twaalf discipelen. Waarom zou Jezus zelf eigenlijk niet gedoopt hebben?
In de Bijbel is de vader des huizes de verantwoordelijke persoon. Dat gold voor Adam, Abraham en noem maar op. Het hele huis stond onder zijn supervisie. Als de oproep naar Abraham komt om het mannelijke deel van zijn hele huis te besnijden als teken van het verbond dat God met Abraham sloot, dan horen alle mannen en kinderen daarbij. Zelfs de gekochten en de slaven die van een heel ander volk zijn. (Gen 17: 12, 13) Dat is bepaald niet bekrompen denken. Degene die dat niet wil verbreekt het verbond en kan vertrekken. Dus alles wat mannelijk was werd besneden en wat later aan het huis werd toegevoegd door geboorte of werd gekocht werd alsnog besneden. De jongensbaby’s op hun achtste dag.
In het NT betekent dat, in mijn simpele overtuiging, wanneer er staat dat een huis werd gedoopt, dat dan ook iedereen werd gedoopt. Vanwege het geloof van de verantwoordelijke persoon. Wat er later bijkwam door geboorte werd alsnog gedoopt. Daarom spreekt het doopformulier ook van de doop van kinderen van de gelovigen. Het is inclusief denken. Zie Hand 16; 31. Daardoor is het dopen van kinderen een recht en geen plicht.
In onze tijd denken we echter exclusief. Ieder is verantwoordelijk voor zichzelf maar waarom projecteren we dat dan terug op het NT?
Kortgeleden is bij ons een twaalfjarige jongen op eigen verzoek gedoopt. Dat was een prachtige, aangrijpende dienst. Was deze jongen nu te jong of te oud? Zou er een grens moeten zijn maar waar zou die grens dan moeten liggen?
Onze huidige predikant heeft over de doop een boekje geschreven. Met het schaamrood op de kaken moet ik bekennen dat ik het nog? niet heb gelezen.
Zwak punt in het doopformulier blijft voor mij de opmerking dat de doop in de plaats van de besnijdenis is gekomen. Zoals de besnijdenis een teken van het (oude) verbond is, zou de doop een teken van het nieuwe verbond zijn, maar volgens Lukas 22: 20 is de (avondmaals) beker het teken van het nieuwe verbond. Ik begrijp niet waarom dat bij het hertalen van het formulier niet is gecorrigeerd.
Volgens Petrus is het water van de doop een tegenbeeld van het vernietigende water van de zondvloed en een bede/wens van een goed geweten.
Maar dat is dan juist voor kinderen een prachtige bede/wens, lijkt mij.
Verder is de geloofsdoop natuurlijk wat directer, zoals bij de Ethiopiër die door Filippus werd gedoopt. Hij geloofde op basis van één Bijbelboek en dat was genoeg om gedoopt te worden.
In de brief aan Timotheüs (6: 12) echter prijst Paulus Timotheüs dat hij ‘een goede belijdenis heeft beleden tegenover vele getuigen’…..…geen woord over een doop. Paulus lijkt er zelfs ergens trots op te zijn dat hij er zo weinig heeft gedoopt. (1 Kor 1:14) Zou dat komen door de uitspraak van verschillende joden dat zij gedoopt zijn ‘in de doop van Johannes’? (Hand 19:3)
Dat het gecompliceerd ligt is ook op te maken uit Hebr 6:2 waar gesproken wordt over ‘de leer der dopen‘. Teruglezend in Hand 8: 16 en 19: 3 maken helder dat er verschillende manieren waren ondanks dat Efeze 4 : 5 spreekt over één doop. Mijn conclusie: Er zijn verschillende manieren van denken en dopen, laten we die eenvoudigweg van elkaar erkennen.
Het wordt hoog tijd.
woensdag 25 april 2012
De menselijke geest: illusie of werkelijkheid? (4)
Afgelopen maandagavond was het de beurt aan Sigmund Freud. (1856 - 1939) Nog steeds heb ik niet echt de rode draad van het geheel te pakken. Waarom nu juist al deze kopstukken? Feit is wel dat Freud samen met Darwin (die is de volgende keer aan de beurt) en Crick (die van het DNA) achteraf bekeken voor een paradigma shift hebben gezorgd. Freud door zijn psychoanalyses en – pathologie en Darwin door zijn evolutietheorie. Dat begrip paradigma shift is weer van later datum, bekend geworden door Thomas Kuhn (1922-1996)
Freud is volgens de huidige maatstaven enigszins achterhaald maar we ontdekten dat veel dingen die hij heeft benoemd toch nog steeds wel kloppen. We moeten natuurlijk beseffen dat hij een grondlegger van de psychoanalyse is en dat er tegenwoordig op zijn schouders wordt gestaan.
Met een knipoog naar Isaac Newton*
Heel veel begrippen in ons taalgebruik verwijzen nog naar hem zoals bijvoorbeeld het ‘Oedipus conflict’, ‘verdringen’, ‘vrije associatie’, ‘libido’ en de ‘freudiaanse verspreking’. Freud dacht dat alle psychopathologie terug te voeren was op seksuele trauma’s maar hij laat dat later los en vervangt het door de theorie van het Oedipus complex. Dit complex moeten we allemaal doorlopen. Niemand doorloopt dat proces echter vlekkeloos en daarom zijn we allemaal een beetje ziek. Tsja, wat is normaal? Ik geloof hem graag.
Volgens Freud hebben wij wat betreft ons bewustzijn, drie niveaus: het bewuste, het voor bewuste en het onbewuste wat het grootste deel is. Met ons bewuste brein functioneren we en praten we rationeel, in ons voorbewuste zitten de herinneringen en in ons onbewuste zitten gevoelens en verdrongen verlangens die invloed uitoefenen waardoor we negatieve emoties hebben. Om deze verdrongen verlangens weer toegankelijk te maken is dan therapie nodig.
Verder heeft de mens volgens Freud twee aangeboren driften: Eros en Thanatos, de levensdrang en de doodsdrift. De psychische structuur van Id, Ego en Superego kwam ook ter sprake:
Id: de psychische structuur van een baby, bestaande uit driften en gericht op bevrediging van de behoeften die veroorzaakt worden door de driften.
Ego: rationele structuur die functioneert in overeenstemming met de realiteit en de spanning hanteert die ontstaat uit de botsing tussen de eisen van het Id en de realiteit.
Superego: uitbreiding van de psychische structuur. Bestaat uit verinnerlijkte eisen van de omgeving en een Ik-ideaal. Functioneert als moraal, geweten.
Daarna lazen we een stuk van hem uit zijn essay ‘Het onbehagen in de cultuur’ en dat sprak mij ook wel aan. In dat stukje maakt hij de vergelijking tussen de cultuurontwikkeling en de ontwikkeling van het individu. Hij komt tot de conclusie dat twee neigingen van de mens, die naar individueel geluk en die naar aansluiting bij de mensheid, met elkaar moeten worstelen. Dat was ook best wel herkenbaar voor mij al is dat pas iets van de laatste jaren.
Freud was nogal antireligieus en het gebod ‘Hebt u naaste lief als uzelf’ vind hij een prima voorbeeld van een onpsychologisch optreden van het culturele superego. Dat gebod is namelijk niet te houden, en wanneer de cultuur ons vermaant dat het dan juist verdienstelijk is om je eraan te houden dat degenen die dat doen zich in een nadelige positie manoeuvreren t.o.v. degenen die dat niet doen.
Gek, dat had ik ook al eens bedacht: wanneer gelovigen zich echt zouden gedragen zoals wij denken dat van ons verwacht mag worden, dan zijn we in no-time uit deze wereld weggewerkt. Altijd maar je andere wang toekeren werkt natuurlijk voor geen meter. Ligt dat aan de gelovigen? Nee, natuurlijk niet, dat ligt aan die ‘onbesneden Filistijnen’. Maar daar zijn er nogal wat van. *grinnik* Maar moet je dan daarom antireligieus zijn?
Enfin, in ieder geval kunnen we er niet omheen dat Freud grote invloed heeft gehad op ons denken.
Van de eerder besproken Dennett en Merleau Ponty zie ik dat nog niet zozeer. Maar misschien moet het kwartje nog gaan vallen of komt het dat zij denkers van recentere data zijn waardoor hun invloed lastiger is vast te stellen.
O ja, wat ik de eerste ronde vergat: tijdens het voorstelrondje waren de gegevens die mensen over zichzelf doorgaven minimaal. De meesten volstonden met hun naam en hun beroep. Ook de pensionado’s vermeldden hun vroegere functie. Dat intrigeerde mij weer; halen mensen hun identiteit toch uit hun beroep? Op de dag dat ik directeur - af was overviel mij ook wel het gevoel: nu ben ik niets meer……....wat rationeel natuurlijk volslagen nonsens is. Het heeft gelukkig maar kort geduurd.
* "Als ik verder heb gezien dan anderen, komt dat doordat ik op de schouders van reuzen stond."
Freud is volgens de huidige maatstaven enigszins achterhaald maar we ontdekten dat veel dingen die hij heeft benoemd toch nog steeds wel kloppen. We moeten natuurlijk beseffen dat hij een grondlegger van de psychoanalyse is en dat er tegenwoordig op zijn schouders wordt gestaan.
Met een knipoog naar Isaac Newton*
Heel veel begrippen in ons taalgebruik verwijzen nog naar hem zoals bijvoorbeeld het ‘Oedipus conflict’, ‘verdringen’, ‘vrije associatie’, ‘libido’ en de ‘freudiaanse verspreking’. Freud dacht dat alle psychopathologie terug te voeren was op seksuele trauma’s maar hij laat dat later los en vervangt het door de theorie van het Oedipus complex. Dit complex moeten we allemaal doorlopen. Niemand doorloopt dat proces echter vlekkeloos en daarom zijn we allemaal een beetje ziek. Tsja, wat is normaal? Ik geloof hem graag.
Volgens Freud hebben wij wat betreft ons bewustzijn, drie niveaus: het bewuste, het voor bewuste en het onbewuste wat het grootste deel is. Met ons bewuste brein functioneren we en praten we rationeel, in ons voorbewuste zitten de herinneringen en in ons onbewuste zitten gevoelens en verdrongen verlangens die invloed uitoefenen waardoor we negatieve emoties hebben. Om deze verdrongen verlangens weer toegankelijk te maken is dan therapie nodig.
Verder heeft de mens volgens Freud twee aangeboren driften: Eros en Thanatos, de levensdrang en de doodsdrift. De psychische structuur van Id, Ego en Superego kwam ook ter sprake:
Id: de psychische structuur van een baby, bestaande uit driften en gericht op bevrediging van de behoeften die veroorzaakt worden door de driften.
Ego: rationele structuur die functioneert in overeenstemming met de realiteit en de spanning hanteert die ontstaat uit de botsing tussen de eisen van het Id en de realiteit.
Superego: uitbreiding van de psychische structuur. Bestaat uit verinnerlijkte eisen van de omgeving en een Ik-ideaal. Functioneert als moraal, geweten.
Daarna lazen we een stuk van hem uit zijn essay ‘Het onbehagen in de cultuur’ en dat sprak mij ook wel aan. In dat stukje maakt hij de vergelijking tussen de cultuurontwikkeling en de ontwikkeling van het individu. Hij komt tot de conclusie dat twee neigingen van de mens, die naar individueel geluk en die naar aansluiting bij de mensheid, met elkaar moeten worstelen. Dat was ook best wel herkenbaar voor mij al is dat pas iets van de laatste jaren.
Freud was nogal antireligieus en het gebod ‘Hebt u naaste lief als uzelf’ vind hij een prima voorbeeld van een onpsychologisch optreden van het culturele superego. Dat gebod is namelijk niet te houden, en wanneer de cultuur ons vermaant dat het dan juist verdienstelijk is om je eraan te houden dat degenen die dat doen zich in een nadelige positie manoeuvreren t.o.v. degenen die dat niet doen.
Gek, dat had ik ook al eens bedacht: wanneer gelovigen zich echt zouden gedragen zoals wij denken dat van ons verwacht mag worden, dan zijn we in no-time uit deze wereld weggewerkt. Altijd maar je andere wang toekeren werkt natuurlijk voor geen meter. Ligt dat aan de gelovigen? Nee, natuurlijk niet, dat ligt aan die ‘onbesneden Filistijnen’. Maar daar zijn er nogal wat van. *grinnik* Maar moet je dan daarom antireligieus zijn?
Enfin, in ieder geval kunnen we er niet omheen dat Freud grote invloed heeft gehad op ons denken.
Van de eerder besproken Dennett en Merleau Ponty zie ik dat nog niet zozeer. Maar misschien moet het kwartje nog gaan vallen of komt het dat zij denkers van recentere data zijn waardoor hun invloed lastiger is vast te stellen.
O ja, wat ik de eerste ronde vergat: tijdens het voorstelrondje waren de gegevens die mensen over zichzelf doorgaven minimaal. De meesten volstonden met hun naam en hun beroep. Ook de pensionado’s vermeldden hun vroegere functie. Dat intrigeerde mij weer; halen mensen hun identiteit toch uit hun beroep? Op de dag dat ik directeur - af was overviel mij ook wel het gevoel: nu ben ik niets meer……....wat rationeel natuurlijk volslagen nonsens is. Het heeft gelukkig maar kort geduurd.
* "Als ik verder heb gezien dan anderen, komt dat doordat ik op de schouders van reuzen stond."
maandag 23 april 2012
de troop-leraar
Nu dan de troop-teacher......dat klinkt prettiger. Muzikaler.
Volgens het boek zelf een eigentijds spookverhaal. Ik vraag me af of de schrijver dat zelf zo genoemd heeft. Daar geloof ik eigenlijk niets van; bij de Engelse titels vind ik het niet.
Het geheim zit ook in de titel. Troop is een stijlfiguur (metafoor, metonymie, synecdoche, ironie) en als de hoofdpersoon, die een autobiografie wil schrijven al op de eerste pagina klaagt over ‘versterkingen, opgeworpen rond het gebied van diep verzonken herinneringen die het gegraaf weerstonden’ dan zou het duidelijk moeten zijn. Maar dat ontdek je achteraf.
Wel fascinerend hoe Potok denkt dat de menselijke geest kan kronkelen en oplossingen kan produceren om bij verdrongen herinneringen te komen.
Misschien weten psychiaters hier meer van.
Het ‘Warum’ speelt een belangrijke rol. Zijn er verbanden te leggen tussen allerlei gebeurtenissen? Voor in het boek is een fantasie van Schumann opgenomen met de titel ‘Warum’. Want troop in de muziek is een kenmerkende cadens aan het slot van een melodie. De troop-teacher is een eerste wereldoorlogsslachtoffer van joodse komaf die Benjamin Walter, de hoofdpersoon, de Thora moet leren voorlezen. Dat gebeurt op een heel zangerige manier en dat vergt oefening.
Langzaamaan ontdekt Benjamin een geheim wat beter verborgen had kunnen blijven en wat hem de rest van zijn leven blijft volgen. De buurvrouw Davita speelt een belangrijke rol in zijn leven of zoals ik denk: in zijn geest.
En de grote eiken in zijn tuin waar de bliksem inslaat blijken ook al niet betrouwbaar te zijn. Warum?
Zondermeer een fascinerend verhaal.
Abonneren op:
Posts (Atom)