In 1974 is ook dit verhaal verschenen in de Jewish Daily Forward onder de naam ‘Soul Expeditions’ en ook deze titel dekt de lading beter, in mijn ogen.
Het verhaal, wat autobiografisch schijnt te zijn speelt zich af in de joodse wijk van Warschau tegen het uitbreken van WO2. Op de achtergrond speelt de spanning van Hitlers opkomst mee en de verwarring die dat met zich meebrengt. Aaron/ Arele Gredinger, zoon van een rabbi wil schrijver/journalist worden maar dat valt niet mee. Wat karakter betreft vind ik hem geen sterke persoonlijkheid. Hij laat zich verleiden tot van alles en nog wat; ook omdat hij voortdurend in geldnood zit. Alleen in zijn liefde voor Shosha is ie duidelijk. Shosha is zijn jeugdvriendinnetje. Zij is in geestelijk en lichamelijk opzicht in groei achtergebleven en kennelijk vindt Aaron dat wel best. Ze is lief, meegaand en kijkt enorm naar hem op.
Om Aaron heen bevinden zich allerlei opmerkelijke mensen zoals: Feitelzohn, een soort van filosoof, Betty, een Amerikaanse actrice met haar man Sam. Dora, zijn eerste vriendin en communiste en het echtpaar Celia en Haiml.
Ondanks het slappe karakter van Aaron, voelde ik door het hele boek heen een bepaalde hardheid, kilheid.
Ik weet het niet precies te omschrijven. De dood hangt er een beetje overheen. Vanuit die wetenschap is het boek, zo denk ik , ook geschreven. Zou een schrijver zo zitten boven zijn manuscript en denken: A en B laat ik leven en C gaat dood? Als een machtige god heersen en beslissingen nemen over leven en dood van je personages?
Eén keer dacht ik dat Singer met zijn wetenschap van de Shoah in de fout ging: in hoofdstuk elf onder kopje 2 zegt Aaron: “…..het is alleen geen troost voor de gemartelde joden in Dachau en in andere helse oorden, moeder”. Maar via de Wikipediapagina las ik dat Dachau al vanaf 1933!! in gebruik was.
In de epiloog die een sprong maakt van 13 jaar en daardoor de oorlog overslaat komt naar voren dat velen van de personages zijn overleden. Ook Shosha.
De eerste en de laatste zin van het boek spraken me zeer aan. “Ik ben grootgebracht met drie dode talen, het Hebreeuws, het Aramees en het Jiddish”…………..en: “We wachten op een antwoord.” Daar tussendoor komt Aaron/ Singer? tot de conclusie dat een vrije wil niet bestaat. Dat de wereld een abattoir en een bordeel is en dat de doden bezitten wat de levenden graag willen: volledige rust en onafhankelijkheid. Best aangrijpend.
Het doel van literatuur? Te voorkomen dat de tijd teloor gaat. (Hoofdstuk 1)
Daarin is hij geslaagd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten