Memento

Een film uit 2000 die op mijn kijkverlanglijstje stond. Nee, daar staan niet alleen boeken op.
Ik had hem al eens opgenomen van de BBC maar om het Engels goed te kunnen volgen valt niet mee. Dan ben ik bang dat ik teveel mis en daardoor de film niet begrijp. Ik heb al problemen bij Nederlandse sprekers. Wat mij betreft ondertitelen ze alles.
En nee.....nooit nasynchroniseren!!
In ieder geval: deze film is ook een product van Christopher Nolan, de regisseur van o.a. ‘Inception’ en ‘Interstellar’ en kwam een paar weken geleden zowaar op Canvas.

Ook in deze film speelt Nolan met de dimensie ‘tijd’ maar weer op een andere manier.
Leonard Shelby, gespeeld door Guy Pearce was verzekeringsagent en er is één cliënt die hem bijblijft: Sammy Jenkins. Deze cliënt leed aan anterograde amnesie.
De film begint met een shot dat Leonard iemand neerschiet en een ‘achterstevoren’ stukje.
Het verhaal wordt vervolgd door stukjes over wat daartoe heeft geleid. Ieder stukje gaat een beetje verder terug en vervolmaken op deze manier het verhaal. Omgekeerd chronologisch dus.
Dat vind ik ook spelen met de tijd.
Leonard lijdt ook aan een vorm van anterograde amnesie; na een bepaalde gebeurtenis in zijn leven kan hij geen nieuwe herinneringen aanmaken.
Om die reden laat hij zeer belangrijke dingen die hij niet wil vergeten op zijn lichaam tatoeëren en neemt hij regelmatig polaroid foto’s die hij voorziet van tekst over feiten die hij zeker weet en niet wil vergeten.
Die bepaalde gebeurtenis is de gewelddadige dood van zijn vrouw waarbij hij ook een klap van de malle molen heeft opgelopen.
De shots worden afgewisseld met zwart-wit shots die wel chronologisch zijn en op een gegeven moment komen deze samen.
Het einde van de film is echter onzeker: heeft Leonard zelf de moord op zijn vrouw begaan en projecteert hij die op Sammy Jenkins? Of is alles gebeurt zoals hij langzamerhand zijn herinneringen wil invullen?
Je moet er wel met het koppie bij blijven want Leonard wordt door iedereen die hem kent gemanipuleerd omdat hij het toch steeds weer vergeet.

‘We all need memories to remind ourselves who we are’
Zou ook een mooie quote zijn bij ‘het grote verlangen’.

Wat ik toch weer grappig vond:
ik moest denken aan het boek van Oliver Sacks : ‘De man die zijn vrouw voor een hoed hield’ uit 1985. Daarin komen allerlei verhalen voor van mensen die iets mankeren aan hun brein en daarin staat het verhaal van Jimmy G. die lijdt aan een soortgelijke vorm van amnesie.
In de film komen twee personen voor met dezelfde initialen. Zou dat toeval zijn? Ik geloof het niet.
Het zijn vast grapjes van Christopher en zijn broer Jonathan Nolan, die het boek schreef.

Twelve Angry Men

Wat is toeval.
Ik ben bezig in de boeken van journalist en schrijver Edward St. Aubyn; Patrick Melrose.
De VPRO zendt op dit moment de vijfdelige mini- tv-serie uit die erover is gemaakt.
Na de eerste aflevering heb ik mij voorgenomen om de boeken te gaan lezen. Nu lees ik vóór de tv-serie uit.
Patrick, de hoofdpersoon, gespeeld door Benedict Cumberbatch, heeft het af en toe over ‘de Mythe van Sisyphus’ , vanwege zijn zelfdestructieve neigingen en over de film ‘Twelve Angry Men’.
Die film heb ik, zonder dat ik dat wist, kortgeleden opgenomen van de Belgische TV en gisteravond bekeken omdat ik daar wel nieuwsgierig naar werd.

Een klassieker uit 1957, geregisseerd door Sidney Lumet.


Het is een zwart-wit film maar dat stoort helemaal niet want het gaat over een twaalfkoppige mannelijke jury die een oordeel moet vellen over een jongeman die de moord op zijn vader zou hebben gepleegd.
De film is bijna helemaal in één kamer opgenomen; twaalf mannen in donkere pakken met witte overhemden.... kleur mistte ik helemaal niet.
De gesprekken van die twaalf zijn boeiende genoeg en hebben nog niets aan actualiteit ingeboet.
De te veroordelen jongeman is van Indische afkomst. Dat zie je in één shot bij het begin van de film en alles lijkt uit te draaien op het vonnis: ‘guilty’. Dat zal de doodstraf als gevolg hebben.
Racisme komt naar voren en ook allerlei andere, akelig bekende en irritante vooroordelen passeren de revue.

De hoofdrol is voor Henry Fonda die, als enige in een licht pak, kiest voor ‘not guilty’. Niet omdat hij daarvan overtuigd is maar om zich er niet zo snel vanaf te maken en alles eens nader wil bespreken. Het gaat tenslotte om een mensenleven.
De hele club is tegen hem want alles is duidelijk, de jongeman heeft de moord gepleegd en over een paar uur begint een belangrijke honkbalwedstrijd.
Er wordt van hen echter een unaniem oordeel gevraagd.
Gaandeweg in de gesprekken ontstaat ‘gerede twijfel’ over het getuigenmateriaal omdat juryleden voor zichzelf gaan nadenken en zich bewust worden van hun kuddegedrag. Fonda, als nummer acht, bespeelt en manipuleert. Aan die indruk kon ik me niet onttrekken ook al vond ik het in dit geval terecht.
Het is bloedheet in die kamer, alle colbertjes zijn op een gegeven moment uit. Maar ik weet niet of daar bewust mee gespeeld is.
Het was wel een beetje voorspelbaar allemaal, maar toch. De redelijke mens, de gevoelsmens en de mens met zijn eigen projecties; er komt van alles aan bod.
Het is een boeiende film.

Human

Een documentairefilm uit 2015 onder de regie van Yann Arthus-Bertrand die eigenlijk fotograaf is.
‘Ik ben slechts één man tussen zevenmiljard anderen die probeert de wereld waarop wij leven te begrijpen.’ *
Een bevlogen mens die de schoonheid van de aarde in beeld probeert te brengen. Daar slaagt hij in. In deze film is dat in contrast met het menselijke drama. Lange uren van interviewen, plakken en knippen moeten hieraan vooraf zijn gegaan.
De interviews hebben allemaal hetzelfde beeld: alleen het gezicht tegen een zwarte achtergrond om hen zo meer gewicht te geven. Dat werkt.
‘Ik zoek geen antwoorden in getallen of statistieken maar in de mens zelf. Na veel te hebben gefotografeerd zoek ik het in gezichten, ogen, reflecties en woorden die de mens weerspiegelen.
Er is een uitdrukking: ‘de ogen zijn de spiegels van de ziel’ en ik geloof daarin. Want er is niets confronterender dan iemand die je recht in de ogen kijkt.’


Het is een lange zit van drie uur maar de moeite waard.
Gesprekken met allerlei soorten mensen met allerlei culturele achtergronden over liefde, lijden, armoede, onrecht, oorlog, homoseksualiteit, vergeving, gezin, vluchtelingschap enz.
Eigenlijk zou je na elke onderwerp de film even moeten stilzetten om vanuit de eigen positie eens te reflecteren.
Wat maakt ons eigenlijk tot menselijke wezens?
Dat is toch de menselijke interactie, goed of slecht. De menselijke emotie, de lach en de traan zijn de gemeenschappelijke dingen die ons tot mens maken.
It's not the gender of the person I love that defines me," one subject states profoundly. "It’s the quality of my loving that defines who I am.'
En dat in contrast met de schoonheid van deze wereld in kleuren en motieven, want ook een vuilnisbelt kent artistieke schoonheid. Maar dan moet je even niet verder denken
Daar zit meteen het dilemma, we maken er een rotzooi van. Op het menselijke maar ook op het natuurlijke vlak.
Het zijn echt prachtige beelden; geschoten vanuit de stilte boven ons. (Bertrand filmde voornamelijk als ballonvaarder.)
Maar die stilte hè….
Dat er een God is, is vanuit die prachtige beelden van ons kleine blauwe planeetje niet moeilijk voor te stellen maar dat Hij ons er zo’n intermenselijke en milieutechnische zooi van laat maken is onbegrijpelijk.
Deze aardkloot is prachtig; mensen zijn in al hun veelkleurigheid schitterende wezens en toch…..
wanneer je dieper kijkt……wat een tranendal.

‘In alle vooruitgang die we maken blijken we nog niet in staat om met elkaar te leven.
Ik stel in alle kinderlijke naïviteit de vraag waarom we in elke generatie steeds maar weer dezelfde fouten maken.’[..]
Elk mensenverhaal is uniek en verwondert mij. Tegelijkertijd hebben we allemaal dezelfde behoeften: voor liefde, vrijheid en erkenning.
Wat is dat: mens zijn. Wat is de zin van het leven? Onze verschillen zijn zo groot maar delen we niet veel meer waarden met elkaar dan we denken?
En als dat zo is waar om is het dan zo moeilijk elkaar te begrijpen?
Ik wil al deze vragen stellen in het spreken over menselijkheid. Misschien een gekke uitdaging maar in de loop van de jaren heb ik met duizenden mensen gesproken. Ze hebben hun verhalen verteld. Misschien wel voor het eerst in hun leven.
Ik wilde focussen op hun gezichten en woorden, het laten resoneren in de schoonheid van de landschappen.
Deze mensen vertelden me alles; de moeilijkheden van opgroeien, van liefde en geluk.
Het is de rijkdom en diversiteit van de stemmen uit hun hart wat hen tot mensen maakt.'

* Het cursieve heb ik vertaald weergegeven uit een trailer.

Everest

Een film uit 2015 van de regisseur Baltasar Kormakur en gebaseerd op een waar gebeurd verhaal uit 1996 en beschreven in het boek ‘Into Thin Air’ van Jon Krakauer, die deelnam aan die expeditie (en ook het boek ‘Into the Wild schreef en wat door Sean Penn werd verfilmd) en het boek van Beck Weathers: ’ Left for Dead: My Journey Home from Everest’.
Hoe dat precies zit met die beide boeken weet ik niet.
Weathers overleefde dus, maar raakte zijn beide handen en zijn neus kwijt vanwege bevriezing.
In 1998 is er nog een IMAX- film ‘Everest gemaakt met Weathers in de hoofdrol. Hij wordt kennelijk als held gezien; ik vind hem een domkop.
De rolverdeling van deze film is te zien op de wikipagina. Het zijn er best veel.



Rob Hall is een bergbeklimmer die commerciële beklimmingen organiseert naar de top van de Mount Everest.
Een ander team staat onder leiding van Scott Fischer.
Ondanks de slechte weersvoorspellingen gaan ze toch de beklimming wagen. Er zijn nog meer groepen met liefhebbers, het wordt dringen op die berg. De leiders voelen de adem in hun nek van de betalers. Die willen natuurlijk waar voor hun geld. Nou, dat krijgen ze.
Acht van hen keren niet terug.
Wat er gedramatiseerd is weet ik niet precies. Sommigen hebben de hulp aan anderen met de dood moeten bekopen, zoals Rob Hall en Scott Fischer.
Van Rob en zijn zwangere vrouw zijn er sateliet-telefoonsgesprekken van die laatste uren/minuten(?) dus dat kan waar zijn en zijn dan ook dramatisch.
Ook de scene waarin wordt gesteggeld of er nu wel of niet zuurstofflessen liggen waar ze zouden moeten liggen was voor mij ook aangrijpend. Dat machteloze gevoel dat mogelijk iemand zijn plicht heeft verzaakt met de dood als gevolg.......
Voor mij zijn het merendeels geen helden maar domkoppen met te grote ego´s, dat maakte deze film mij wel duidelijk. Ondanks de prachtige beelden heb ik mij kwaad zitten maken.

In 2014 was er een groot ongeluk waarbij 14 sherpa’s het leven lieten. De sherpa's waren de berg opgegaan om klimtouwen gereed te maken voor andere klimmers. Want dat doen die stoere alpinisten niet zelf, dat láten ze doen door sherpa´s, net als het sjouwen van de bagage en proviand en het eten koken.
Ze werden overvallen door een lawine op een hoogte van 6.400 meter.
Dát zijn voor mij de ware helden; die gasten die zware pendeldiensten verrichten en waar je nooit over hoort.
Ik kan er helaas niets over vinden! maar toen wij in 2014 in Nepal waren werden we vanuit de bus door de gids gewezen op een standbeeld ergens in een stad van de eerste vrouwelijk sherpa die de top had gehaald. Ik weet niet eens meer in welke stad het was. I feel ashamed.

Je kunt je dus aanmelden bij commerciële bureaus voor een retourtje Mount Everest voor pakweg 60.000 euro. (De prijzen variëren enorm en zijn door ‘Nepal zelf’ in 2014 verlaagd.)
Of je het overleeft is niet zeker en je moet rekening houden met het passeren van ongeveer 300 lijken van onfortuinlijke klimmers al dan niet bedolven onder de sneeuw.

Nederlanders die de top hebben gehaald zijn Bart Vos in 1984 maar die kon geen bewijzen overleggen alleen tegenstrijdige verklaringen; René de Bos in 1990 en Ronald Naar in 1992. Overleden in 2011.
Hij is weer omstreden voor het mogelijk verzuimen hulp te bieden aan een andere klimmer op die hoge knobbel.
De eerste vrouw was Katja Staartjes in 1999.

The Imitation Game

Een film uit 2014 van de regisseur Morten Teyldum die aardig in de prijzen is gevallen.
Acteurs o.a. : Benedict Cumberbatch als Alan Turing en Keira Knightley als Joan Clarke.

Een film gebaseerd op een waar gebeurd verhaal.
Alan Turing (1912 – 1954) was een Engelse wiskundige en werd in 1941 opgeroepen om Duitse codes te kraken met een Enigma-machine. Enigma betekent raadsel.
In onze tijd zou hij een stickertje uit het autistenspectrum krijgen denk ik. Een wetenschapper die met zijn emoties niet zoveel raad weet en totaal niet empathisch is.

‘When people talk to each other, they never say what they mean.
They say something else and you're expected to just know what they mean’.



Zijn opdracht neemt hij bloedserieus, werkt op zijn eigen manier en ontwerpt een machine ‘Christopher’ – wat de voorloper van de computer is – die snel veel data kan analyseren. Dat moet wel omdat de Duitsers elke nacht om 24.00 uur de codes veranderen.
Het dilemma waar de ontdekkers mee te maken krijgen wordt duidelijk in beeld gebracht.
Wat doe je wanneer het eenmaal is gelukt om de Duitse codes te kraken en je weet welke plaatsen, welke konvooien er op welke datum worden aangevallen?
Ga je voor het direct redden van die mensen of is een langere termijn visie verstandiger met alle gevolgen van dien?
Wat ook mooi naar voren komt – vind ik – is de samenwerking tussen de seksen.
Mogelijk is de Tweede Wereldoorlog met het kraken van de code bekort maar Turing heeft pas veel later erkenning gekregen omdat alles geheim moest blijven.
Postuum, want hij heeft op één en veertig jarige leeftijd zelfmoord gepleegd nadat hij was gearresteerd op verdenking van homoseksuele handelingen die in die tijd in Engeland strafbaar waren.
Koningin Elizabeth heeft hem – ook postuum - gratie verleend in 2013 en zijn veroordeling werd geschrapt.

Er lopen drie lijnen door elkaar: de hoofdlijn is het verhaal van de ‘kraak’; één lijntje als flashback naar de jeugd van Alan en een lijntje van een journalist die veel later op onderzoek uitgaat.
De lijnen wisselen zonder aankondigingen, dat is even opletten.

De mooiste quote die een paar keer terugkomt:
‘Sometimes it's the very people who no one imagines anything of who do the things no one can imagine.’
‘Soms zijn het juist die mensen waarvan niemand zich kan voorstellen dat ze dingen doen die niemand zich kan voorstellen.’

Das Leben der Anderen

Een film uit 2006 van de regisseur Florian Henckel von Donnersmarck die zich afspeelt in 1984 vijf jaar voor de val van ‘de Muur’. Honecker is de baas over Oost Duitsland.
De Stasi, de geheime dienst is actief en observeert mensen zodra men maar dènkt dat er wel eens iets staatsondermijnends zou kunnen plaatsvinden. De Big Brother van Georg Orwell uit 1948.
Let even op de namen en jaartallen.

Gerd Wiesler, een gezagsgetrouwe Stasimedewerker neemt het op zich om een kunstenaarsechtpaar, Dreyman – Sieland, in de gaten te gaan houden. Georg Dreyman is (toneel)schrijver en Christina Maria Sieland is actrice.
Het huis wordt voorzien van afluisterapparatuur en op de zolder van het appartementsgebouw wordt een ruimte ingericht waar vierentwintig uur per dag de bewuste woning wordt afgeluisterd door Gerd en een medewerker.
Van alles wat er zich afspeelt wordt verslag gelegd. Gerd is een man met een pokerface. Je weet niet wat ie denkt en welke emoties hij heeft. Dat is zijn kracht in deze rol. Een eenzame, bureaucratische man die zelf in een kaal zestiger jaren flatje woont en opeens geconfronteerd wordt met het flamboyante leven van kunstenaars want er komt natuurlijk van alles over de vloer bij de Dreymans. Hij wordt toch een beetje nieuwsgierig naar dit leven, neemt af en toe een kijkje in het appartement van het stel en pikt een boek.
Op de verjaardag van Georg krijgt deze van een vriend een muziekstuk: ‘Die Sonate vom Guten Menschen’.
En dan volgt naar mijn mening de mooiste quote uit de film:
‘Kann jemand, der diese Musik gehört hat, wirklich gehört hat, noch ein schlechter Mensch sein?’
Dan komt ook de verandering bij Gerd Wiesler, de Stasiman.

Er valt weinig aan te merken op het echtpaar, maar dat verandert wanneer een vriend zelfmoord pleegt. Georg doet onderzoek naar zelfmoordcijfers in de DDR maar die blijken niet meer bijgehouden te worden; het zijn er teveel.
Samen met vrienden besluit hij een artikel te schrijven over deze materie en naar West-Duitsland te sturen voor publicatie.
Maar misschien wordt hij wel afgeluisterd want dat worden zovelen.
Er wordt een plan de campagne gesmeed – hij gaat zogenaamd een toneelstuk schrijven voor een jubileumjaar van Lenin - en getoetst en alles lijkt in orde.
Dat het toch behoorlijk misloopt ligt een beetje voor de hand maar de manier waarop alles verloopt is dan wel weer verrassend. Christina Maria blijkt chantabel te zijn.....hoewel.....ze is actrice.
Gedoe met een typmachine die opeens is verdwenen.

Georg hoort na de val van de muur dat hij altijd is afgeluisterd; dat de Stasi alles van hen wist en duikt in de archieven. Daar ontdekt hij dat HGW XX/7, codenaam voor Gerd Wiesler die hen afluisterde en verslag maakte, een heel eigen draai heeft gegeven aan zijn artikel over zelfmoord/ toneelstuk over Lenin en gezorgd heeft voor...... zodat Georg niet aangeklaagd kon worden.
Hij schrijft daar een boek over: ‘Die Sonate vom Guten Menschen’, opgedragen aan HGW XX/7.

Mooie film die de sfeer uit die tijd goed benadert. De corruptie van de meeste ambtenaren komt naar voren evenals het geflikflooi ‘naar boven’ en het getrap ‘naar beneden’.
Het machteloze gevoel precies in de pas te blijven lopen om maar geen gedoe te krijgen overviel mij zelfs af en toe.

The Theory of Everything

Een film uit 2014 van de regisseur James Marsh , met in de hoofdrollen Felicity Jones en Eddie Redmayne als het echtpaar Jane en Stephen Hawking.

De film is gebaseerd op het boek van Jane Hawking: ‘Travelling to Infinity: My life with Stephen’.
Dat verklaart ook waarom het voornamelijk gaat over hun huwelijk, de aftakeling van Stephen en de problemen die dat met zich meebrengt en niet over zijn wetenschappelijke successen.
Hoe de verhouding tussen Jane en Stephen steeds verder onder druk komt te staan is mooi in beeld gebracht. Het verbaasde mij toch al dat Jane het zolang heeft volgehouden. Want zij kregen ook nog eens drie kinderen.
En daar was voortdurend het verschil van inzicht: Jane gelovig en Stephen niet-gelovig.
Eddie Redmayne heeft voor zijn rol een Oscar in de wacht gesleept wat ik zeer verdiend vind.

Geboren in 1942 wordt begin 1963 bij Stephen Amyotrofe Laterale Sclerose vastgesteld oftewel ALS.
Hij is dan 21 jaar.

Een ziekte waarbij de spieren het langzamerhand allemaal gaan laten afweten maar waarbij de hersenen intact blijven en gewoon blijven functioneren. (voortplantingsorganen trouwens ook!)
Nu is hij inmiddels 75 en leeft er nog steeds mee, omringd door allerlei hulpmiddelen en zorg.
De gemiddelde tijd tussen diagnose en sterven is drie tot vijf jaar, zo heb ik geleerd en waarom Hawking nog steeds leeft is mij een raadsel. Hij moet een andere variant hebben.
Het ontstaan van deze mensonterende rotziekte is nog steeds hypothetisch voor zover ik weet.
Dat het mensonterend is: behalve dat ik er verschillende heb verpleegd worden we er op dit moment mee geconfronteerd in onze vriendenkring.

Tijdens het kijken zat ik mij steeds af te vragen wat hij er zelf van heeft gevonden. Van deze film. Hij leeft tenslotte en ik denk dat maar weinig mensen de eer ten deel is gevallen dat er tijdens het leven al zo’n hommage is gebracht. Google is je vriend dus….
Ik kan er echter niets over vinden.
In de film komt de vraag naar voren of wij op een dag terug zouden kunnen reizen in de tijd. Inmiddels heeft hij dat zelf weerlegd – als ik mij goed herinner – in het programma ‘Genius’.

Het begrip tijd heeft hem altijd wel beziggehouden en houdt hem nog wel bezig denk ik.
Heel sterk vond ik daarom het einde van de film waarin we alles in versneld tempo terug in de tijd zien gaan. Op die manier denkend is hij ook aan de singulariteit van tijd en ruimte gekomen aan het begin van onze tijd. Heeft hij later weer herroepen maar daar moet ik meer onderzoek naar doen; hoe dat precies zit.
Ja, wat is tijd eigenlijk?

Jane: What about you? What are you?
Stephen: Cosmologist, I'm a Cosmologist.
Jane: What is that?
Stephen: It is a kind of religion for intelligent atheists.

Wat verder in de film…
Jane: What do cosmologists worship?
Stephen: A single unifying equation that explains everything in the universe.

Hij is nog steeds op zoek.
Stephen heeft (natuurlijk) een eigen website.

Vision

Een film uit 2009 over het leven van Hildgard von Bingen (1098 – 1179).
Een film van Margarethe von Trotta, die ook de film over Hannah Arendt regisseerde. Ook hierin speelt Barbara Sukowa de hoofdrol.

Hildegard wordt als tiende kind geboren uit adellijke ouders. Op haar achtste wordt zij naar een klooster gebracht en onder de hoede van Jutta von Sponheim geplaatst.
Het is een slimme meid en brengt het tot abdis die een eigen vrouwenklooster sticht. Hiervoor moest ze het opnemen tegen een mannenbolwerk. Maar het lukte haar.
Zij was geïnteresseerd in van alles en schreef boeken over haar visioenen, componeerde liederen, en was geïnteresseerd in de geneeskunst door middel van, wat je nu een holistische benadering zou noemen.
Over de film valt nog veel meer te zeggen maar de aanleiding om hem te bekijken vind ik eigenlijk boeiender.
Tijdens een gesprek met een vriendin kwamen we namelijk tot de conclusie dat in onze protestantse wereld; van ná de reformatie er wel erg weinig vrouwen zijn die vanuit hun geloof bekend geworden zijn. We kwamen echt niet verder dan wat Rooms Katholieke dames zoals Hildegard von Bingen (1098 -1179), Theresa van Avila (1515 – 1582), Theresa van Lisieux (1873 – 1879) en later schoot mij Christine de Pisan (1364 – 1430) nog te binnen.

We kregen als twee 50 plussers acuut een pijnlijk gebrek aan rolmodellen.
Vanuit mijn geboortedorp kan ik mij ook niemand herinneren op wie ik had willen lijken of aan wie ik mij kon optrekken. Pas in mijn huidige kerkelijke gemeente zag ik, toen ik er voor het eerst kwam, moderne, goed geklede en intelligent uitziende vrouwen mét kinderen. Dat kon dus alvast.
Maar echte rolmodellen.......nee, die zag ik bij nader inzien niet binnen mijn kerk.
In de studie ‘Sekse als antwoord’ (1997) geeft Maarten Verkerk aan dat de reformatie niet echt heeft bijgedragen tot verbetering van de positie van de vrouw. Ondanks het feit dat toch ook de vrouw geroepen is tot profeet, priester en koning.
In de praktijk leek het meer op huishoudster, minnares en nanny tot ver in de zeventiger, tachtiger jaren.
En nu hóór ik de reactie al: als huisvrouw moet je je ook priesterlijk en profetische gedragen ....bla... bla...
Toen kwam gelukkig mw. Grabijn van Putten en is het één en ander heel langzaam veranderd. Nee, zij heeft geen eigen Wikipagina.
Maar ook zij hield zich meer bezig met de politiek.
Net als de vrouwen-theologen van de feministische theologie. Dorothee Sölle is een voorbeeld.
Ook al schreef zij mooie dingen, – ik las ooit ‘Mystiek van de dood’ en ‘Leren vliegen’ - ze stond in haar denken te ver van mij af.

Bij nog weer nadenken: Manuela Kalsky is misschien een optie maar haar ken ik nog te weinig.
Toch maar weer terugvallen op die Rooms Katholieke dames? Dankzij hun heiligverklaring verdwijnen zij tenminste niet in de vergetelheid zoals bijvoorbeeld Tonneke Bijker en Marleen Ramakers.
Dat misplaatste masculiene denken binnen onze religie is er gewoon de oorzaak van dat we geen vrouwelijke rolmodellen hebben!


Tsja, dan is het nu de tijd om zelf maar een poging te wagen om rolmodel te zijn.
Wat een verantwoordelijkheid! Bestaat er een cursusje voor?

Peacock

Een film uit 2010, met Cillian Murphy, Ellen Page en Susan Sarandon in de hoofdrollen.
Een drama of thriller, de moviesites zijn er zelf niet uit.
Voor mij is het een drama met een thrillerspanningsboog. Voortdurend verwacht je dat er lijken uit de kast komen rollen; maar niets van dat al.

John Skillpa is een introverte jongeman, een bankbediende in het stadje Peacock in Nebraska in de jaren vijftig.
Zijn moeder is nog niet zolang geleden overleden en hij moet het nu zelf zien te redden.
Dat valt niet mee. Hij lijkt een intense band te hebben gehad met zijn moeder maar allengs wordt het duidelijk dat ze niet zo’n lieverdje was en John draagt daarvan de gevolgen.
De schok van haar overlijden komt hij niet echt te boven. Op de dag dat zijn moeder sterft doet Emma namelijk haar intrede.
Dat maakt dat hij de hele film in gevecht is met zichzelf. Want tussendoor maken een trein die in zijn achtertuin belandt en een vriendin met haar zoontje, dat van hem blijkt te zijn, plus de burgemeestersvrouw het hem wel moeilijk.

Je voelt voortdurend de spanning in de keuze die hij wil/moet maken. Of toch niet?
Blijft hij bij het oude dan blijft hij degene die hij is, maakt hij een andere keus dan lijkt zijn leven vrijer en vrolijker te worden.
Hij wéét wat de beste keus is en maakt hem koelbloedig.
Maar wat hij niet beseft, en wie doet dat wel, is dat hij de genen van zijn – in dit geval – moeder heeft.
Hij gaat ook beseffen dat het beter is wanneer zijn zoontje niet in zijn nabijheid opgroeit.
Aan het einde van de film is hij in zijn moeders rol vervallen. Een rol die hij verafschuwt. John wint het toch van Emma.

Cillian Murphy speelt een prachtige dubbelrol.
Het lijkt allemaal wat abracadabra maar wanneer je de film ziet vallen al deze puzzelstukjes op hun plaats.

Genius

Op National Geografic is een serie te zien met Stephen Hawking in de hoofdrol.
Met zijn blikken stem probeert hij jonge mensen aan het denken te zetten door middel van proeven die ze moeten uitvoeren.
Want iedereen die een beetje nadenkt kan een genius worden volgens hem. Die mogelijkheid laat ik mij natuurlijk niet ontglippen

Het zijn echt leuke programma’s die starten met een interessante vraag. Zo heb ik de afleveringen gezien met de startvraag: Are We Alone? En : ‘Why are We Here?
In ‘Are We Alone’ is de vraag of we in het universum alleen zijn. Eerst moesten de deelnemers visualiseren hoeveel sterren er alleen al in ons melkwegstelsel zijn. Dat bleken er zo’n 300 miljard te zijn.
Als elke ster door één zandkorrel wordt vertegenwoordigd dan is het toch al een hele grote berg zand.
Er zijn ongeveer 50 miljard planeten. Wanneer leven een kans wil maken dan moet er water zijn. Zo vallen er al weer veel af omdat ze te warm of te koud zijn. (voor zover we weten)
Neem daarbij de finetuning of het antropisch principe – verbeeld door een grote kogel die een olijf in een glas Martini moet wippen - en dan blijkt de kans dat er ergens anders in ons universum levende wezens zouden zijn bijzonder klein maar niet uitgesloten.

Ook luisteren we al een halve eeuw naar geluiden uit het universum. Het Seti- intitute houdt zich daarmee bezig.
Geluiden van aliens heeft men nog niet gehoord maar zo was er 15-juni wel weer een teken van een botsing tussen zwarte gaten.

In de aflevering ‘Why are We Here’ komen de multiversum in beeld. Of is het multiversa?
Daar heb ik nog steeds grote moeite mee.
Theoretisch is het misschien leuk om op deze manier de relativiteitstheorie en kwantummechanica met elkaar kloppend te krijgen maar mijn verbeeldingskracht laat dan te wensen over.
In principe komt het neer op de mogelijkheid dat je - met je vrije wil, waar ik niet in geloof - in elk universum een andere keus maakt en dat universum dan anders ontrolt, en allemaal parallel aan elkaar.
Zo begreep ik het uit die aflevering.
In het boek Iq84 van Haruki Murakami waren er twee universums; dat kon ik nog net volgen. Dat komt waarschijnlijk doordat ik mijzelf wel bewust kan terug trekken in een verbeeldingswereld.
Maar in de realiteit van je fantasie belanden..... Zoals Alice in Wonderland...en de Narniaserie van Lewis.
Ik roep wel eens dat ik naar mijn parallelle universum ga, maar dat kan ik niet in meerdere tegelijk. Ik ervaar wel dat ik in deze wereld ben en tegelijk met mijn gedachten in een andere, maar dan houdt het op. Het lukt niet tegelijkertijd in vier of vijf.

Ik moest ook denken aan een verhaal van Jorge Luis Borges uit 1941!:
Daarin heeft de grootvader van een chinees een boek geschreven over een labyrint...of was het boek het labyrint?
In ieder geval geloofde deze Chinese schrijver - verwoord door een Brit (dus eigenlijk Borges)-
“ in oneindige tijdreeksen, in een groeiend, duizelingwekkend net van uiteenlopende, bijeenkomende en parallelle tijden. Dit netwerk van tijden die elkaar naderen, zich splitsen, elkaar snijden of elkaar eeuwenlang onbekend zijn, omvat alle mogelijkheden. In het merendeel van die tijden bestaan wij niet; in sommige bestaat u, en ik niet; in andere ik, niet u; in andere wij beiden.
In deze, die een gelukkig toeval mij deelachtig doet zijn, bent u naar mijn huis gekomen; in een andere heeft u mij bij het doorkruisen van de tuin dood aangetroffen; in een andere zeg ik deze zelfde woorden, maar ben ik een vergissing, een fantoom.”

Het verhaal heet: ‘de tuin met de zich splitsende paden’ en is onderdeel van ‘de Aleph en andere verhalen’.
In de filmwereld wordt er ook mee gespeeld: ‘Sliding doors’ en 'the Butterfly effect' zijn er een paar. Die heb ik echter nog niet gezien.
Kennelijk houdt het de mens wel bezig.
Toch eerst maar eens wachten op een sluitend bewijs.

The Island

Een film uit 2005, geregisseerd door Michael Bay.
Hoofdrollen voor Scarlett Johansson en Ewan McGregor.
De film zelf speelt in 2019. Een Science fixtion, avonturen- en thrillerachtige film.

Ik heb 'm al vaker gekeken en iedere keer laat hij mij met een wat onbehaaglijk gevoel zitten.
Het thema is boeiend genoeg. Er is een firma die door middel van klonen voor alle aangesloten klanten een levende, wandelende donor heeft gekweekt en laat rondlopen. Gewoon....voor het geval dat.....een soort levensverzekering.
Mensen willen nu eenmaal heel erg graag lang en vooral gezond leven. De onderliggende vraag is: Waarom willen we dat en wat hebben we daar voor over?
De klonen leven in een commune, afgesloten van de wereld. Hen wordt wijsgemaakt dat zij zijn ontsnapt aan een wereldwijde dodelijk besmetting.
Om die reden worden zij ook streng onder (medische) controle gehouden. Allemaal lopen zij altijd in gelijke witte kleren. (het personeel in andere kleuren)
Dan is het wel komisch dat Ewan, in de film ‘Lincoln-six-echo’ geheten, gaat klagen wanneer er een schoen van hem is gestolen.
(Tom)Lincoln is de naam van zijn ‘verzekering nemer’ in de echte wereld.

Alle klonen doen altijd mee met een loterij. De prijs is een enkele reis naar ‘het Eiland’.
Een tropisch paradijs in de echte wereld wat niet besmet is geraakt.
De sfeer is zo dat het een geweldig iets is en dat je echt een geluksvogel bent wanneer je die prijs wint.
Dus iedereen leeft zijn/haar leven en kijkt daarnaar uit.
Helaas betekent het in werkelijkheid dat de verzekeringnemer een nieuw orgaan of organen nodig heeft en betekent het de dood voor de kloon.

Lincoln-six-echo heeft vreemde dromen en vage herinneringen en denkt verder na dan de andere klonen. De waaromvraag is voor hem belangrijk. Hij voelt ook iets voor een andere, vrouwelijke kloon: Jordan-two-delta. (Scarlett Johansson)
Zij zitten in een serie klonen waarbij menselijke nieuwsgierigheid ook is ge- implementeert en dat is een gevaar voor de geheimhouding.
Wanneer de firma dat door krijgt besluiten ze deze ‘serie’ te verwijderen en hen de prijs : enkeltje richting het Eiland te laten winnen.
Wanneer Lincoln-6-e het hele gebeuren in de smiezen krijgt ontsnapt hij met Jordan-2-d.
Ze gaan op zoek naar hun ‘kloonouders’, hun originelen. Dat levert grappige situaties op in de echte wereld omdat zij zo naïef zijn.
Tom Lincoln bijvoorbeeld, belt met de firma, wanneer Lincoln-6-e en Jordan-2-d hem gevonden hebben:
Yeah, I was wondering if you could get someone who can explain to me why my insurance policy is sitting downstairs on my (f-word) sofa!
Ze worden natuurlijk achtervolgd en er gebeurt van alles maar het loopt allemaal goed af.

Waar zit nu mijn onbehaaglijke gevoel?
Het feit dat die klonen zeer gecontroleerd leven en worden wijsgemaakt dat er een beter leven in het verschiet ligt. En dat blijkt er niet te zijn. Zij worden in de maling genomen maar zij houden ook zichzelf dat beeld voor ogen. Een vergelijk met een religieus leven ligt voor de hand. Wanneer je echter goed nadenkt, zoals de hoofdpersoon, dan kom je er wel achter dat er iets niet klopt.
Waar heb ik dat toch meer gehoord?
‘Een atheïst is niet arrogant, hij denkt gewoon beter na’. (Herman Philipse)
Dat dit er onbewust ingestopt is kan ik niet geloven; wél dat je het onbewust oppikt.
Vandaar mijn reserves.

Een opmerkelijke quote:
wanneer een personeelslid het woord God laat vallen is de vraag van Lincoln-6-e:
What's "God"?
Het antwoord:
Well, you know, when you want something really bad and you close your eyes and you wish for it? God's the guy that ignores you.

A late Quartet

Een film uit maart 2012.
Geregisseerd door Yaron Zilberman naar een scenario van Seth Grossman en Zilberman zelf.
Hoofdrollen voor Christopher Walken (Peter), Catherine Keener (Juliette), Philip Seymour Hoffman (Robert) en Mark Ivanir (Daniel).
Robert en Juliette zijn een echtpaar met een dochter Alexandra die weer vioolles krijgt van Daniel.
Peter is de pleegvader van Juliette. Zo zijn er ook buiten de muziek emotionele banden.
Eigenlijk is er ook een hoofdrol voor Beethovens kwartet opus 131.
Moeilijke rollen voor die gasten; ze hebben viool en cello moeten leren spelen.
Als (amateur) violiste zie ik wel dat het niet echt is maar toch een knappe poging gedaan.

Er is daar het ‘the Fugue’ strijkkwartet. Kwartetten zijn de art-house van de klassieke muziek volgens Tijl Beckand.
Persoonlijk heb ik er wat minder mee.
Het is een kwartet dat al vijfentwintig jaar succesvol aan de weg timmert maar wordt nu geconfronteerd met narigheden die dit aardse jammerdal kenmerkt: de nestor van de groep, Peter, krijgt de ziekte van Parkinson en zal het stokje, in dit geval de strijkstok moeten gaan overdragen.
Dat is voor de anderen ook een ‘mooi’ moment om eens te evalueren.
Helaas dreigt er het één en ander uit de hand te lopen door opkomende irritaties die door het succes dat de groep had, altijd onderhuids zijn gebleven.
Dan komt voor iedereen de - zeer menselijke - keuze om zich weer te voegen tot een harmonieus geheel of toch een andere weg in te slaan.
"But this isn't about you or me and you know this is about the quartet."

Wat doet Beethovens 131ste daarbij? Het is het stuk dat ze willen spelen op hun jubileumconcert.
Het is een stuk van bijna 40 minuten zonder pauzes.
Geen moment rust om te herijken. (ik moet er niet aan denken. Terwijl ik typ luister ik ernaar en word er een beetje onrustig van)
“What are we supposed to do, stop or struggle to continuously adjust to each other up to the end even if we are out of tune? I don't know."
Een zeer wijsgerige en dubbelzinnige opmerking van Peter die niet alleen slaat op Beethovens stuk maar ook op het leven van henzelf, van ons.
Het is een film over nette mensen, alleen Robert – als een dissonant - ontploft een keer.
Zo zijn strijkers; keurig en netjes; emoties worden grotendeels omgezet in muziek.

The Hours

Een film uit 2002 geregisseerd door Stephen Daldry naar een boek van Michael Cunningham.
Meryl Streep, Julianne Moore en Nicole Kidman spelen de hoofdrollen.
De laatste speelt, nauwelijks herkenbaar, Virginia Woolf die een boek schreef; Mrs Dalloway.
Nicole kreeg er een Oscar voor.

De eerste verhaallijn, waarin Virginia Woolf het boek schrijft, speelt zich af in 1921. Eigenlijk moet je eerst dit boek, wat in 1925 uitkwam, lezen. Dan begrijp je ongetwijfeld meer van de film. Het boek is de verbindende factor.
Julianne Moore speelt een zwangere huisvrouw Laura Brown die in 1951 het boek leest en daar zeer door wordt beïnvloed.
Meryl Streep tenslotte speelt Clarissa Vaughn (vernoemd naar Clarissa Dalloway uit het boek) in 2001 die de zorg op zich heeft genomen van de zoon van Laura die aan aids lijdt en die met bloemen en feestjes in de weer is zoals Mrs Dalloway.
Zo word zij door Richie dan ook genoemd.
Drie verhaallijnen die elkaar afwisselen. Elk met hun eigen tijdssfeer. Knap gedaan.

Zelfmoord en het recht daarop menen te hebben is een belangrijk thema in de film.
Wat ik zelf ook een heel intrigerend iets in de film vond was de verstikkende bezorgdheid van de partners van Virginia en Laura.
Clarissa was als variatie op het laatste koppel degene die verstikkend werkte.
‘That is what we do. That is what people do. They stay alive for each other.’
Mensen kunnen menen liefde te hebben voor hun partner maar hebben niet door dat het eigenlijk egoïsme is. Het is zo’n slurpende/zuigende ‘liefde’.
Mensen als Virginia, Laura en later Richie voelen zich gevangen en komen daar niet los van dan door weg te lopen of voor de dood te kiezen.
Ik kan me voorstellen dat in real life mensen die hier mee te maken krijgen voor zichzelf ‘de luiken laten zakken’ om te kunnen overleven.

Een grappig voorbeeld van verbindende quotes van de ladies:

Virginia Woolf al schrijvende : Mrs. Dalloway said she'd buy the flowers herself.
Laura Brown al lezende: Mrs. Dalloway said she'd buy the flowers herself.
Clarissa Vaughn al organiserende: Sally, I think I'll buy the flowers myself!

Mooie muziek van Philip Glass!

The Words

Een film uit 2012, geregisseerd door Brian Klugman en Lee Sternthal.
De hoofdrollen zijn voor Bradley Cooper, Jeremy Irons, Dennis Quaid en Zoe Saldana.
Een film die bestaat uit een verhaal in een verhaal in een verhaal. Een soort ‘Inception’ maar dan anders en toch wat eenvoudiger te volgen.
Omdat ik ook nog eens van plan ben om mijn magnum opus te schrijven vond ik het wel een boeiende film. Waar ik tegenaan loop is het bedenken van een geloofwaardig verhaal met plot en het dan ook nog eens weten te brengen dat het leuk/ leerzaam, boeiend, whatever, gevonden wordt.
Wel, dat is ook het probleem in het boek van Clay Hammond (Dennis Quaid) waar Rory Jansen (Bradley Cooper) boeken schrijft. Hij doet dat best aardig maar vindt geen uitgever.
Op een dag vindt hij in een oude aktentas, die hij van zijn vrouw cadeau heeft gekregen, een manuscript van iemand en ja, die iemand (Jeremy Irons als de oude man) duikt natuurlijk op
wanneer blijkt dat zijn boek inmiddels een bestseller is geworden.
Deze oude man vertelt zijn levensverhaal aan Rory en de situatie waarin zijn manuscript is ontstaan en is ook weer is kwijtgeraakt.
Dat manuscript is door Rory gevonden en klakkeloos gebruikt.
Tsja, wat te doen.
Een verhaal over moraliteit, waar volgens mij wel meer uit gesleept had kunnen worden.
Het verhaal van de oude man is de diepste laag, het verhaal van Rory de ‘middelste’ en alles wordt verteld door Clay die over dit geheel een boek schreef.

Een paar interessante quotes:
‘de oude man’ : ‘to look in the cradle and there is no child’
Zo’n quote heeft een dubbele lading wanneer je er vanuit gaat dat een boek schrijven ook een soort van bevallen is.
Nog zo’n wijze: ‘ We all make choices. The hard thing is to live with them, and there ain't nobody that can help you with that.’
Waarbij ik mij dan weer afvraag of die hardheid realistisch is. Het kan ook een keuze zijn om niemand om hulp te vrágen.
en: 'You think you can just steal a man's life and expect there'd be no price to pay?'
Een existentiële opmerking van Rory waar ik ook over kan blijven peinzen:
'I'm not who I thought I was, okay? I'm not. And I'm terrified that I never will be.'
Zulke dingen kun je in een film aantippen maar eigenlijk slecht uitwerken; daarvoor moet je eigenlijk een boek schrijven.
Clay: 'At some point, you have to choose between life and fiction. The two are very close, but they never actually touch.'
Aan het einde van de film realiseert hij zich wat hij eigenlijk heeft gezegd. Althans zo interpreteer ik dat.

Hannah Arendt

Een film uit 2012 van Margarethe von Trotta met in de hoofdrol Barbara Sukowa als de filosofe Hannah Arendt (1906 - 1975).
Een filosofe van Joodse komaf die in Amerika is beland.
In 1933 heeft zij Duitsland verlaten en heeft nooit - ‘nazi’s, diese menschen im Fleisch gesehen.’
Ze heeft in Frankrijk gewoond en werd bij de inval van de Duitsers in 1940 in een interneringskamp gezet van waaruit ze heeft weten te ontsnappen.
In Amerika werkte ze als journalist en docent en heeft zij voor de krant 'The New Yorker' als waarnemer in 1961 het proces van de SS'er Adolf Eichmann in Israël gevolgd en verslagen.
De film begint met de overval/gevangenneming van Eichmann.
Tijdens de film worden de beelden afgewisseld met historische beelden in zwart wit van dat proces.

Het enge voor Hannah was dat Eichmann zo’n heel gewone, normale man was. Zo lopen er zoveel rond. Voor Eichmann was het zijn eer de wetten van de Führer te volgen en pleitte daarom ‘onschuldig’.
Hannah kwam tot de conclusie dat hij zelf niet kon of wilde nadenken.
Dat is het grote kwaad. Zonder nadenken wetten opvolgen. ‘De banaliteit van het kwaad’. De ondertitel van het boek wat zij schreef met als titel: ‘Eichmann in Jeruzalem’
Wat voor Hannah ook bijzonder was dat wanneer de Joodse ‘samenleving’ in de kampen niet zo goed was georganiseerd door de joden zelf in opdracht van de Nazi’s, er waarschijnlijk meer chaos zou zijn geweest maar uiteindelijk veel minder slachtoffers.
Dat punt benoemen is haar erg kwalijk genomen.
Zij maakte enigszins van een dader een slachtoffer en van slachtoffers daders. Nota bene haar eigen volk.
Het is haar niet dank afgenomen en haar werd geadviseerd haar lesverplichtingen neer te leggen.
Wat ze weigerde. Het probleem van het kwaad heeft haar haar hele leven beziggehouden.
Het sterke van haar vind ik het vasthouden aan datgene wat je als waarheid bent gaan zien door het observeren, analyseren en filosoferen. Ook al snijdt het in eigen vlees.

“De westerse traditie had het verkeerde vooroordeel dat het slechtste wat een mens kan doen voorkomt uit egoïsme.
Maar het echte kwaad van deze eeuw( de vorige eeuw dus) is veel radicaler geweest dan was voorzien. We weten nu dat het slechtste of het radicale kwaad met zulke begrijpelijke zondige motieven als egoïsme helemaal niets van doen heeft.
Het heeft veel meer te maken met het volgende: het overbodig maken van de mens als mens.
Het systeem van het concentratie kamp was bedoeld om gevangen te overtuigen dat ze overbodig waren voordat ze werden omgebracht.
In de kampen moesten mensen leren dat de straf niet met misdaad verbonden was. Dat uitbuiting niet perse winst betekende en dat werk geen resultaat hoeft te geven.
Het kamp is een plek waar elke handeling en elke opwelling principieel zinloos wordt; dus waar zinloosheid meteen ontstaat.
Als het waar is dat in het laatste stadium van het totalitarisme het absolute kwaad bovenkomt, absoluut want het heeft geen menselijk motief, dan is het ook waar dat zonder dat totalitarisme wij de radicale natuur van het kwaad nooit hadden leren kennen.”

Toen ik dat hoorde in de film kreeg ik associaties met de vele senioren die we gaan krijgen door de grijze golf. Nu al heb ik het idee dat men hen overbodig vind. Wat gaat dat uitwerken op langere termijn? Tegelijkertijd roepen de grijsaards dat ook een beetje over zichzelf af met het etaleren van het Zwitserleven gevoel en het bijna verplichte ‘grote genieten’.

Wat ik in haar herkende was de drive om mensen te begrijpen. Ook al doet men de meest perverse dingen, ik vraag me ook altijd af waaróm mensen dat doen; wat gaat er in dat brein om. Hoe komt dat.
Hannah zegt ook ergens: ‘begrijpen is nog geen vergeven’.
Nee dat zijn inderdaad twee verschillende dingen maar mijn persoonlijke slogan is wel: ‘hoe meer ik weet, des te meer ik begrijp en hoe gemakkelijker het wordt om te vergeven’.

En omdat denken gevaarlijk is ga ik een cursus volgen over ‘Denken: het leven van de Geest’ geschreven door Hannah Arendt.

29-09: zit ik alvast in het boek te lezen, kom ik een verduidelijking tegen van de banaliteit van het kwaad.
"Kwaad is niet radicaal, wel extreem en bezit geen diepte of demonische dimensies. Het kan alles overwoekeren en ruïneren, juist omdat het zich als een schimmel over de oppervlakte verspreid. Het 'tart' het denken, omdat denken een zekere diepte wil bereiken, tot de wortels wil gaan, en het op het moment waarop het op het kwaad stuit daar niets mee aankan, omdat er niets is. Dat is de banaliteit van het kwaad".

Gravity

Wat films betreft blijf ik nog even in de ruimte......best mooi daar. Weer een film met prachtige ruimtelijke beelden. Je zou er agorafobie van krijgen.
Dit is een Amerikaanse sience fiction film uit 2013. Hoofdrollen voor Sandra Bullock ( Ryan Stone) en Georg Clooney (Matt Kowalsky). De regie was van Alfonso Cuarón.
Buiten nogal wat andere prijzen won deze film zeven Oscars.



De onervaren Ryan en ervaren Matt hebben een klus te klaren in de ruimte maar die loopt uit op een drama. Ik wil natuurlijk niet teveel vertellen.
Door rondvliegend ruimtepuin raken ze los van hun ruimtestation. Tsja....wat te doen wanneer je daar zo rondzweeft en je het peil van je zuurstof steeds verder ziet dalen.
De kracht van de film vond ik wel de logische traagheid. In de ruimte zit je zonder zwaartekracht en dat maakt dat alles in slow motion gaat. Op zulke momenten zat ik op het puntje van mijn stoel en had ik de film het liefst versneld willen afdraaien. Dan ben ik weer blij dat we hier mèt zwaartekracht leven. Het zou toch verdraaid lastig worden zonder.
Ook de minimale hoeveelheid O2 in de tank van dr. Ryan zorgde ervoor dat ik regelmatig mijn adem zat in te houden en zelf bijna stikte. *grinnik*
Dat heb ik ook vaak met ‘onder-zee-films’.
Op een gegeven moment werd dat voor mij wel een beetje ongeloofwaardig. Naar mijn logica was de O2 in haar tank eerder op dan in de werkelijkheid van de film.

Het is handig om de onervarenheid van Ryan in het oog te houden, ik kreeg het tenminste op mijn zenuwen van haar geklungel.
Mooi waren de tranen van haar gezicht die niet vallen maar zweven en ontroerend het moment dat ze een foetushouding lijkt aan te nemen. Back to Basic.
Tegelijkertijd zat ik te bedenken of het psychologisch mogelijk was geweest om de rollen om te draaien. Matt, de onzekere en Ryan, de opofferende en degene die alles kalmpjes onder controle lijkt te hebben.
Het zou waarschijnlijk meer van de spelers hebben gevergd om het geloofwaardig te laten lijken omdat we allemaal toch vast zitten in rolpatronen maar ja, de producent, de regisseur, de scenarioschrijver......allemaal mannen.

Ik heb nog zitten googelen op betekenissen van namen maar wat deze film betreft is ‘what you see is what you get’ en daardoor blijft Interstellar bij mij meer favoriet.

Interstellar

Een wat filosofische getinte science fiction film uit 2014, van Christopher Nolan.
Zoon Cathy heeft van zijn broers en zus ooit een beamer gekregen en dan is zo’n film wel heel mooi om te kijken, zo relaxed in je eigen huiskamer. In een bioscoop staat voor mij het geluid altijd te hard. Krijg ik pijn in mijn oren.




Hoofdrollen voor Matthew McConaughey, Anne Hathaway, Jessica Chastain, Bill Irwin, Ellen Burstyn en Michael Caine en Matt Damon. Een aardige cast.
De aarde raakt uitgeput aan voedselbronnen door stof en schimmels, zo begint het eerste half uur ongeveer. We zien het gezin van Cooper: grootvader, Cooper, zoon en dochter. Moeder is overleden. Zij proberen er nog iets van te maken maar de wereld waarin ze leven is erg veranderd.
Cooper is slim en heeft een slimme dochter: Murphy. Die naam refereert aan ‘Murphy’s Law’.
Young Murph: Dad, why did you and mom name me after something that's bad?
Cooper: Well, we didn't.
Young Murph: Murphy's law?
Cooper: Murphy's law doesn't mean that something bad will happen. It means that whatever can happen, will happen.

Toevallig......nee, niets is toevallig...... belanden Cooper en Murphy bij de NASA die bezig is met een geheim project. Zij zoeken een andere, voor de mens leefbare planeet. Een aantal astronauten zijn al op pad gestuurd en van een enkele komen veelbelovende data terug naar de aarde.
De dimensie ‘tijd’ speelt weer een belangrijke rol, net als de relativiteitstheorie, kwantummechanica en de zwaartekracht. Veel is gebaseerd op het werk van de natuurkundige Kip Thorne.
Af en toe gaat dat wel boven mijn pet. Maar daarover niet getreurd.
Op deze site staat e.e.a. uitgelegd.

Dr. Amelia Brand, dochter van de NASA baas is idealistisch en wil heel graag naar een andere wereld en het kwaad achter zich laten. Tsja…… zij heeft nog niet door dat het kwaad in de mens zit en meegedragen wordt. Ze wordt gedreven door de liefde voor één, van de al eerder vertrokken verkenner-astronauten. En haar naam verwijst, volgens mij, naar Amelia Earhart.
Brand: Love is the one thing we're capable of perceiving that transcends time and space.

Cooper gaat met een aantal mensen en een slimme robot Tars, op ruimtereis, natuurlijk niet voor zichzelf maar voor de mensheid (zo zijn Amerikanen tenslotte) en zeer tot ontstemming van zijn dochter. Ze probeert hem met alle middelen die een tienjarige rijk is, tegen te houden. Maar helaas.
Via wormholes/ zwarte gaten (kromming/een brug tussen tijd en ruimte) bereiken ze een andere galaxy waar één uur gelijk staat met zeven jaar op aarde. Dat wordt woekeren met de tijd.

Door middel van de data die ze naar de aarde versturen kan men daar maatregelen treffen maar daar komt Cooper pas achter wanneer hij, als enige die terugkomt en als jong gebleven man van 120 jaar in een ziekenhuis ligt in een ring van Saturnus.
Het Cooper- station.
Nee, niet vernoemd naar hem maar naar zijn dochter Murphy.
Toen zag ik in de beelden heel even overeenkomsten met ‘Inception’.

De mooie ‘kerkorgel-muziek’ in de film is van Hans Zimmerman.

Cooper: I'm here now Murph. I'm here.
Murph: No. A parent shouldn't have to watch their own child die. I have my kids here for me now. You go.
Cooper: Where?
Murph: Brand.
She's... out there. Setting out a Camp. Alone. In a strange Galaxy. Maybe right now she's settling out for the long Nap. By the light of Our new Sun. In Our new Home.


Fascinerende film.

Inception

Een film uit 2010 van Christopher Nolan (1970). De regisseur van o.a. ‘Memento’, ‘Insomnia’ en de Bat-man reeks.
Ik zag deze film al een eerder en toen vond ik het van mezelf al knap dat ik hem kon volgen. De tweede keer zat ik weer op het puntje van mijn stoel.
Het is dan ook een boeiend thema: via dromen ideeën stelen uit iemands brein. Maar als je ze kunt stelen dan kun je ze er ook inzetten.
Inceptie.
Ik moest denken aan het memen-idee van Richard Dawkins.
Dat is wat de zakenman Saito (Ken Watanabe) wil.
Hij zou willen dat zijn grootste concurrent, Robert Fischer (Cillian Murphy), zijn imperium opbreekt. Daartoe moet een idee in zijn geest worden gepland zodat het lijkt of hijzelf op dat idee is gekomen. Dat gaat allemaal niet zonder slag of stoot. Vijf bedrijfsspionnen gaan met elkaar aan de slag.
Cobb, gespeeld door Leonardo di Caprio, is de expert op dit gebied maar hij heeft te dealen met problemen in zijn eigen onderbewustzijn. Dat geeft een aparte lijn in de film.
Maar ook andere mensen hebben zo hun eigen projecties, die soms gevaarlijk kunnen zijn. Plus dat er mensen zijn die weet hebben van dit soort praktijken en daartegen weer maatregelen nemen.

Het fenomeen ‘tijd’ speelt een belangrijke rol. Want in dromen lijkt de tijd langzamer te gaan. En wanneer je dan van een droom in een droom in een droom gaat, dan heb je zeeën van tijd. Dat wordt allemaal berekend. Dus wanneer je een droomlevel ‘dieper’ gaat heb je weer meer tijd dan in de droom daarvoor.
Ook de scenario’s waarin een droom plaatsvind worden gemaakt door een architect, Ariadne. (Ellen Page)Zij heet natuurlijk niet voor niets zo. Zij moet het labyrint ontwerpen. Zie de Griekse mythologie.

Om iedereen op dezelfde tijd in dezelfde droom te laten belanden zitten de deelnemers aan elkaar verbonden en gebruiken ze op het juiste moment slaapmiddelen.
Op een gegeven moment weet je niet meer of je in een droom zit of in de werkelijkheid. Daartoe heeft iedereen een ‘totem’ bij zich.
Van Cobb is dat een tolletje wat hij van zijn vrouw heeft. Als het blijft draaien zit ie in een droom en wanneer het omvalt betekent het dat hij in ‘the real world’ zit.
Het fascinerende is dat aan het einde van de film, wanneer alles in orde lijkt te zijn, het tolletje, een beetje aarzelend blijft draaien.

Margin Call

Al tijdens het kijken werd ik me ervan bewust dat dit de beste quote uit de hele film zou zijn (in mijn eigen krikkemikkige vertaling):

Will Emerson: Jesus, Seth. Luister, als je dit echt wilt doen met je leven moet je geloven dat je nodig bent en dat ben je. Als mensen willen rijden en wonen in hun grote auto's en grote (f- word) huizen die ze niet eens kunnen betalen, dan ben je nodig.
De enige reden dat ze allemaal blijven wonen als koningen is omdat wij onze handen voor hen in het vuur steken. Wanneer ik mijn handen er vanaf trek en vervolgens de hele wereld écht (f –word) eerlijk zou worden, dan wil niemand dat eigenlijk. Ze zeggen wel dat ze dat willen, maar ze willen het niet. Ze willen wat wij hebben om hen te geven, maar ze willen óók, je weet wel, de onschuld spelen en doen alsof ze geen idee hebben waar het vandaan kwam. Nou, dat is meer hypocrisie dan ik bereid ben om te slikken, dus ‘f- word’.
‘F-word’ normale mensen. Je weet wel, het grappige is, morgen als dit allemaal gaat lopen kruisigen ze ons terecht voor al te roekeloos gedrag, maar als we het verkeerd inschatten en alles komt weer op de rails? Welnu, dan pissen dezelfde mensen in hun broek van het lachen want dan lijken we de grootste stommelingen die God ooit heeft door gelaten.

Margin Call, een film uit 2011 en het regisseursdebuut van J.C. Chandor.
Het verhaal gaat over een investeringsbank die op te grote voet heeft gehandeld. Zoals zoveel bedrijven in de aanloop naar de crisis waar we nog steeds in zitten.
Een slimmerik ontdekt op een late avond dat de solvabiliteit (?) ver beneden het niveau is en trekt aan de bel bij zijn superieuren. Doordat ze formules gebruiken die iedereen in de wereld van Wall Street gebruikt, zien de hoge heren de bui al hangen.
Dat wordt een nachtje vergaderen tot in de hoogste regionen. Wat te doen?

De grote luchtbel en de verstrekkende gevolgen op de financiële markten worden aardig inzichtelijk gemaakt.
Vervolgens is te zien hoe toch iedereen voor zichzelf en het grote geld gaat.

Een aardige cast: rollen van o.a. Kevin Spacey, Paul Bettany, Jeremy Irons en Demi Moore.

The Adjustment Bureau

Een film uit 2011 van George Nolfi naar een kort verhaal van Philip K. Dick.
Volgens de ‘moviemeters’ valt ie onder de Fantasy- Romance- SF films. Ik las ook ergens het woord 'thriller' in verband met deze film. Nou, verre van dat.
Fascinerend dat er films gemaakt kunnen worden die niet meer door iedereen worden begrepen.
Naar mijn idee klopt alleen de ‘Romance’. De film hangt van filosofie en religie aan elkaar.
Hoofdrollen zijn voor Emily Blunt en Matt Demon als Elise Sellas en David Norres.
Ook Terence Stamp ( als Thompson) en Anthony Mackie ( als Harry) spelen belangrijke rollen.

David Norris is een jonge politicus die op het punt staat door te breken voor een Senaatszetel.
Maar dan ontmoet hij een jonge vrouw en wordt verliefd, maar dat staat niet in het grote planboek van zijn leven. Daar staat in dat hij president gaat worden. Zijn vader en broer zijn om die reden op een bepaalde manier overleden zodat David (over die naam is ook nagedacht) de juiste drive zou ontwikkelen om zover te kunnen komen.
De leden van het ‘Adjustment Bureau’ (engelen) hebben aan David een lastige persoonlijkheid. Er is er één, Harry en die is ook nog donkerhuidig, die het verliefde tweetal goed gezind is en zich afvraagt of wat hij doet nu wel zo goed is. (link naar een engel die dreigt te vallen?)
Mooi zijn de routes die engelen kunnen nemen mét hoed op. Een soort van wandelen door een vierde dimensie via speciale deuren.
Ook mooi vond ik de ‘levensboeken’.
Vragen die opkomen zijn: Hebben we nu een vrije wil en hoe vrij ie dan of is alles toch voorgeprogrammeerd?
Aan het einde van de film doen David en Elise hun best om de ‘Voorzitter’ van het Bureau te spreken te krijgen. Ach, wie zou dat niet willen?

Er valt ook genoeg aan te merken op deze film. Dat is altijd het geval wanneer wij, mensen proberen het leven te begrijpen en verklaringen te zoeken op de grote levensvragen.

De, naar mijn mening, mooiste quote in de film was van Thompson, een soort hoofdengel op de vraag van David wat er gebeurde met de vrije wil:
“We hebben de Vrije Wil eerder geprobeerd. Na het jagen en verzamelen en ter hoogte van het Romeinse Rijk deden we een stap terug om te zien hoe jullie het zouden doen. Maar jullie gaven ons de duistere Middeleeuwen... totdat we uiteindelijk besloten om terug te komen. De Voorzitter dacht dat we jullie gewoon beter moesten leren fietsen voor de zijwieltjes er weer afgingen. Dus gaven we jullie de Renaissance, de Verlichting en de Wetenschappelijke Revolutie. Zeshonderd jaar hebben wij jullie geleerd om je impulsen te beheersen met de réde, in 1910 deden we weer een stap terug. Binnen vijftig jaar, zouden jullie ons de Eerste Wereldoorlog, de Depressie, fascisme en de Holocaust brengen en brachten jullie de hele planeet aan de rand van de ondergang in de Cuba-crisis. Op dat moment werd besloten om weer in te stappen voordat jullie iets zouden doen dat zelfs wij niet konden oplossen.
Je hebt geen vrije wil, David. Je hebt de illusie van een vrije wil.”

Deze film sprak mij aan omdat ik ook denk dat het leven op deze manier gaat. Dat er vanalles van hogerhand wordt geregeld, gemanipuleerd en geprogrammeerd. Leidt dat tot gelatenheid en onverschilligheid? Nee, niet noodzakelijke denk ik. Elke dag heb je toch te dealen met de zichtbare werkelijkheid en moet je naar eigen inzicht je keuzes maken. Je kunt niet in je eigen levensboek kijken om te anticiperen op wat komt.
Dat is voorbehouden aan de 'Voorzitter'.