Via het dagblad de Trouw werd een filosofische cursus aangeboden met de bovenstaande titel.
Een vriendin belde op met de vraag of ik daar wat voor voelde. Natuurlijk! Zeker als je niet alleen hoeft en samen op de gegeven lesstof kunt reflecteren.
Zo togen we vorige week richting Erasmusuniversiteit, Rotterdam. We waren nogal vroeg en we wachten samen op de parkeerplaats, raakten aan de babbel en jawel, we kwamen alsnog te laat binnen. De docente was al bezig met haar voorstelverhaal.
Ja, dan heb ik tijd nodig om te acclimatiseren, kijken wie er allemaal nog meer zijn, hoe de verhoudingen ongeveer liggen (8 mannen, 9 vrouwen + de docente) en welke types het zijn. Allemaal duffe filosofische hoofden natuurlijk……..we voelden ons thuis. *grinnik*
De docente is een lieve, heel enthousiaste dame, waar ik de naam van vergeten ben. Ze is kortgeleden gepromoveerd, begreep ik. Met als onderwerp kritisch denken. (Critical Thinking) Mensen vind ik op hun mooist wanneer ze heel gedreven en enthousiast ergens mee bezig zijn. Zelfs als het gaat over ‘denken’. Ze krijgt dan een in zichzelf kerende blik, haar handen dwarrelen door de lucht; de wijsvinger en duim apart van de rest en vervolgens komt er een vloeiend betoog uit.
De eerste filosoof die werd behandeld was Daniel Dennett. Ik heb hem al eens eerder genoemd en geschaard onder de HDHD-ers; de nieuwe atheïsten. ‘The Four Horsemen’ worden ze ook wel genoemd. (Harris, Dawkins, Hitchens en Dennett) Waarbij dan idd gedoeld wordt op de vier ruiters van de Apocalyps. Zou het profetisch zijn……?
In ieder geval, de voorvragen zijn: ‘ Wat is de menselijke geest en waar heb je het eigenlijk over wanneer je over die geest spreekt.’
De thema’s van Dennett waar het om draaide waren: intentionaliteit en bewustzijn.
Intentionaliteit is het gericht zijn op iets; denken, voelen, geloven zijn handelingen met een gerichtheid.
Zijn onderzoeksprogramma is er op gericht het bewustzijn te ont-mystificeren en het terug te brengen tot iets wat wetenschappelijk onderzocht kan worden. Hij is als filosoof heel erg gericht op de wetenschap.
Bij mij gaan dan belletjes rinkelen; heeft dat niet het gevaar in zich om onderzoeken te ontleden ter faveure van die wetenschap?
Wat ook wel een leuk thema was van Dennett is het Cartesiaans theater dat veel mensen intuïtief denken te hebben. Een soort ruimte in je hoofd waarin je ervaringen en gedachten zich bevinden. Dennet trekt daartegen ten strijde: bewustzijn is het verhaal wat we onszelf vertellen. Hoe wij denken over bewustzijn = bewustzijn. Het ‘zelf’ is een illusie, een fictief centrum waaromheen we alle verhalen bedenken. De auteur hiervan noemen we het ‘Zelf’.
Het is net als in een computer: de interne toestanden hebben alleen waarde door onze interpretatie, niet uit zichzelf. Oftewel: ze hebben geen intrinsieke intentionaliteit, alleen een afgeleide.
Natuurlijk kwam Dick Swaab ook om de hoek kijken. Gelukkig dat ik het boek heb gelezen. De vraag die hem gesteld werd: kunnen wij onszelf sturen met ons bewustzijn?
Zijn antwoord ( dat ik even overneem van de PP-presentatie): “Nee, ik denk dat het bewustzijn achter onszelf aanloopt. We doen dingen en zijn het ons een fractie van een seconde later bewust. Omdat we het ons bewust zijn, zullen we het de volgende keer meeberekenen: als we dat en dat doen, dan zou dat en dat de uitkomst kunnen zijn. Dus dat bewustzijn dat er achteraan hobbelt heeft wel nut, maar voor de volgende keer”.
Wel, dit alles is wat in vogelvlucht en de samenhang met de andere filosofen die behandeld worden moet nog gaan blijken.
Voorlopig is het kennis nemen van….
Voor vanavond staat Descartes op het programma.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten