Gematria

De gematria/ getallenleer in de Bijbel is ook weer zo’n intrigerend iets.
Joden, zo heb ik geleerd, lezen de Thora anders dan dat wij doen. Joden hebben de PaRDeS manier van lezen die bestaat uit:
1. Peshat, wat staat er en in welke volgorde
2. Remez, wat wordt er bedoeld
3. Derash, (midrash) wat vind je in de tekst, mondelinge uitleg (Talmoed)
4. Sod, de mystieke manier van lezen. Hier valt de Gematria onder. En die is niet occult ofzo, komt ook niet uit de Kabbalah/ Zohar, maar stamt uit Hebreeuwse tradities.

Een bekend voorbeeld:
De uittocht uit Egypte is behalve een stuk Joodse geschiedenis (Peshat) ook beeld (Remez)voor de wedergeboorte; de reis door de woestijn symboliseert het christen leven en de aankomst in Kanaän, het beloofde land symboliseert de aankomst in de Olam Haba, de toekomende eeuw. Al de plaatsen die de Joden aandoen tijdens de woestijnreis hebben weer hun eigen verhalen en betekenissen. Daarom duurde het ook 40 jaar; een generatie.
Zo ook het verhaal van Jozef die, uitgekotst door zijn broers, op een gegeven moment gevangen wordt en na twee volle jaren, in het derde jaar! bevrijd werd. (Gen 41:1) De Remez, de diepere betekenis kun je zelf nu bedenken.

Maar die getallen.
In het jodendom heeft elke letter een getalswaarde: alef =1, beth =2, enz. De taw (laatste letter)=22 en 400. Alef t/m jod hebben 1 getalswaarde die overeenkomt met hun plaats in het alef-beth (alfabet), kaf t/m taw hebben een dubbele getalswaarde.
Dat kun je allemaal op het internet vinden. 400 symboliseert einde, maar er bestaat weer verwantschap tussen 4, 40 en 400.
40 jaar betekent een bepaalde afgesloten periode. Mozes was 40 jaar in Egypte, was 80 jaar toen hij werd geroepen en 120 toen hij stierf. Was hij echt 120 jaar toen hij stierf?.....Zal best maar is het nog belangrijk? 4 is het getal van de vier windstreken, zij betekenen het totaal van de wereld; het horizontale, terwijl het getal 3, behalve het hoogste, uiterste ook de kosmische totaliteit symboliseert van hemel, aarde en onderwereld; het verticale.
7, 12 en 40 zijn getallen die heel vaak voorkomen.
7= 3+4: totaal, alles ,overvloed, volheid, wereld en kosmos: horizontaal en verticaal
12= 3x4: een vorm van volmaakte compleetheid.

Een voorbeeld: Het getal 318 in Gen 14:14 zou kunnen wijzen op Abrahams belangrijkste knecht Eliëzer als ‘generaal’ want de getalswaarde van zijn naam in Hebreeuwse letters is 318.
De naam van God:
J=10, H=5, W=6, H=5. Bij elkaar: 26 of opgeteld 1+0+5+6+5 =17.
26 en 17 zijn de Godsnaamgetallen en zitten vaak verweven in de Bijbelteksten.
Mozes was de 26ste generatie na Adam (Gen 5 en 11 en Ex 6)Aan hem verscheen God voor het eerst als JHWH. (Ex 3:14) Toeval?
In Lukas is Mozes de 27ste generatie, dat moet dan weer een andere betekenis hebben die ik nog niet begrijp.
In het NT komt het spelen met getallen ook wel voor, zoals bijvoorbeeld die 153 vissen. In het Hebreeuws geeft de uitspraak ‘kinderen van God’ een getalswaarde van 153. Dat is wel heel mooi in het verhaal wat staat in Joh 21:11 waar Petrus, visser van mensen het net ophaalt.
Labuschagne haalt nog veel meer voorbeelden aan, vooral met het getal 7 in het NT. Het is ook opvallend hoe vaak dat voorkomt, maar toen ik de proef op de som nam en de werken van het vlees en de vrucht van de Geest uit Galaten er bij haalde kwam ik toch op andere aantallen uit. Dus enige scepticisme ook op dit vlak is niet verkeerd en zodra iemand de jongste dag gaat zitten berekenen, haak ik af.

Een mooie uitspraak van Umberto Eco uit ‘de slinger van Foucault’ wat dat betreft luidt:
‘als je verbanden wilt vinden vind je die altijd, overal en in alles, de wereld explodeert in een netwerk, in een draaikolk van verwantschappen en alles verwijst naar alles, alles verklaart alles.’ (ergens aan het einde van hoofdstuk 85)

Rondom de componist Bach doen ook verhalen de ronde. Bach speelde in zijn composities ook met getallen. Als hij inderdaad geniaal was kan ik me wel voorstellen dat ie daar lol in had. Maar dat heeft m.i. niets te maken met de Bijbelse gematria die gebaseerd is op het Hebreeuwse alef-beth en niet op het Westerse alfabet waar Bach eventueel mee werkte.

o.a. Numerical Secrets of the Bible C.J. Labuschagne

toev 31-01-12
Ik kwam nog een voorbeeld tegen van een derash-manier van uitleggen:
De eerste letter van de Thora/Tenach/OT is de 'Beth': ב. Zoals je kunt zien, is de bovenkant gesloten, de onderkant gesloten en de achterkant gesloten (Hebreeuws leest van rechts naar links), maar aan de voorkant is de letter geopend.
De leraren maken daar gebruik van door te zeggen dat de Thora met een "Beth" begint om ons te vertellen dat we ons geen zorgen hoeven te maken over wat boven ons is (aan de bovenkant gesloten), onder ons is (aan de onderkant gesloten), of wat achter ons ligt (aan de achterkant gesloten). Het verleden (onderkant), de toekomst (bovenkant) en het onkenbare (achterkant), zijn voor ons slechts van belang, in zoverre ze betrekking hebben op wat vóór ons ligt: het heden, de dagelijkse wereld (de voorkant).

28-03-15:
Nog een voorbeeld van de PaRDeS methode
We kunnen bijvoorbeeld Genesis 18:5 op deze vier manieren interpreteren. Abraham zegt dat hij brood wil gaan halen voor zijn gasten zodat hun hart versterkt.
1. De letterlijke betekenis is dat Abraham voedsel geeft aan zijn gasten.
2. De onderwijzing is dat Abraham de correcte procedure uitvoert die hij als gastheer volgt.
3. De homiletische verklaring is dat Abraham slechts een klein stuk belooft maar toch een heel banket presenteert. Hij probeert meer te doen dan hij belooft en dit kenmerkt Abrahams goedheid.
4. De mystieke verklaring is dat het brood in feite Thora onderricht is – het levensbrood.