Ooit las ik van haar ‘Wilde Zwanen’, drie dochters van China.
Dat vond ik een boeiend boek en volgens mijn Chinese achterbuurvrouw was het zeer realistisch en waarheidsgetrouw.
Zo had ik alle vertrouwen in deze geschiedenis.
Met 50 bladzijden met voetnoten heeft ze er ook veel werk van gemaakt.
Jung Chang baseerde zich op historische, meest Chinese documenten.
De meeste daarvan kwamen pas aan het licht na de dood van Mao Zedong in 1976, toen de archieven weer open gingen.
Ik stel me zo voor dat zij met het schrijven van de biografie van Mao (juni 2005) en het duiken in de archieven het plan ontstond voor dit boek.
Nog langer geleden las ik ‘Keizerin van China’ (en nog veel meer), geschreven door Pearl S. Buck in 1956 en in het Nederlands vertaald in 1977.
Haar verhaal was in romanvorm en zij heeft geen gebruik kunnen maken van dezelfde bronnen als Jung Chang.
Het maakt in ieder geval wel duidelijk dat deze Keizerin van China (1835 – 1908) tot de verbeelding spreekt/sprak.
Volgens bronnen sprak een Fransman eens over haar: ‘C’est le seul homme de la Chine’
Het moet een heel sterke vrouw zijn geweest. Op haar 26ste was zij al opgeklommen van concubine naar de heerseres van het immense Chinese rijk. Zij regeerde, samen met de keizerin weduwe Zhen uit naam van haar zoon Tongzhi, die na de dood van zijn vader, keizer Xianfeng in 1861 als 5- jarige op de troon belandde.
Cixi, bij Buck: Ts'e-si en in het chinees 慈禧太后 was de degene die de keizer deze zoon schonk.
Zij waren de laatsten van de Qing-dynastie, die aan de macht was van 1644 – 1912 en de Ming- dynastie opvolgde.
Het waren Mantsjoerijers, zonder die ingebonden voeten, die regeerden over de Han-chinezen, die nog wel de traditie van gebonden vrouwenvoetjes en lange haarvlechten hoog in het vaandel hadden.
Onder Cixi werd dit afgeschaft evenals veel martelmethoden al was zij zelf niet vies van een onthoofdinkje of een verdwijntruc. Voor die tijd was dat niets bijzonders.
Op latere leeftijd werd ook zij milder.
Zij heeft voor haar volk heel veel betekend ook al staat zij als een bitch te boek.
Buck en Chang hebben gepoogd haar meer recht te doen.
Onder haar supervisie zijn heel veel hervormingen doorgevoerd en helaas is zij iets te vroeg overleden anders was China een constitutionele monarchie geworden in plaats van een republiek. De anti-krachten waren al te sterk geworden.
Hervormingen waren o.a. het aanleggen van spoorlijnen, de modernisering van de marine, het toelaten van buitenlandse diplomaten aan haar hof, waaronder ook vrouwen, het aanleggen van elektriciteit, telegraaf en telefoon, het toelaten van de westerse geneeskunde en moderniseringen in het onderwijs.
(In 1878 werd de eerste Chinese postzegel uitgegeven.)
Tradities in de vorm van de etiquette, daar kon zij maar moeilijk afstand van doen. Ze bleef gevoel houden voor decorum. Buitenlanders behoefden dan niet voor haar op hun knieën te vallen maar de rest wel graag.
Ze had ook zeker haar slechte kantjes; ze heeft waarschijnlijk haar neef/adoptiefzoon Guangxu, zoon van haar zus die na de jong gestorven eigen zoon Tonghzi op de troon kwam, vergiftigd. In 2008 is uit forensisch onderzoek op de stoffelijke resten gebleken dat er wel erg veel arsenicum in de resten zat.
Omdat Cixi hem heel vaak lekkere hapjes bracht – hij was ziekelijk – blijft zij toch wel de meest verdachte.
Cixi vond hem niet geschikt om China de nieuwe tijd in te leiden en was bang dat het land aan Japan verkwanseld zou worden. Zo verklaart Chang.
Op haar eigen sterfbed één dag later, wees zij de 5 jarige Puyi , ‘The Last Emperor’ aan als opvolger met zijn vader, prins Zaifeng als regent. Deze Zaifeng was weer een broer van keizer Guangxu, beiden waren zoons van prins Chun.
Chun was getrouwd met een jongere zus van Cixi.
Politiek heeft zij als regentes veel problemen het hoofd moeten bieden:
De gevolgen van de Tweede Opiumoorlog (waarbij haar geliefde zomerpaleis volledig werd vernield door de Britten), het dealen met de Taiping revolutie, de bedreiging van de Han-chinezen richting de Mantsjoes, die vooral de dienst uit maakten.
Verder de Boxers revolutie, een nationalistische beweging die gericht was tegen alles wat niet chinees was omdat deze buitenlandse mogendheden steeds meer invloed opeisten, met als gevolg een invasie van acht landen die China op de knieën dwong en tot een bankroet brachten.
Sun Yat-sen, leider van de nationalistische beweging Kwo-min-tang werd de eerste leider van de volksrepubliek China.
Gezien de tekst 'This article needs additional citations for verification.' op de meeste wikipaginas blijft er nog veel omstreden.
Ook op sites die ik bezocht naar aanleiding van dit boek lees ik verschillende dingen.
Familiebanden kloppen soms niet en je kunt je afvragen hoe zuiver dan de rest is.
Het boek van Chang is in ieder geval prettig leesbaar.
O ja, wel leuk is dit portret van Cixi
Geschilderd door een Nederlander: Hubert Vos.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten