In onze plaatselijke krant werd een debat aangekondigd tussen Koert van der Velde, oud-journalist van ‘Trouw’ en godsdienstwetenschapper ….en agnost, althans in dat hokje heb ik hem gestopt naar aanleiding van zijn uitspraken al noemt hij zichzelf a-gelovig en Arjan Markus, missionair predikant in Utrecht, Jacobikerk. Ik heb de kleine moeite genomen om er heen te gaan. Beide heren hebben een boek geschreven en debat zou gaan over hun verschil in visie.
Koert heeft het boek geschreven: ‘Flirten met God’ met als ondertitel ‘religiositeit zonder God’.
De titel van Arjan’ s boek luidde: ‘Adieu God’ met als ondertitel ‘over het afscheid van de persoonlijke God’.
Als eerste mochten de heren iets zeggen over hun overtuigingen en boeken en vervolgens over het boek van de opponent. Het boek van Arjan stelt de vraag of een afscheid van een persoonlijke God onvermijdelijk is voor weldenkende mensen. Hij geeft de nodige argumenten waarom dat niet noodzakelijk is.
Het boek van Koert slaat een andere richting in: wanneer je niet meer gelooft in God maar wel behoefte hebt aan religieuze ervaringen, wat doe je dan? Hij wil komen tot een nieuw begrip van religie. Want religiositeit is aspirine voor de ziel. Kracht om het leven aan te kunnen.
Daarbij moest ik denken aan die keer dat we in een kibboets waren in Israël en de reisleider ons vertelde dat deze kibboetsim begonnen zijn op atheïstische basis maar dat de behoefte aan religiositeit met de bijbehorende tradities zo groot werd dat er na een aantal jaren een synagoge is gebouwd om aan die behoefte tegemoet te komen.
Daarna kwamen de nodige stellingen voorbij. De eerste twee waren:
-- Een leven met traditioneel geloof is zinvoller dan een leven zonder dat geloof.--
-- Het is mogelijk om zonder geloof religieuze ervaringen te hebben.--
Bij de eerste stelling was de verhouding ongeveer 2:1 die het ermee eens waren; de tweede stelling liet een verhouding zien van 4:1 eens/ oneens. Deze stellingen zouden aan het eind van de avond nog eens langskomen om te zien of de meningen waren bijgesteld.
Met beide stellingen was ik het eens, alleen met de eerste wat intuïtief. Waarbij ik dan weer twijfelde of het echt mijn intuïtie was of dat het een uitvloeisel was van mijn gedegen gereformeerde opvoeding.
In de loop van de avond kon ik dat echter voor mezelf beter gaan formuleren.
Helaas wilde het debat nergens echt gaan knetteren. Het bleef naar mijn gevoel te netjes, te informatief, te vrijblijvend. Terwijl het onderwerp van vooral Koert toch wel interessant was voor mij. Met Arjan was ik het toch wel eens. De discussies met atheïsten heb ik genoeg gevoerd om tot het besef te komen dat, even voor de duidelijkheid generaliserend, ze niet willen erkennen dat er meer is dan de zichtbare/kenbare werkelijkheid of het echt niet kunnen. Bij de laatste groep moet ik dan weer denken aan het boek van Swaab: ‘Wij zijn ons brein’. Die titel klopt natuurlijk niet en ik denk dat Swaab dat ook wel weet, maar een controversiële titel verkoopt nu eenmaal beter.
Koert pleitte voor flirten met God; er zijn zoveel mensen die aan toevalligheden belang hechten. (Voor mij zijn dat de ietsisten) Hij gaf als voorbeeld het verschil tussen een mooi en een geniaal kunstwerk waarbij een kunstenaar bij een geniaal werk meer het gevoel heeft dat hij slechts een doorgeefluik is; hij meer het gevoel heeft dat er andere krachten werkzaam zijn.
Twintig procent van de ongelovigen hebben wel eens iets hogers ervaren. De vraag is dus: hoe gaan we daarmee om. Kun je dat religieuze ervaringen noemen. Daar wordt onder verstaan ervaringen die achter de grenzen van je begrip liggen. In principe zijn dat dezelfde ervaringen die gelovigen soms hebben en die wij aan God toeschrijven. Deze vraag werd naar mijn gevoel onvoldoende beantwoord. Is het een kwestie van preciezere definities? Een kwestie van te verschillende brillen? Of is toch de gave van het geloof en de overgave hieraan cruciaal? De discussies met het publiek werden soms toch weer een 'wij' tegen 'zij'. Er kwamen ook mooie getuigenissen voorbij maar, hard als ik denk, daar zijn debatten niet voor. Als het de bedoeling was om het een debat wetenschap versus geloven te laten zijn dan had de leiding een ander tegenover Arjan moeten zetten. Nu had het meer een debat van verschillende manieren van omgaan met religie moeten zijn. Dat hadden de beide heren hier en daar wel door maar het publiek wat minder naar mijn gevoel. Jammer dat dat besef in dit soort dingen pas later komt wanneer alles is bezonken. Mijn bezinkingssneldheid is wat aan de lage kant. Een debat leiden…daar zal ik dan maar nooit aan beginnen.
Nu mijn overdachte antwoord op de eerste stelling:
Als het zo is dat het leven van Jezus op aarde zinvoller was dan een willekeurig ander leven dan is het leven van een christen, die de opdracht heeft gekregen om gelijkvormig te worden aan Jezus (= traditioneel gelovige) dus zinvoller dan een leven zonder dat geloof.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten