Geestelijk Lied

Ik geloof niet in U, Heer, maar ik heb het
zo nodig in U te geloven dat ik vaak met U praat
en U om iets smeek alsof U bestond.

Ik heb het zo nodig Heer, dat U bestaat
dat ik in U begin te geloven – en geloof
in U te geloven terwijl ik in niemand geloof.

Maar achteraf word ik wakker of denk wakker te worden
en dan schaam ik me voor mijn zwakheid en ik
verfoei U. Ik spreek tegen U die niemand bent.
Ik spreek kwaad van U alsof U iemand was.

Wanneer ben ik wakker, Heer, en wanneer slaap ik ?
Wanneer ben ik het wakkerst, wanneer slaap ik het meest?
Is niet alles een droom, droom ik niet wakker of slapend het leven?
Word ik ooit wakker uit deze dubbele slaap
en leid ik dan, ver van hier, het echte leven,
waar slaap en slapeloosheid maar leugens zijn?

Ik geloof niet in U Heer, maar als U er bent, kan ik
U het beste van mij enkel geven door te zeggen
dat ik niet in U geloof. Wat een vreemde, harde vorm van liefde!
De pijn niet te kunnen zeggen: ik geloof.

Ik geloof niet in U Heer, maar als U er bent, leid me
eens vooral uit deze waan; laat mij goed
Uw gezicht zien!

Neemt U mij mijn nietige liefde
niet kwalijk. Maak dat heel mijn wezen zonder einde
en zonder woorden tot U kan zeggen: U bent. 

Josep Palau I Fabre 
(1917 – 2008)

Vanwege de week van de poëzie die vandaag is begonnen.
Dit prachtige gedicht kun je ook kort samenvatten met de woorden uit de Bijbel die Jaïrus uitsprak: ‘Ik geloof Heer, kom mijn ongeloof te hulp’. (Markus 9: 24)
Het dilematische besef van elke gelovige, denk ik. En dan dat mooie einde: U bent.

 

Vorstelijk personages

en andere geschriften.
Geschreven door Hilary Mantel.
In september 2021 verschenen in een Nederlandse vertaling. Ik las een digitale editie.

In het Engels in het in 2020 verschenen en zijn het ‘Mantelpieces’ wat ik leuker vind.
Het zijn verschillende stukken, geschreven naar aanleiding van een boek of een personage.
Geen recensies in de strikte zin van het woord maar meer zoals ik schrijf, associërende stukken naar aanleiding van iets of iemand. Alleen doet zij dat ietsje uitgebreider en beter doorwrocht.

Ik ben verliefd geworden op haar schrijfsels sinds de 'Cromwell Trilogie'. Ze heeft een enorm ruime woordenschat, een beeldend vermogen, een kritische geest en onderkoelde humor.
Ze is bij voorbeeld verbolgen over de opmerking van Virginia Woolf in ‘On Being ill’ dat de taal om over ziekte te schrijven zo gebrekkig is.
En dan trekt Hilary even een blik open….

Verschillende personen passeren de revue: Rousseau, Danton, de laatste heks van Engeland, de maagd Maria, de moord op de kleine James Bulger, een ervaringsverhaal na een zware operatie, Madonna en vele anderen.
Allemaal met de nodige humor en scherpzinnigheid.

Het verhaal over haar periode in een ziekenhuis (Een ontmoeting met de duivel) sprak me enorm aan. Ik heb -gelukkig-  alleen maar weet van de andere kant; de kant van verpleegkundigen.
Wanneer ze na een zware buikoperatie weer langzaamaan mobiel wordt gaat ze schrijven en tijdens het verbinden van haar wond, schrijft ze gewoon in haar hoofd. Zo is een boek over Thatcher ontstaan. Want pijn aangeven dat is een beetje moeilijk: ‘Ik wil het ze naar de zin maken en mijn pijn afstemmen op hun behoeften.’

Hilary is Rooms Katholiek opgevoed maar nu ongelovig én spiritueel. Ze gelooft wel dat er een metafysische wereld is. Dat ze het Rooms katholieke geloof achter zich heeft gelaten maakt dat ze  kritisch schrijft over de ‘heilige anorexia’ van Theresia van Lisieux  en Gemma Galgani en over Maria.

‘In de ogen van buitenstaanders lijkt de Mariacultus misschien een onschuldige, alleraardigste traditie, maar zij legde een gruwelijke druk op het leven van ieder katholiek meisje, en in de geest van elk katholiek jongetje plantte zij een ideaalbeeld waaraan een vrouw onmogelijk kon voldoen.’

En over het woord ‘alma’ uit de Bijbel wat jong meisje betekent en niet maagd schrijft ze: ‘de vroeg christelijke denkers waren erop gespitst de joden duidelijk te maken dat zij hun eigen Schriftuur niet snapten.’

Het stuk over de Engelse royalty’s deed nogal wat stof opjagen toen het boek uitkwam. Ze zou nu weer opnieuw munitie genoeg hebben om er over te schrijven gezien de laatste ontwikkeling rond Andrew.
Ik kan me de foto ook nog herinneren van Diana toen haar verloving bekend werd gemaakt met Charles.
Ze was omgeven door kleutertjes van de school waar ze werkte en de fotografen hadden haar gepositioneerd met tegenlicht zodat haar benen door haar rok te zien waren.
‘Het was de eerste ontering’.  
Verder heeft ze niet zo heel veel met het koningshuis en schrijft pittige dingen: ‘Ons huidige koninklijke huis heeft niet de voortplantingsproblemen die panda’s hebben, maar panda’s en vorstelijk personen zijn even duur om in leven te houden en even slecht aan de huidige omstandigheden aangepast.'
Dan begrijp ik dat de koninklijke familie bepaald 'not amused' is.

Fijn dat ik nog een trilogie van haar heb liggen.
Over de Franse revolutie.
Ik verheug me erop.

Mijn Voice

Wat een heerlijke week; eindelijk konden de praatprogramma’s gevuld worden met andere deskundigen in plaats van die over Corona. Verandering van spijs doet tenslotte eten.

Nu serieus: wat een narigheid. Na alle aankondigingen had ik niet de behoefte om ook nog dat programma 'Boos' uit te zitten. De belangrijke stukken komen in allerlei andere programma’s toch wel langs.
Heel aandoenlijk vond ik John de Mol. Dat hij een oproep deed naar jonge vrouwen om toch vooral hun mond open te trekken, want heus er is hulp…..en op die manier weer het probleem bij de vrouwen neerlegde.
Ik geloof echt dat hij het meende en dat hij bij zichzelf overtuigd was dat hij zich goed en integer opstelde. Dat is namelijk het probleem bij veel mannen.
Ze kunnen niet anders kijken.
In dat brein zit iets wat omgezet moet worden. Dat is nog niet iedereen gegeven.
Kennelijk hadden de vrouwen uit zijn bedrijf dat net zo geïnterpreteerd, gezien de grote advertentie in het AD met de tekst: ‘Beste John, het ligt niet aan de vrouwen’.

Zo kom ik weer op de man/vrouw verhoudingen.
Eva heeft door de eeuwen heen veel schuld gekregen. Zij was de eerste die ongehoorzaam was. Paulus zegt dat ook ergens beschuldigend. Tenminste: zo voelt dat.
Ik vond het ook altijd raar dat Adam daarop werd aangesproken.
Ik heb het ook leren zien als een compositoire reden: de eerste Adam en de tweede Adam enzo.
Maar nu zie ik ook iets anders.
Mijn visie op dat verhaal uit Gen 3: wanneer God de mens roept en vraagt wat hij gedaan heeft begint Adam, dus nu echt de mannelijke mens, meteen met de schuld afschuiven op Eva.
Misschien vond God dat wel veel erger dan het ongehoorzaam zijn op zichzelf.
 
Zie het patroon: geboden overtreden………….de schuld afschuiven.

Nu begrijp ik ook dat koning David een man naar Gods hart was ondanks dat hij zo ongeveer alles heeft gedaan wat God verboden had.
Hij erkende zijn schuld.
Bij zijn overspelige relatie gaf hij niet de schuld aan Bathseba maar (oké, na wat haken en ogen, het kwam niet direct uit hemzelf) aan zichzelf.
Terwijl ik verschillende dominees in preken heb horen zeggen dat Bathseba ook niet deugde om onder de ogen van David te gaan baden. Yeah…. Zo diep zit dat speciale kronkeltje.
Helaas is dat schuld afschuiven op de vrouw maar door gegaan, eeuwenlang. Vrouwen is aangeleerd om zich maar schuldig te voelen. Voortdurend is dat bevestigd; tot het een deel van onze identiteit is geworden.

Maar wellicht gaat het nu veranderen. In mijn bewuste vrouwenleven is de Me-too beweging een eerste golf, dit is een tweede. En waarschijnlijk zal het door verschillende golven weer dóórschieten wat ook weer ongemakkelijk zal worden.  These-antithese-synthese
Om dan te eindigen in een rechtvaardig evenwicht.

Ik weet het: een ongenuanceerd bericht maar om dingen helder voor het voetlicht te krijgen moet dat soms.
En er is ook nog  een wereld van misbruikte jongens die nog opengebroken moet worden. Want dat zal vast niet voorbehouden zijn geweest aan de RK kerk.

I have a Dream.

31-01-22
nog een toevoeging die voor mij ook weer veelzeggend is:
gisteravond hoorde ik in een preek over Simeon en Anna in de tempel (Lukas 2) dat Simeon zo blij was toen hij door de Heilige Geest, in de baby Jezus herkende. Want ja, sinds vierhonderd jaar was er geen profeet meer opgestaan dus dit was een geweldig moment.
Terwijl ‘naast’ hem de profetes Anna stond die daar al tig jaren in diezelfde tempel kwam.
Dus……met welke ogen lees je?

 

Don’t look Up

Een film van Netflix van het afgelopen jaar.  Geschreven en geregisseerd Adam McKay.
Hoofdrolspelers zijn o.a. Leonardo di Caprio, Cate Blanchet, Jennifer Lawrence, Meryl Streep en Ariane Grande.
Een satirische film over het einde van de wereld.

Twee astronomen: dr. Randall Mindy en dr. Kate Dibiasky ontdekken dat  er een komeet van pakweg twaalf kilometer doorsnee op de aarde af komt suizen die het leven op aarde onmogelijk zal gaan maken.
Ze nemen hun verantwoordelijkheid om het wereldkundig te maken wanneer de president van Amerika niet lijkt te luisteren maar worden door weinig mensen serieus genomen.
Iedereen heeft het te druk met zichzelf en de waan van de dag. Mensen denken niet na en verbeelden zich dat ze alles onder controle hebben. En dat wordt met glashard sarcasme in beeld gebracht.

“Dit is een volwassen wereld” verklaart de president van Amerika (een over-de-top rol van Meryl Streep) terwijl ze een sigaret opsteekt vlakbij een tank met iets heel brandbaars.

Soms wist ik niet of ik lachen of huilen moest. Het wordt vaak hilarisch in beeld gebracht maar tegelijkertijd is de herkenbare oppervlakkigheid om koud van te worden.
Het type ‘Elon Musk’ komt voorbij met z’n invloeden en ik moest ook denken aan de boeken van Dave Eggers.

Af en toe komen er mooie shots langs van ongerepte natuur om het verschil te accentueren en om ons in herinnering te brengen waar dit vreemde soort; mens genaamd, mee bezig is.
Het einde had eerder gemoeten want de laatste shots zijn raar en mijn inziens totaal overbodig.
Veel aangrijpender in z’n eenvoud zijn de laatste shots van de familie Mindy om de tafel waar ook Kate met haar vriend is aangeschoven.
Hoe waardevol is het gewone gezinsleven wat in onze tijd helaas steeds specialer aan het worden is.

 

Waterspiegel

 

If I were a Painter
I would paint my Reverie
 

What’s in a Name

Een bekende uitspraak van Shakespeare uit de tragedie over Romeo en Julia. De achterliggende gedachte is dat wanneer een roos anders zou heten ze toch dezelfde geur zou verspreiden.

Vaak gaat dat inderdaad op; wanneer ik een andere nickname zou gebruiken zou ik op dezelfde manier blijven schrijven.
Anders ligt het met de naam van God; het tetragammaton. JHWH.
Onuitsprekelijk.  Ik heb geleerd dat het betekent: Ik zal zijn die Ik zijn zal.
Het zal best waar zijn maar ik vond het nogal gecompliceerd. Mij helpt het beter wanneer ik het hou bij ‘Ik ben’.
Het werkwoord ‘zijn’;
een Zijnde,
een bewustzijn,
een Bewust Zijnde.
Hij kan geen andere Naam hebben.

'Zijn is de ziel...'

Daar zijn wij naar geschapen. Over een zelfbewustzijn bij dieren zijn de meningen nogal verdeeld. Ze hebben het in ieder geval niet in dezelfde mate als de mens die welbewust, met een vooropgezet plan, iemand voor de lol in de maling kan nemen, bedriegen of erger.
Dat geeft mij meteen weer de overtuiging dat zoiets niet door aardbewoners bedacht kan worden.

Het Alles

Geschreven door Dave Eggers in 2021 toen de Coronapandemie een feit was.
Het is een vervolg op 'De Cirkel' maar is goed apart te lezen.

In het voorwoord: ‘Dit is een roman, dus fictie. Niet alles wat erin wordt beschreven is werkelijk gebeurd, hoewel veel ervan waarschijnlijk wel staat te gebeuren. In dat geval wordt het vanzelf non-fictie.’
Mae Holland uit de Cirkel is opgeklommen tot de hoogste regionen van het bedrijf wat door groei en fusies een bedrijf is geworden waar geen ontkomen meer aan is en nu ‘the Every’ heet. ‘Het Alles’.
De Engelse vertaling klopt beter want bij The Every werken ‘Everyones’.

In dit boek is Delany Wells de hoofdpersoon. Opgegroeid in een boswachtersgezin komt ze in aanraking met The Every en ziet de kwalijke kanten van het bedrijf. Ze neemt zich voor om er te gaan werken en de boel van binnenuit op te blazen. Dat doet ze door het ontwerpen van zeer controversiële apps die voortdurend de privacy verder inperken en waarvan ze verwacht dat het grote protesten zullen gaan oproepen waardoor het bedrijf zal imploderen.
‘Controle, data en schaamte als gedragsverbeteraars. Daar komt alles wat ze doen uiteindelijk op neer.’
En wat verder: ‘Het niet erg geheime doel [..] was vanaf het allereerste begin geweest om menselijk gedrag niet alleen te volgen en te beïnvloeden, maar ook te dicteren.’
Of Delany erin slaagt, zelfs wanneer Wes en Argarwal, een ouddocente van Delany die steeds maar blijft waarschuwen, door The Every worden opgeslokt…..dat vertel ik niet.

Het is weer een boek wat goed is ter bewustwording. Welke mogelijke effecten heeft AI? (Artificial Intelligence) Want het gekke is dat men overal slaafs mee instemt. Het leven wordt namelijk gemakkelijker door alle aanpassingen, er is minder corruptie, minder criminaliteit en een grotere transparantie. Je hoeft zelf minder na te denken en alert te zijn want je telefoon helpt je bij alles.
Die kikkers weer hè, die langzaam gestoofd worden.
Pararellen genoeg met de wereld tijdens een pandemie.  Ik heb zelfs al mensen horen smeken om een lock- down. Dat gaat zelfs mij als introverte, echt te ver.
‘Is er misschien naast het ingeboren verlangen naar vrijheid ook een instinctieve behoefte aan onderwerping?’
Een vraag van Erich Fromm als een voorwoord in het boek waar ik dan toch weer niet goed raad mee weet. In mijn omgeving zie ik velen die een autoriteitsprobleem hebben. Echt een probleem; standaard de hakken in het zand zetten en de ander verwijten dat ie niet goed nadenkt. Dan ben je ook niet vrij.
‘Standaard-anti’ is ook een vorm van niet nadenken.
Bij verder zoeken las ik dat Fromm daar ook een boek over heeft geschreven: ‘De angst voor vrijheid’. Moet ik ook eens lezen.

Ik denk dat hiermee het dilemma wel duidelijk wordt. Het gemakkelijkste is om je maar te laten meevoeren op de smoesjes van terrorismebestrijding en het uitbannen van enge ziekten. Niemand kan het daarmee oneens zijn.  
Het andere gemakkelijke is om standaard te protesteren waardoor dat ook zijn zeggingskracht verliest.

Ingebouwde leugendetectors, Eye tracking, een persoonlijke CO2 footprint; het komt allemaal ter sprake in het boek en je moet er niet aan denken dat het allemaal realiteit zou kunnen worden.
Het blijft eng en toch ook wel weer fascinerend om de ontwikkelingen in onze maatschappij te volgen.