Grasduinen in de Nag Hammadi geschriften vind ik best wel spannend. Deze oude geschriften uit de eerste eeuwen na Christus zijn in 1945 gevonden bij een plaatsje met die naam in Egypte. Ze deden nogal wat stof opwaaien. Net als de Dode Zee rollen waarvan wij stukjes hebben gezien in Jordanië.
Waarom vind ik dat spannend? Het zijn geschriften die de toets van de toenmalige kerkelijke magistraten niet hebben doorstaan. Tsja...en waarom dan niet?
Er staan ‘pareltjes’ in:

39/48
Als een parel in de modder wordt gegooid
daalt haar waarde niet.
En haar waarde stijgt niet
als ze met balsemolie ingewreven wordt;
in de ogen van de eigenaar behoudt zij haar waarde.

Zo is het ook met de kinderen van God:
waar ze ook terechtkomen;
in de ogen van de Vader
behouden ze steeds hun waarde!


Dit komt uit het evangelie volgens Filippus uit ‘de Nag Hammadi Geschriften’ van
Jacob Slavenburg en Willem Glaudemans.
2e druk 2005

Getallen in de Bijbel

Dat blijft ook een fascinerend onderwerp. Op forums worden allerlei dingen verhandeld die zo heerlijk de geest kunnen prikkelen.
Wanneer je de Gematria of getallenleer een beetje serieus neemt wordt het oudste en meest verkochte Boek steeds boeiender. Maar juist dán is het zo van belang dat er goed vertaald wordt om die achterliggende betekenissen te behouden.

‘Tellen is vertellen’ zo meldde iemand in het topic theologisch interpreteren versus gewoon lezen op Refoweb . Het is niet echt een plezierige discussie maar soms worden er van die mooie dingen geschreven.
In dit geval over de maten van het nieuwe Jeruzalem dat als de heerlijkheid van God neerdaalde uit de hemel.
De maten worden verteld in Op 21: 16 en 17 en nu citeer ik:

De BGT (= Bijbel in Gewone Taal) geeft 2400 kilometers, h-b-l. De grondtekst+NBG (= de vertaling van 1951) geeft 12.000 stadiën.
Als je de BGT leest denk je al gauw aan een afstand van 2400 km, want dat lees je daar.
Als je de NBG/grondtekst leest dan zie 12 en 1000: dan gaat er toch meteen een belletje rinkelen, als je ook de rest van de bijbel wel eens gelezen hebt.
12 en 1000 (chilias) zijn betekenisvol. Kort gezegd, in het kader van De Openbaring gaat het dus niet om een afstand op zichzelf, een kwantiteit, maar om een kwaliteit: De stad van God is groot genoeg voor iedere welwillende uit hemel (3) en aarde (4, deze stad is goddelijk groot (1000). Voor gans Israël (het volle getal der joden: 7000*) en voor het volle getal van de heidenen is plaats in deze Stad, in het Koninkrijk van God.

* 7000, 1 Kon 19:18

Zelf zat ik ook in mijn maag met een stad in kubusvorm die zo groot is als van hier naar Moskou

Met deze verklaring krijg ik het gevoel dat het klopt als een cryptogram.
Ook dat ‘duizendjarig vrederijk’ waar zovelen in geloven wordt duidelijker wanneer je duizend als een lange tijd naar de voleinding interpreteert. Want duizend jaar vrede en daarna nog een Armageddon, daar geloof ik niet in, dat is niet logisch.
Er wordt in die verzen in Openbaringen 20 ook helemaal niet gesproken over vrede. Wel over heersen, regeren.
Er wordt wel gezegd dat de satan is gebonden, maar die heeft genoeg handlangers rondlopen. De aanstichter is er niet meer maar het kwaad is en wordt gezaaid in elk mensenhart.
Zelf geloof ik met de ‘oud-vaders’ dat die ‘duizend jaren’ zijn begonnen met de uitstorting van de Heilige Geest. Dat bracht een zichtbare verandering teweeg. De tijd werd heel anders dan alle tijden daarvoor. Misschien was dat moment al eerder bij Jezus’ uitroep: ‘Het is volbracht’ maar toen was het nog niet zichtbaar. Sinds de Hemelvaart is Jezus Koning en regeert Hij, en sinds de uitstorting van de Heilige Geest breidt zijn Koninkrijk zich als een olievlek uit over deze aarde.

Nog weer verder gedacht want discussies over evolutie en/of schepping blijven ook populair:
De schepping in zes dagen. Zes is het getal van een mens. Deze aarde is voor de mens.
Het was zeer goed maar is (nog?) niet volmaakt. Zeven is het getal van de volmaaktheid. God rustte op de zevende dag die deze aarde zou vervolmaken.
Hij deed toen ‘niets’.
Hij wacht.
Hij rust.
Die zevende ‘dag’ komt nog.
Wanneer je het zo bekijkt vergaat je de lust om te discussiëren of God al dan niet 6000 jaar geleden de hele schepping in zes dagen in elkaar zou hebben gepropt. De symboliek is veel mooier en in mijn ogen veel belangrijker om de grote lijnen te kunnen zien.

Het geluid van vallende dingen

Geschreven door Juan Gabriel Vásquez (1973) in 2011 en vertaald uit het Spaans door Brigitte Coopmans. Ik las de derde druk uit maart 2014.
Vásquez is Colombiaan, geboren in Bogotá.
Bogotá ligt op 2600 meter hoogte. Ondanks dat het bijna op de evenaar ligt is het daardoor nooit veel warmer dan zo’n 20 graden.
Zijn boek speelt zich daar af. Gedeeltelijk door middel van een flash back naar de zeventiger jaren toen de macht van de drugsmaffia nog niet heel groot maar wel groeiende was en eigenlijk niemand door had hoe schadelijk en corrupt de uitvoer van Marihuana was. Men was arm en profiteerde ervan. Hoe schuldig is schuldig?

‘We weten het, we zijn ons er volkomen van bewust, en toch is het altijd enigszins schrikken als een ander het proces blootlegt dat ons heeft gemaakt tot wie we zijn, toch is het altijd weer onthutsend te constateren, als een ander die onthulling doet, hoe weinig tot niets we te zeggen hebben over onze eigen ervaring.’

Je had de dwaze moeders in Argentinië en de naam van Pablo Escobar van het Medellín Cartel zegt me wel wat maar verder weet ik eigenlijk weinig van die tijd op dat continent. Het verraste me dat men daar zo leed onder de dreigingen van die drugsmaffia en dat dit Colombia uiteindelijk naar de afgrond bracht. Wij hadden het hier nog te druk met de koude oorlog denk ik.
In de slogan van Nixon: ‘War on drugs’ hoor ik de echo van Bush: ‘War on terror’.
Het is een liefdesverhaal binnen een liefdesverhaal maar het is geen vrolijk boek. Niets wil er lukken.
Ja, dat is soms leven-eigen.

Antonio Yammara (1970) is docent (Inleiding in de rechtsgeleerdheid) en leert op een dag de eenzame Ricardo Laverde kennen in een biljartclub. Deze Laverde heeft iets geheimzinnigs. Maar wat? Hij komt daar niet achter en op een dag wordt Laverde vermoord waarbij Antonio zwaar gewond raakt. Het is dan ergens in de 90er jaren
Nadat hij enigszins genezen is laat hij vrouw Aura en kind Leticia achter en gaat hij op zoek naar de achtergrond van Laverde want dat zal hem helpen bij zijn eigen keuzes in het leven, denkt hij. Een cassettebandje met lugubere geluiden speelt een belangrijke rol. Hij ontdekt dat Laverde een dochter, Maya heeft en een Amerikaanse vrouw, Elaine, een gringa die heel idealistisch, vrijwilligster was bij het Peace Corps.
Lanzaamaan worden de dingen duidelijk.

Dit boek las ik weer naast de computer om alles na te zoeken. En het klopt. De moorden door Escobar op de minister van justitie in 1984 , op een hoofdredacteur in 1986 en op een presidentskandidaat in 1991. De universiteiten aan de rand van de wijk La Candelaria enz.
Lang leve Google Maps met streetview. Je kunt er door de ‘calla’s’ en ‘carrera’s’ wandelen. Daar hou ik wel van, dat precieze.
Aan het, wat open einde van het verhaal is Antonio vol hoop op een betere toekomst.
Ik wat minder, maar dat doet er helemaal niet toe.

De Weldoener

Geschreven door P.F. Thomése in 2010. Ik las 'm als e-book.
Het was mijn eerste kennismaking met deze schrijver. Een mening heb ik (nog) niet over hem; daarvoor moet je meerdere boeken lezen, vind ik.

Dit boek gaat over een groot ego. Een mens die God is, in zijn gedachten. Dat zijn we allemaal wel een beetje maar deze heer is het extreem. Hij is dood – ‘ontheven van plaats en tijd, vrij man onder de eindeloze hemel, dood weliswaar maar vrij.’ - en door middel van een flash back beleeft hij zijn leven. Om die reden vond ik de uitstapjes naar de geest van Lou Wehry, zijn concurrent die het beter heeft gedaan in het leven, de geest van zijn vrouw en van de moeder van Alicia een beetje vreemd en onkloppend maar dat heeft de schrijver mooi opgelost door hen onder het deel ‘Koor: tegenstemmen’ te rangschikken.


Hij (50 jaar) heeft zijn naam veranderd van Theo Kiers in Sierk Wolffensberger, is ‘omhoog’ getrouwd met Ghislaine, barones d’Agincourt d’Eisenach die Frans spreekt en heeft een zoon Théophile.
‘Hij is een kunstenaar, een man van de geest.’
Deze ‘god’ is een, naar eigen ideeën, ondergewaardeerde componist en heeft de functie van stadsdirigent aangenomen zodat hij zijn eigen werk kan uitvoeren.
‘Zo diep is hij gezonken. Uit artistieke wanhoop staat hij hier van middelmatige mensen muziek te maken, volmaaktheid te koken uit troep’.
Tijdens de Heilige Week voor Pasen ontfermt deze Theo/Sierk zich over een meisje dat zelfmoord wilde plegen en na veel gedoe besluit hij met haar uit zijn saaie leven te ontsnappen. Iedere keer botsen zijn verheven gedachten met de rauwe werkelijkheid maar hij gaat onbekommerd verder.

Thomése schrijft mooie dingen:
‘Ware muziek is een herinnering, het na-ijleffect van iets wat zelf niet meer te achterhalen valt. Het is de openbaring van iets wat zelf al geen vorm meer heeft. De aandachtige luisteraar volgt nootje voor nootje een spoor dat op datzelfde moment al niet meer bestaat.’
En soms cynische.
Over de De Heilige week: De Here jezus zal spoedig sterven en verrijzen, zoals Hij elk jaar weer braaf voor ons allen doet, hiertoe aangespoord door toepasselijk gezang en begeleidend orgelspel.

Wat mij soms stoorde was zijn gebruik van bijvoeglijke naamwoorden:
‘de monumentale toegang is van een overweldigende ontoegankelijkheid, hij verzinkt erbij in het niet. Een kleine, verdwijnende gestalte wordt hij hier, boven aan de uitgesleten, stenen trappen, onvindbare figurant in de megalomane contouren van een bovenmenselijk portaal.
Pfffffft.

Wat die Heilige Week in zijn verhaal betreft slechts een poging want goed begrijpen doe ik het niet.....Sierk lijdt die week en moet zijn ‘god/weldoener-zijn’ bekopen met de dood. Helemaal zijn eigen keus.
Dat doen goden soms. Het is niet anders.

Het verhaal start met een passende strofe uit King Lear, vijfde acte, derde scene. Die begrijp je pas goed wanneer je het boek uit hebt.

Nu ontvlucht ik wat boeken betreft weer even dit zwaarmoedige land en ga naar andere, zonnigere continenten waarvan de schrijvers niet zijn geïnfecteerd met het Calvinisme.
Waar vanuit een boek de zon, de kleuren en geuren opstijgen en Latino muziek.
Past beter bij een hittegolf.

Het echte conflict

Een boek over wetenschap, religie en naturalisme
Geschreven door de Amerikaanse filosoof van Friese afkomst Alvin Plantinga (1932) . Vertaald door Arend Smilde.
Het boek is verschenen in 2011 als ‘Where the Conflict Realy Lies.’
Ooit las ik van hem ‘God, Freedom and Evil’ in het Engels maar dan ben ik toch steeds bang dat ik dingen verkeerd begrijp of over het hoofd zie. Daarom heb ik van dit boek de Nederlandse vertaling maar afgewacht.

Is er een conflict tussen wetenschap en theïstische religie? Ja, maar dat is een conflict van oppervlakkige aard. Ten diepste is er harmonie tussen wetenschap en theïstische religie.
Er is een oppervlakkige harmonie tussen wetenschap en naturalisme, maar daar zit nu juist het echte conflict en dat gaat heel diep.
Handig om te weten is dat Plantinga het naturalisme ziet als een wereldbeschouwing die verder gaat dan atheïsme namelijk in de overtuiging dat God echt niet bestaat. Daarom is naturalisme ook iets wat valt onder het vage begrip ‘religie’. Het is een quasi-religie. Het vervult namelijk één van de hoofdfuncties die religie heeft nl. hoe de werkelijkheid in elkaar steekt.
Zo komt hij tot de conclusie dat er een conflict is tussen wetenschap en religie maar dan bedoelt hij de quasi- religie naturalisme.
Wat is dat conflict? Even wat kort door de bocht want ik vond dit hoofdstuk het moeilijkste: Wanneer je er naturalistisch van uitgaat dat alles door toeval is ontstaan dan kun je niet op je kenvermogen vertrouwen, want wie zegt dat dat betrouwbaar is? Het is betwijfelbaar of de naturalistische evolutie de juiste overtuigingen opleveren.
Hij vervalt in dit hoofdstuk in filosofische technieken zoals:
‘ (1*) P(MB/N&E) is klein’.
Dan moet ik toch afhaken of op een dag het blijven lezen tot ik het snap maar in ieder geval: ‘there is Where the Conflict Really Lies’….
De theïstische evolutie kent dat probleem niet want gelovigen hebben het kenvermogen van God gekregen en die is betrouwbaar.
Tussendoor worden Dawkins en Dennett aangepakt en op hun fouten gewezen en neemt hij het op voor Michael Behe met zijn pogingen om op wetenschappelijke wijze proberen aan te tonen dat er irreducibly complex systems bestaan. (Intelligent Design)

Waarom is er geen echt conflict tussen theïstisch geloof en wetenschap? Omdat theïstisch gelovigen ervan overtuigd zijn dat de evolutie is geleid. Ongeleide evolutie is niet te rijmen met het christelijk geloof.
Verder behandelt hij altruïsme, de moraal, de historisch kritische Bijbelwetenschap, het handelen van God in deze wereld, de finetuning en nog meer. De vraag die Plantinga stelt is of al deze theorieën ondermijners zijn van het christelijk geloof of juist versterkers.
Dat werkt hij dan grondig uit.

Wel jammer dat hij niet ingaat op het al dan niet realistische van de Bijbelverhalen. Maar ja, bij hem gaat het om een gesloten filosofisch denk-bouwwerk en gaat het niet om de theologische voetangels en klemmen. Dat mogen theologen verder uitwerken.
Zo denk ik dat hij denkt. Zo zou ik ook denken. *grinnik*

Voor geïnteresseerden in deze materie is het een aanrader.

De man die God kende

Geschreven door Ronald Meester (1963) in 2009 met als ondertitel: christelijke spiritualiteit voor niet- ongelovigen.
Al eerder las ik zijn ‘Het pseudoniem van God’ waarin toeval wordt gebruikt als verklaring in de wetenschap en in religie, maar daar wordt het dan vaak aan God toegewezen.
Dit boekje gaat in op de mens Jezus.
Meester is hoogleraar wiskunde en waarschijnlijkheidsrekening aan de VU in Amsterdam.

Voor mij is het bestaan van God de basis van mijn denken. De enige zekerheid: de X om het wiskundig te zeggen. Wanneer je X kent of weet kun je de problemen van het leven aan en/of oplossen.
Meester, als wiskundige, ontkent het bestaan van God zoals ook Klaas Hendrikse dat doet. Daar is wel iets voor te zeggen: God bestaat niet op de manier zoals wij bestaan; God is Geest en Jezus heeft Hem aan ons geopenbaard.
Meester ziet God als een ‘ervaren’ en ziet Jezus niet als Gods zoon dan alleen in spiritueel opzicht. Het gaat er bij hem om dat Jezus dingen heeft gezien ‘wat voor ons niet of nauwelijks zichtbaar is, Hij heeft ons deelgenoot gemaakt van datgene wat voor ons van levensbelang was’.
Daarom zijn in zijn ogen de woorden van Jezus het belangrijkste maar daarvan neemt hij ze weer niet allemaal serieus zoals de uitspraak van Jezus: ‘Niemand komt tot de Vader dan door mij.’ Dat hebben evangelisten weer verdraaid enzo.
Op deze manier hou je in mijn ogen een 'feel-good-religion' over dat helemaal naar jouw eigen idee is gemodelleerd. Wel handig.

Verder moet hij niets hebben van dogma’s want die beknellen een mens in zijn/haar spirituele zoektocht.
Het is natuurlijk maar net wat je onder dogma’s verstaat. Voor mij is een dogma een poging, en niet mee dan dat, om iets van de grootheid van God in mensenwoorden te vangen.
Het zijn lantaarnpalen die je de weg laten vinden in het duister, maar alleen dronkaards klampen zich eraan vast om met Karl Rahner (theoloog) te spreken.
In wonderen gelooft hij ook niet.
Na het lezen van dit boek bleef ik wel met een kater zitten. Tegelijkertijd was ik bezig met het boek van Alvin Plantinga: ‘Het echte conflict’.
Daar schrijft Plantinga dat ook in filosofisch opzicht God een noodzakelijk bestaand concreet wezen is. Ik heb dan toch meer vertrouwen in het denkvermogen van Plantinga dan van Meester en dat komt ongetwijfeld ook door mijn gedegen gereformeerde opvoeding die ik met Plantinga gemeen heb.

De titel van het boek dekt wel de lading: Jezus was een man die God beter kende dan wie ook. Maar voor mij is dat maar een kleine helft van de werkelijkheid.
Niet alles is kommer en kwel, een paar dingen spraken me wel aan:
'Kerkverlaters zijn niet noodzakelijk moe van spiritualiteit, ze zijn moe van wat de kerk voorschrijft, en dat is heel wat anders.'

Daarin heeft hij een zeer groot punt en ook zijn pleidooi voor een herwaardering van de apocriefe en gnostische geschriften ondersteun ik.

1q84

Een trilogie, geschreven door Haruki Murakami (1949) in 2009 maar het verhaal speelt zich af in 1984.
Na lang denken heb ik besloten dat 1q84 (qutienvierentachtig) staat voor een parallelle wereld. In die wereld staan er twee manen aan de lucht, lijken kraaien op drones en heeft het kwaad een andere vorm.
In dat jaar 1984, wat te maken heeft met Georg Orwell, ervaren de beide hoofdrolspelers een soort ‘twist’ in hun brein.
‘Dit jaar is het precies 1984. Ook de toekomst wordt eens werkelijkheid, en gaat dan weer meteen in het verleden over.[.. ] Door mensen van hun ware geschiedenis te beroven, beroof je ze van een deel van hun persoonlijkheid. Dat is misdadig. [.. ] Geschiedenis is een andere naam voor collectieve herinnering. Als je dat iemand afneemt of het herschrijft, maak je het hem onmogelijk om zijn eigen persoonlijkheid – de juiste persoonlijkheid die hij had moeten hebben – te handhaven.’


Het eerste deel van deze trilogie leest als een thriller. Aomame is een Japanse sportlerares en moordt op aanvraag. Tengo is een wiskundeleraar en leeft teruggetrokken. In zijn vrije tijd schrijft hij.
‘Wanneer hij als wiskundeonderwijzer voor de klas stond, stampte hij erbij zijn leerlingen in hoe gretig wiskunde naar logica verlangt. In de wiskunde heeft iets wat je niet kunt bewijzen ook niets te betekenen, maar als je eenmaal iets hebt kunnen bewijzen, vallen alle raadsels van de wereld je als malse oesters inde hand.’
En als schrijver: ‘in het bos der verhalen mag de onderlinge samenhang der dingen nog zo duidelijk zijn, maar je krijgt er nooit een duidelijk antwoord op je vragen. Dat was het grote verschil met wiskunde. Heel in het algemeen gezegd drukt een verhaal een probleem uit in een andere vorm.’
De hoofdstukken gaan om beurten over Aomame en Tengo, twee verhaallijnen die totaal los van elkaar lijken te lopen. Dat stoort niet. Ze blijven even spannend. Ik ging er wel op letten waar de mogelijke overlappingen zaten. Dat waren op een gegeven moment Janăĉeks Sinfonietta, de NHK, een organisatie die kijk- en luistergeld ophaalt en nog weer later een Jehovagetuigengebed.
Heel langzaam schuifelen de lijnen van Aomame en Tengo naar elkaar toe. Daar tussendoor speelt het herschrijven van een boek een zeer grote rol, Tengo fungeert als ‘ghostwriter’ van een boek (een pop (= cocon) van lucht) van een bijzondere zeventienjarige jongedame: Fukaeri en dat heeft veel gevolgen.
Welke rol speelt de ‘Oude Dame’? Wie zijn ‘The Little People’? (tegenhangers van Big Brother?)
Het eerste deel is gewoon heel spannend, zo spannend dat ik het af en toe even opzij moest leggen en weer in mijn eigen, ‘normale’ wereld moest rondkijken. Aan het einde was er even een ‘huh ’moment. Er gebeurde iets surrealistisch.

In de volgende delen wordt dat steeds meer. Wat zijn Mothers en Daughters, receivers en perceivers? Wie is wie en wanneer: in 1984 of in 1q84? Het wordt steeds complexer.
In het derde deel komt er een lijn bij van Ushikawa, een detective. Nee, hij brengt het niet tot een oplossing wat toch detectives eigen is.

Tussendoor merk je duidelijk dat Murakami heel bekend is met de Westerse cultuur. Veel linkjes naar boeken, muziek, actualiteiten en films. Hij is ouder dan ik want ik ken de film ‘The Thomas Crownaffair’ alleen maar met Pierce Brosnan en Rene Russo en niet met Faya Dunaway en Steve McQueen.
Ook schrijft hij hier en daar lekker filosofisch:
Als wij echt niet meer dan dragers zijn voor de genen, zoals de Oude Dame zegt, waarom leiden zovelen van ons dan zulke merkwaardige levens? Je zou denken dat de genen hun doel om hun DNA door te geven aan volgende generaties ruimschoots bereiken als alle mensen op een simpele manier een simpel bestaan konden leiden, zonder zich onnodig e zorgen te hoeven maken, en als ze zich rustig konden wijden aan de instandhouding en voortplanting van het leven. Maar nee, mensen leiden gecompliceerde en gebroken levens, soms zelfs leven die je met de beste wil van de wereld niet anders dan abnormaal kunt noemen. Zouden genen daarmee opschieten?
Mannen die er plezier aan beleven om pre puberale meisjes te verkrachten, uit de kluiten gewassen homoseksuele lijfwachten, vrome mensen die vrijwillig de dood kiezen door bloedtransfusies te weigeren, vrouwen die zelfmoord plegen als ze zes maanden zwanger zijn, vrouwen die problematische mannen vermoorden door een scherpe naald in hun nek te steken, mannen die vrouwen haten, vrouwen die mannen haten……wat hadden zulke genen aan zulke levens? Kregen ze soms een kick van zulke kronkelige levenspaden? Hadden ze een speciaal doel waar ze zulke levens voor gebruikten?
Aomame begreep er niets van, of het moest zijn dat het nu te laat was om een ander leven uit te kiezen. Er zit niks anders op: ik moet dit leven uitleven. Ik kan het niet terugbrengen naar de winkel om het te ruilen. Hoe raar en misvormd het ook mag zijn, ik ben er de drager van.

Kortom: een aanrader ondanks het feit dat ik (nog?) niet het gevoel heb dat alle stukjes op hun plaats zijn gevallen. Ja, ze krijgen elkaar maar dat deed mij eigenlijk weinig.