De Leek en de Poëzie

Die leek ben ik en ik hou van poëzie.
Voor mij is poëzie o.a. samengebalde emotie.
Maar het is ook een soort overgangsvorm tussen muziek en proza. Dat vind ik. Daarom ‘moet’ het zingen, er ‘moet’ een cadans in zitten. Behalve als het boze emotie is, dan hoeft het niet. Dan mag het rauw, kort en heftig de emotie weerspiegelen.
Waarom vind ik moderne gedichten dan soms niets?

Een paar weken geleden ging de aflevering van George Gently ook over poëzie en de schrijvers daarvan. Zijn hulp, John Bacchus, waar ik af en toe kromme tenen van krijg had ook zo zijn oordeel klaar: ‘het rijmt niet eens’.
Moet het rijmen dan? Nee dat hoeft niet perse als die cadans er maar is; die ‘drie- of vierkwartsmaat’ of anderszins.

Voor de gein heb ik een paar moderne gedichten eens gewoon achter elkaar gezet als proza. Het werd nog mooier.
Soms nodigt een zin inderdaad uit om verder te lezen op de volgende regel maar vaak houdt het - in mijn ogen - nodeloos op.
Bij mij, wanneer ik lees, lijkt er een fractie van een seconde te zitten tussen het overgaan van de ene naar de andere regel. Dat kan dan weloverwogen gebruikt worden, de zinnen echter afbreken op verkeerde momenten is dan niet slim, ook al zijn de zinnen mooi, de woordkeus zinderend en diepzinnig.
Een gedicht moet niet stotterend lezen, maar vloeiend verlopen, zingen, verglijden.

Nu heb ik in mijn leven wel ontdekt dat ik, in tegenstelling tot veel anderen mensen, een sterk ontwikkeld ritmegevoel heb. Zou daar mijn knoop kunnen zitten met veel eigentijdse poëzie?
Vroeger hield men zich aan strofen en een metrum. Nu hoeft dat niet meer. Maar wanneer een poëet denkt dat hij/zij ritmegevoelig is maar het eigenlijk niet is....
Dan krijg je van die kromme-tenen-gedichten-die-net-niet-kloppen.
Het gedicht van Ingmar Heytze rijmt van geen kant en toch vind ik het aangenaam om te lezen.

Echt volledig duidelijk krijg ik het voor mezelf (nog) niet.
Ik werk eraan.

De zomer hou je ook niet tegen

Het gratis boekenweekgeschenk van 2015, geschreven door Dimitri Verhulst
Hij heeft verschillende prijzen gekregen en ik vraag mij af waarom.
Op zichzelf is het onderwerp wel aardig: een man die zijn zeer verstandelijk en lichamelijk gehandicapte pleegzoon ontvoert uit een inrichting. Voor zijn zestiende verjaardag wil Pierre het verhaal van zijn moeder, waar Pierre verliefd op is/was aan hem vertellen op een plaats met veel herinneringen.
Hij spreekt zijn pleegzoon aan met namen van grote componisten. Blèèh dat kwam behoorlijk gekunsteld over.
Nog akeliger is het spreken van Pierre over zo’n gehandicapte. Zo praat je nog niet over een hond.

Het verhaal is voornamelijk vanuit het perspectief van deze Pierre geschreven maar soms verspringt het hinderlijk naar een verteller.
Verder vond ik de schrijfwijze niet prettig; af en toe had ik het idee dat ik in het Groot Dictee der Nederlandse Taal was beland. Verhulst gebruikt zijn synoniemenwoordenboek iets te gretig naar mijn smaak.
Soms kloppen de zinnen niet. ‘Eens de eenden luidruchtig hadden gegeten, slofte hij naar de cafetaria…..’ p10.
En soms de feiten, tenminste ik geloof niet dat achttien jaar geleden je al kaartjes kon bestellen via internet (p57)en het mobiele telefoon- en email verkeer al zo populair waren zoals het uit dit schrijfsel lijkt te zijn. (het boek is geschreven in 2014/2015, de jongen is zestien en dit gaat over iets dat ruim voor zijn geboorte plaatsvond) Ik kan het mis hebben maar het kwam ongeloofwaardig over.
De diepgang is die van een sterrekerszaadje of ik ben niet gevoelig voor zijn diepgang.
Waanzin ja, maar wie van de twee?

Nee, ik ben niet verder geïnteresseerd in schrijfsels van deze man.

Vitamine D

Kom ik terug van een weekje vitamine D absorptie op Fuerteventura, lees ik in de krant dat er zoveel mensen
een vitamine D tekort hebben. Ja, tot die conclusie was ik al langer geleden gekomen.

Vervolgens hoor ik op de radio een reclameboodschap over datzelfde vitamine D tekort met het advies om
naar ‘uw apotheek’ te gaan!!!
Je blijft je verbazen in deze wereld.
Duidelijk een commercial gesponsord door de farmaceutische industrie.

Mensen die dit lezen……ga gewoon regelmatig lekker (gratis) in de zon zitten zonder dat gesmeer met allerlei 'factoren'. Begin langzaam in het lentezonnetje en voer het op. Dan verbrand je niet, je voelt je een stuk lekkerder in je vel zitten en dat straalt uit op je hele omgeving want een gebrek aan vitamine D maakt meer kapot dan je lief is.

Net voorbij de rede

Geschreven door Herman M. van Praag eind 2014. Het is het tweede paneel van een geschreven tweeluik. Het eerste staat hier .
In dit tweede deel beschrijft hij de positieve verwikkelingen op het grensgebied van vernuft en verbeelding na de negatieve in het vorige boek. Ik geloof dat ik nu ook dat laatste vijfde hoofdstuk uit het vorige boek beter kan plaatsen.
‘Er zijn ervaringen, gedachten, behoeften waar de rede geen raad mee weet. Zo kan de gedachte postvatten dat er meer is dan met zintuigen kan worden waargenomen. [..] ik creëer denkbeelden die me in staat stellen ook deze fenomenen een plaats te geven in mijn leven. Het begrip ‘God' is zo’n denk-beeld ’

Aan het einde van het boek, vóór een interview schrijft hij: ‘Is het Godsbeeld niet een creatie van de menselijke geest? In eerste instantie denk ik: ja, het is een magistrale creatie van de mens. In de tweede instantie houd ik een alternatieve mogelijkheid open, namelijk dat het Godsbeeld een buitenmenselijke realiteit weerspiegelt, die voor menselijke waarneming gesloten blijft. Als kritisch wetenschapper ben ik bereid die optie open te houden. Weten zullen we het vermoedelijk nooit, en gelukkig maar. Laat het (in godsnaam) een mysterie blijven.'

Hij schrijft als tijdgenoot van verschillende Joodse geschiedenissen die wij uit de Bijbel kennen.
Hij duikt in die geschiedenissen als meelever van de Rechters Samuel in verhouding met Saul, van Simson en van Jezus.
Hij heeft daarover zo zijn vragen, vaak dezelfde als ik, en gaat daarover in gesprek met God en zoekt de mogelijke antwoorden in de Bijbel. Dat blijft mij aanspreken en stimuleren in mijn eigen zoektochten. God, zoals de Joden Hem zien is niet zo in beton gegoten als het beeld van de refo-God. Het is God met een mogelijk evoluerende visie op de wereld. (p 65)
Ik noem dat voortgaande openbaring.
Zijn Joodse visie op Jezus verschilt dan nogal van de mijne al heeft hij zeker goede argumenten om aan hem als Messias te twijfelen. Mmmm ,nee....af te wijzen.
Jezus was een activist die veel vragen opriep maar geen antwoorden gaf. ‘Waarom heeft Jezus toen hij voor de laatste maal in Jeruzalem aankwam geen leerschool opgericht, in plaats van onrust te zaaien? Dan had hij zijn inzichten kunnen toelichten en ter discussie kunnen stellen’

Verder kon Jezus geen mensenoffer zijn om onze schuld te delgen want dat is streng verboden. (Jer 7:31) Daarom ‘moesten’ wij hem Goddelijk gezag toekennen wat van Praag dan weer betreurt. (p 197)
De vraag van van Praag of Jezus worstelde met twee identiteiten (p 187) is voor mij dan ook geen vraag.
Er valt nog zo verschrikkelijk veel over te zeggen en vooral na te denken.

Een paar vragen waar ik mee blijf zitten:
Hoe zit het met de sheol, de plaats waar de zielen van doden verblijven terwijl in het jodendom de mens een ziel is. (p179)
Het Convenant van de Sinaï kwam toch (gedeeltelijk) bij Hammurabi vandaan? Van Praag negeert dat.
Nog een kleinigheidje: Gideon bleef met driehonderd man over i.p.v. vierhonderd. (p 48) Richteren 7:8
Maar hier gaat het boek niet om: het gaat om leren, morele verantwoordelijkheid, ethiek en de kracht in een volk/mens die aangesproken dient te worden om van deze wereld een betere plek te maken. Dat je leven zoveel rijker is wanneer je gelooft in een metafysische werkelijkheid, in een hogere Macht. Dat doet hij vanuit het judaïsme en op een stimulerende manier.

PS:
Volgens van Praag vierde Jezus de Sederavond een avond te vroeg. Dat had ik ook ontdekt
Dat voelt dan weer als een bevestiging dat ik niet gek ben. *grinnik*

Lezen II

In deze boeken week, waar ik eigenlijk niet zoveel mee heb, nog een gedicht wat over lezen en de rijkdom daarvan gaat.
(En ja, soms lees je je een indigestie):

Het schijnt bij de lokale middenstand
afgunstige verwondering te wekken
hoeveel publiek de leeszaal weet te trekken,
terwijl men zelf zo mager is beklant.

Toch is die trek bepaald niet van de gekke,
want wat wordt geleverd in dit pand
is meer dan zelfs een kruideniersgigant
ooit aan zijn clientèle kan verstrekken.

Hier immers ligt in kasten en in rekken
het kostelijkste voedsel voor de hand,
voor thuis alsook voor nuttiging ter plekke:
Het zogenaamde hersenproviand.
De leeszaal is een waar Luilekkerland
voor alle literaire lekkerbekken.

( Uit: Een boekenwurm is een verstandig beest)


Driek van Wissen (1943 – 2010)
Hij was dichter des Vaderlands van 2005 -2009

Lezen

Mijn boeken zijn meer
dan gebundeld papier
zoveel meer
dan een paar glazen inkt
op dood hout

het zijn stemmen
die nimmer
de stilte doorbreken

ruisende werelden
plaatsen van rust

het zijn bomen
die tot mij zijn begonnen
te spreken


Ingmar Heytze

Jozef - Jezus

Naar aanleiding een aantal preken over Jozef door onze dominee loop ik daar weer over te mijmeren. Als kind kon ik mij over dit verhaal verbazen. Het had overeenkomsten met Assepoester. Eerst heel erg geplaagd maar dan komt het zo goed met haar dat die akelige zusjes het nakijken hebben.
Zo ging het ook met Jozef en die nare broertjes.
Wat ouder verbaasde ik me nog meer. Waarom staat dit verhaal in de Bijbel? Hoe gecompliceerd allemaal. Heeft God die hongersnood niet kunnen voorkomen? Dan waren de gevolgen ook niet zo gecompliceerd geweest.
Wat een omwegen om een volk in het land Kanaän te laten wonen; als machtig Bestuurder kon je dat toch veel eenvoudiger aanpakken?
Totdat de diepere betekenissen zich aandienen.
Dan raak je helemaal niet meer uitgedacht.

Tussen Jozef en Jezus zijn zoveel overeenkomsten te vinden dat ik maar eens geprobeerd heb om ze op een rijtje te zetten.
Jozef was de eerste zoon van Rachel, Jezus van Maria
De betekenissen van de namen:
Jozef: JHWH heeft toegevoegd
Jezus/Jozua: JHWH is Redder/ Verlosser
moeder Rachel: ooilam
moeder Maria: bitter, weerspannig

De man van Maria is Jozef en zíjn vader heet volgens Mattheus ook Jakob ( Matt 1: 16; dat verschilt van Lukas)
Jozef was een zoon van een herder (Gen 37: 2);
Jezus was een zoon van een bouwvakker, maar eigenlijk van de Grote Herder en werd Herder (Joh 10: 14-16)
Jozef was geliefd door zijn vader en droeg een speciale kleurige mantel (Gen 37: 3)
Jezus was geliefd door de Vader, (Matt 3: 17) droeg een speciale mantel (Joh 19: 23) die veranderde in een kleurige/ purperen mantel. (Joh 19: 2)
Jozef werd door zijn vader erop uit gestuurd naar zijn broers: ‘Ik zoek mijn broers’ (Gen 37: 16).
Jezus werd door Zijn Vader gezonden (Joh 5:30) om te zoeken wat verloren was. (Lukas 19: 10, Matt 15:24)
Jozef werd miskend door zijn broers. (Gen 37: 19,20)
Jezus werd miskend door zijn broers. (Joh 1:11 e.a.)
Jozef werd verkocht voor 20 zilverlingen = 2x 10. (Gen 37: 28) door Juda
Jezus werd verkocht voor 30 zilverlingen = 3x 10* (Matt 26: 15) door Judas
Jozef begon zijn roeping op 30-jarige leeftijd en trok hel Egypte door. (Gen 41:46)
Jezus begon zijn roeping op 30-jarige leeftijd en trok heel Israël door.
Jozef werd vals beschuldigd. (Gen 40: 15)
Jezus werd vals beschuldigd. (Lukas 23: 1-4)
Jozef werd veroordeeld met twee anderen, Bakker en Schenker (brood en wijn). De één schuldig, de ander werd vrijgesproken. (Gen 40)
Jezus werd veroordeeld met twee anderen. De één schuldig, de ander werd 'vrijgesproken' (Lukas 23: 40-43)
Jozef werd onderkoning (Gen 41: 46) nadat hij in het derde jaar van zijn gevangenschap werd opgemerkt door de Farao. (Gen 41: 1)
Jezus werd verhoogd nadat Hij op de derde dag is opgestaan. (Ef 4: 10)
Jozef kon als onderkoning de toenmalige wereld voorzien van graan/ brood; in leven houden. (Gen 41: 57)
Jezus kan als Koning de hele wereld in ‘leven’ houden met het brood des levens. (Joh 6: 35)
Jozef vergeeft zijn broers. (Gen 45: 5)
Jezus vergeeft zijn broers. (Lukas 23: 34)

Vervolgens toekomstgericht:
Jozef ontving zijn broers. Ze zien Hem maar herkennen Hem niet totdat hij zich specifiek bekendmaakt. Daar zijn trouwens geen Egyptenaren/ heidenen bij. Die worden weggestuurd.
De Joden zien Jezus maar herkennen Hem niet. Wellicht duurt dat totdat Hij zich specifiek aan hen bekendmaakt. (Zach 12: 10, Openb 1: 7)

Waar ik over blijf puzzelen is de opmerking van Jozef wanneer hij zich bekend maakt aan zijn broers: ‘leeft mijn vader nog?’
Dat wist hij toch al uit de verhalen? Waarom dan toch de vraag stellen?


*2x 10 en 3x 10: twee is het getal van de vereniging (joden + heidenen?) en tien van een volle maat. Drie is het getal van de overtreffende trap (hoogste, grootste, uiterste) en die volle maat. Maar dit is een beetje speculeren.