De Hef ziet alles

Toen ik vorige week op kraambezoek ging bij mijn kleindochter kon ik er nog een ‘kraambezoek’ aan vastplakken: dat van de presentatie van het nieuwe boek van Cees Pols : ‘de Hef ziet alles’. Uitgegeven door het Mozaïek, Zoetermeer.
Op de achterflap staat: ‘Een indringende roman over een levenslange zoektocht naar geborgenheid en erkenning’. Dat is zo maar het thema vergeving speelt ook een belangrijke rol.
Cees is een vriend en ik mocht meelezen en kritiek geven bij de eerste ontwikkelingen van dit boek. Dus: heet van de naald/ vers van de pers heb ik het dit afgelopen weekend (weer) gelezen. De hoofdlijnen van het verhaal kende ik al en kon me nu focussen op andere dingen.

Tussen proloog en epiloog bestaat het boek uit vier delen: eb, kolkend brak, hoogtij en de getijden voorbij. Elk van de vier delen wordt voorafgegaan door quotes van bekende mensen die de toon te zetten voor het komende gedeelte en om het geheel in een breder perspectief te plaatsen.
Helemaal voorin staat een prachtig gedicht over de Hef. Er staat geen naam bij: van Cees zelf? Dat moet ik nog even vragen. Bij navraag: Jawel!
De Hef is trouwens de Rotterdamse naam voor de Koningshavenbrug, wat natuurlijk veel te lang is en niet lekker bekt. Rotterdammers verzinnen voor elk bouwwerk wat in hun stad verrijst een eigen naam zo ook voor deze brug. Hij stamt uit 1924 -1927 en verbond de kop van Zuid met het Noordereiland. ”De Hef staat voor traditie, voor kracht. Geeft aan hoe Rotterdam groot is geworden” volgens Wink van Kempen, auteur van het in 2005 verschenen Groot Rotterdams Bruggenboek.

Rondom deze, best wel bijzondere brug speelt het verhaal zich af. Ruurd den Broeder, (mooie naam) de helft van een tweeling komt terug op zijn geboortegrond na een geslaagde carrière en probeert schoon schip te maken met zijn verleden.
‘Reuzen op grote poten zijn het, die van hoog boven de dekken graaien tot in de diepste ruimen van schepen die alleen op de grootste werven ter wereld worden gebouwd. Overal maken schepen zich los van de wal. Ergens daartussen ligt mijn leven dat ik maar niet tevoorschijn durf te halen.’
Door middel van flash backs die, heel prettig, in een ander lettertype staan en door een verteller (de Hef, die nu eenmaal alles ziet?) worden verteld, komt langzamerhand naar voren wat zich jaren geleden heeft afgespeeld onder en rondom de Hef.
Aan het einde vloeit alles samen. Maar daar ga ik niets over verklappen. Het is heel doordacht.
Vooruit een paar regels dan. Wanneer Ruurd in het EMC ligt met uitzicht op het water zijn ze ‘het val’ van de Hef aan het losbranden:
‘O ja, ze branden het val los. Maar dat is ……verschrikkelijk. Míjn brug wordt afgevoerd en geslacht. Zoals hij daar hangt. Buiten gebruik gesteld. Het val, gescheiden nu van de torens die hem lieten heffen en dalen.[…]Nu ligt het val op een ponton. Lager dan laag is hij gekomen en straks vaart hij hier langs. Bijna onder mij door.’

Soms moest ik grinniken: spinnen in potten moesten maar onder het bed bewaard worden want moeder wilde ze niet in huis hebben. Op een gegeven moment komt Ruurd een invalide man tegen in een scootmobiel met zuurstofflessen achterop. Wanneer deze een sigaret opsteekt draait hij de zuurstoftoevoer wat hoger. ‘Als ik rook zet ik hem altijd hoger’.
Ik zie dat helemaal gebeuren met die eigenwijze Rotterdammers. Ik denk dat dit boek voor geboren en getogen Rotterdammers een prachtig boek is dat veel sentimenten weet op te rakelen. Ook of misschien juist door de sfeer. Over station Blaak: 'Vroeger zou ik vanaf deze plek het spoorviaduct zien. Nu slokt een grote kokkel de reizigers op en spuugt ze, wanneer ze de trein of metro uitkomen, weer uit als korrels zand.'

Een paar punten die bij mij een onbehaaglijk en onbevredigend gevoel achterlieten zijn de ouders van de tweeling. Hoe zit het daarmee? Wonen ze op Terschelling of niet? En ik weet dat vorig jaar op 23 november (mijn verjaardag) het val is verscheept voor groot onderhoud en nu ligt in de Merwehaven. Terwijl het boek zich afspeelt in 2000 volgens de achterflap. Ja, ik weet het, er zijn andere betekenissen die belangrijker zijn.

Een aanrader.

Wetenschap en geloof 2

Het eerste deel staat hier.
Op de briefwisseling tussen Ds. Mensink en Prof van den Brink zijn nog weer van beide kanten reacties gekomen: eerst van van den Brink en als laatste een afsluitende van ds. Mensink. Jammer dat deze als afsluitend wordt gepresenteerd.

1. Sterke punten van van den Brink vind ik dat hij aangeeft dat ook de wet van de zwaartekracht geen wet is maar een hypothese waar uitstekend meegewerkt wordt en waar niemand aan twijfelt. Zo ook met de evolutietheorie. Het blijkt te werken in tal van andere wetenschappen dus waarom zou je eraan twijfelen? Het is een uitstekend, beproefd denkkader gebleken. Er is voldoende bewijs om deze theorie serieus te nemen.
2. Dat de geestelijke dood heel wat erger is dan een lichamelijke dood staat ook gewoon in de Bijbel waar Jezus zegt: vreest niet voor degenen die het lichaam doden maar veel meer Hem (Matt 10: 28) Die beide, ziel en lichaam kan vernietigen in de hel.
3. De structuur van de Bijbel: schepping via val naar verlossing en voltooiing wordt niet aangetast door de evolutietheorie.

Een ‘zwak puntgevoel’ krijg ik van van den Brink wanneer hij vertelt dat hij door de ‘Braambruggers’ enigszins op de vingers lijkt te zijn getikt. Hoe voelt dat voor een academicus? Ik heb dat ooit ook gemerkt bij Kuitert. Dat heeft toch een bepaalde impact op het ego van een mens. De onbewuste angst van de mens om niet serieus of dom bevonden te worden en de acties die daaruit voorkomen onderschatten we wel eens.
Verder die ‘hermeneutische sleutel’. Wanneer je de wetenschap gebruikt als uitlegkundige sleutel heb ik zo mijn twijfels. Dat is niet de bedoeling. Daar komt Mensink terecht weer op terug in zijn artikel.

Uit dit laatste artikel de sterke punten:
1. Een punt is de twijfel bij de orthodoxen die van den Brink aandraagt, en die geen theologen in het vakgebied ‘exegese en bijbelse theologie’ zijn.
2. Zijn kernbezwaar is ook terecht. Dat van die hermeneutische sleutel. We moeten niet vanuit de evolutietheorie de Bijbel willen gaan verklaren.
Daarom ben ik ook tegen een harmoniemodel. Waarom zouden we de evolutietheorie en de Bijbel in harmonie willen brengen? Dat moeten we helemaal niet willen want dan blijven we hangen bij het boetseren aan ‘de kruiwagen’ terwijl het gaat om de inhoud.
Een kruiwagen is een middel om inhoud te vervoeren.

De zwakke punten:
Zijn twijfel over de gevestigde kennis. ‘Kún je het wel echt kennis noemen als je theorie voor een groot deel bestaat uit aannames? Aannemelijkheid en waarheid zijn niet identiek.’
Tsja.... die 'aannames' zijn toch aardig onderbouwd en is de ‘kennis’ die uit de Bijbel naar voren komt wel gevestigde kennis of zijn het ook aannames?
Aan truien met gaten wordt met man en macht gewerkt om die gaten te dichten. Zeker ontstaan er weer nieuwe gaten maar daar wordt vervolgens ook weer aan gewerkt. Dat is de charme van de wetenschap. Zij ontkent het bestaan van gaten dan ook niet.
Verder: de schepping volmaakt? Dat dacht ik niet. De schepping was zeer goed. De schepping wordt vervolmaakt. We gaan niet terug naar een paradijselijke toestand maar naar een toestand van: God, alles in allen. 1Kor. 15:28.
Er zit een ontwikkeling in.
Dat noemen ze geloof ik, evolutie.

PAAZ

Geschreven door Myrthe van der Meer in 2012. Ik las de veertiende druk uit maart 2015.
PAAZ staat voor Psychiatrische Afdeling Academisch Ziekenhuis. Het is een psychiatrische, autobiografische roman. Even dacht ik aan het bekende boek uit de zeventiger jaren van Hannah Green: 'Ik heb je nooit een rozentuin beloofd' maar het is heel anders. Andere tijd, ander ziektebeeld en dus andere therapieën.
Dit was zo’n leuk boek, hoorde ik.
Voor mij was het echter nogal confronterend. Ik herkende nogal wat van Myrthe/Emma en dat schokte me. Hoe ga ik dit nu opschrijven zonder dat er paniek uitbreekt want ik heb geen bipolaire stoornis, ben niet suïcidaal ondanks dat ik dagelijks aan de dood denk en ik ben te nieuwsgierig om asperger te zijn. Denk ik.
Maar dat zegt allemaal niets na het lezen van dit boek; Myrthe vond zichzelf ook heel normaal.
Eén voorbeeld: het slecht zijn in vriendschappen onderhouden. Dat ben ik ook. Ik heb ook het idee dat mensen me niet echt waarderen maar slechts verdragen en gewoon netjes beleefd blijven. Initiatieven moeten daarom (bijna) altijd van de ander komen want ik ga natuurlijk niemand belasten. Wanneer mensen lelijk praten over anderen weet ik meteen dat ze het ook zo over mij zullen doen naar anderen toe; vertrouw ik hen niet meer en sluit me op een bepaalde manier af en blijf heel vriendelijk.
Oké, ik heb het over PAAZ.
(O ja. Die paardenpuzzel. Daar moest ik ook wel om lachen. Ik heb maanden achter elkaar een computerspelletje zitten doen. Maar nu sta ik wel bovenaan in de ranking! *gniffel*)

Emma krijgt een burn-out en belandt op zes en twintig jarige leeftijd op de psychiatrische afdeling van een academisch ziekenhuis, zoals het woord PAAZ al zegt. Dan begint het getob en gezoek naar de juiste diagnose, juiste pillen en juiste therapie. Dat duurde een aantal maanden. Ik werd best wel verdrietig van al het gedoe en gezoek door psychologen, psychiaters en verpleegkundigen met natuurlijk allemaal de beste bedoelingen. Het duurt vijf maanden voordat ze wordt ontslagen en daarna volgen nog weer opnames en dat is te lezen in volgende boeken, zo heb ik begrepen.
Ondanks de pijn die voortdurend op de achtergrond aanwezig is moest ik toch ook vaak lachen. De tests die ze moet invullen en die altijd zo doorzichtig zijn dat je een voor jezelf wenselijke uitslag kunt bepalen. De kerstversiering bezien door de ogen van een suïcidaal persoon:
‘En dus keken we toe hoe ze de dozen uitpakte vol glazen ballen die uiteenvallen in scheermesjes, engelenhaar voor verstikking, verlichtingssnoeren om elkaar te wurgen en nog veel gevaarlijker: gezelligheid. Met kerst mag het blijkbaar allemaal.’
En deze:
Eén van de eerste lessen die je in de psychiatrie leert, is dat het er niet om gaat of je het begrijpt en of je het er mee eens bent, als je maar gewoon doet wat de dokter je opdraagt.[…]Want dat is uiteindelijk waar ze al die jaren voor gestudeerd hebben. Niet om pillen te verkopen, maar om het béter te weten. En dus pak ik elke keer weer de handschoen op en geef net voldoende tegengas zodat zij eer van hun werk hebben en ik die leuke patiënt blijf in wie ze wel wat tijd, energie en aandacht willen stoppen.
Ik leerde de regels, snapte het spel en paste me feilloos aan. Ik was een waardig tegenstander, een goede patiënt.’
En nog een filosofische:
‘Misschien is het dat wel waarom mensen met elkaar praten. Niet om antwoorden te krijgen, maar om vragen te delen. Omdat sommige vragen aan alle antwoorden voorbijgaan. Omdat sommige vragen te erg zijn om in je eentje te dragen.’

Wat is het toch verdrietig als je beseft hoe snel kinderen in hun kindertijd beschadigt kunnen raken. Wat een kostbaar goed zijn kinderen. Ik denk dat we het maar half beseffen. Anderzijds moeten ze toch ook een bepaalde hardheid leren om overeind te blijven in het leven. Het draait weer eens om balans, maar wat is dat moeilijk!

Dankbaar en aandachtig

Een gesprek tussen Ger Groot en de filosoof Samuel IJsseling ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag.
Joost mag weten hoe ik hier weer aan kwam en waarom ik het las.
Samuel IJsseling (1932) is emeritus-hoogleraar filosofie aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte in Leuven. Hij heeft ook theologie gestudeerd, is gekipt en bebroed in de Rooms Katholieke kerk en is nu polytheist. Al geeft hij zelf aan dat het onlogisch is.
"Wanneer god bepaalt wordt als het hoogste wezen dat er is, het hoogste zijnde dat aan niets en niemand onderworpen is. Kan er slechts één god zijn. En wanneer in de verhalen de vele goden onderworpen lijken te zijn aan iets anders, bijvoorbeeld aan de Noodzaak, dan zijn zij geen echte goden. De enige echte god zou dan de Noodzaak zelf zijn. Logisch kan het polytheïsme inderdaad niet worden gedacht."


Hij maakte een ontwikkeling door van existentialisme naar postmodernisme, van katholicisme naar het heidendom met zijn vele goden. Hij ondervond hoe wijsbegeerte en literatuur steeds dichter bij elkaar kwamen. Logisch eigenlijk wel. Filosofie zonder woorden...... is niets.
Is het hele leven wel iets wanneer er geen woorden zijn? Het Woord brengt leven voort.....’ in den beginne’....
Vanwege zijn leeftijd heeft hij vele filosofen ontmoet zoals Heidegger (is ie op afgestudeerd), Derrida, Ricoeur en Merleau Ponty.
Omdat hij intrad bij de Augustijnen kon hij ongestoord studeren. Misschien moet ik daar ook maar eens over nadenken. Dat intreden. Het lijkt me heerlijk. Niet nadenken over boodschappen, het dagelijkse brood, de was en de strijk, dat komt vanzelf; alleen maar je geest voeden. Het lijkt mij wel wat. Zouden ze nog oma’s aannemen?
In ieder geval, IJsseling promoveerde op Heidegger en is zeer beïnvloed door Derrida waarmee hij bevriend raakte.
“Misschien was hij (Derrida) wel de eerste denker die het feit dat filosofie zich altijd in teksten afspeelt, volkomen serieus nam en tot aan het einde toe doordacht. Met enorme consequenties voor de filosofie”

Wat die consequenties zijn, daar ben ik nog niet achter.
Wat verderop wanneer ter sprake komt dat de filosofie niet alleen theoretisch moet blijven:
“Met de theologie is hetzelfde gebeurd. Terwijl de godsdienst wortelt in de viering, de ritus en de ‘gewijde welsprekendheid’ van de verkondigingsretoriek, heeft ze er een zuivere beschrijving van de goddelijke kosmos van gemaakt. Als of religie zou bestaan in een soort alternatieve wetenschap, die ‘objectief’ laat zien hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Geen wonder dat ze dan op den duur met de natuurwetenschap in botsing komt. Vandaar de enorme verwarring in het hedendaagse religiedebat, waar in veel mensen denken dat het met de godsdienst voorbij is zodra bewezen is dat God niet bestaat. [..] Dat is een uitvloeisel van een eeuwenoude vergissing van de theologie zelf. Zodra zij zich naar voren schoof als een absoluut weten, dat beschrijft hoe het er met de goddelijke absoluutheid voorstaat, begon ze haar eigen graf te graven."

Nee, ik begrijp niet alles uit dit boekje, maar heb er de voor mij boeiende dingen uit gepikt. ‘En passant’ is het kwartje van het begrip ‘hermeneutische cirkel' gevallen waar ik tijdens mijn studie de vingers niet achter kon krijgen. Het betekent volgens IJsseling dat de filosofie zich altijd in een cirkelbeweging beweegt: van de wereld naar het denken en weer terug. Hoe simpel kan het zijn.


16-05-15
Lees ik vanmorgen in het ND dat Samuel IJsseling afgelopen donderdag is overleden op
82 jarige leeftijd.

4 mei

..........................
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.

De laatste, meest bekende strofe uit een gedicht van Leo Vroman
Het hele gedicht is hier te vinden.

Voor de tweede keer oma worden gaat me gemakkelijker af dan de eerste keer.
Het is weer een beauty met alles erop en eraan. Deze keer een vrouwelijke variant.
En het gemak waarmee ze in mijn hart kruipt.......

Pepsi

Soms lees ik dingen in de krant (AD 29-04-15) die op mijn lachspieren werken maar tegelijkertijd in mijn ogen zeer ernstig zijn.
Pepsi verwijdert de kunstmatige zoetstof aspartaam uit de cola; de Amerikanen vinden het niet lekker en de verkoop stagneert. Nu worden twee andere(?), gangbare, kunstmatige zoetstoffen toegevoegd.
Aspartaam zou ook kankerverwekkend zijn en dat is gebaseerd op één Italiaans onderzoek. Ratten kregen aspartaam en ontwikkelden tumoren. Later bleek dat de ratten al kanker hadden vóórdat ze aan het onderzoek werden blootgesteld.
Conclusie: het onderzoek deugt niet en alle andere onderzoeken tonen aan dat alle kunstmatige zoetstoffen veilig zijn bij normaal gebruik.

Ja, ja ......
Ik denk dan: wanneer mensen al kankercellen in hun lichaam hebben – en de meeste mensen hebben die - en vervolgens aspartaam eten/drinken..... dan zou het toch wel eens zomaar kunnen zijn dat die kankercellen zich sneller tot tumoren ontwikkelen?
Of ben ik nu gek?

Volgens mijnheer Japo Ouwerkerk van de frisdrankfabrikant mag het natuurlijke suiker uitsterven.
Natuurlijk....dan zijn we lekker aangewezen op chemicaliën. Dat zal gezonder zijn.
Ik hou het nog even bij het plantaardige Stevia. Een bittere nasmaak krijg ik wel van andere dingen.

Uit dezelfde krant: mannen bluffen vaker dan vrouwen. Vooral over kennis en vaardigheden, salaris en werkervaring.
Vertel mij wat.