De stad der zienden

Geschreven door José Saramago. (1922 – 2010) Ik las een digitale editie vertaald door Harrie Lemmens.
Ik heb zijn naam wel eens langs zien komen in combinatie met de titel: ‘de stad der blinden’ en daarvan wel eens een recensie gelezen. Maar dát boek zit niet in mijn pakket van gratis e-books.
Het werd een verrassing, deze Portugese schrijver. Niet zo gek want hij was Nobelprijs winnaar van de Literatuur in 1998.

Mocht ik nog overwegen mijn Opus Magnum te schrijven om daarmee ook Nobelprijswinnaar te willen worden, dan heb ik dat nu definitief uit mijn hoofd gezet. Ik ben niet gek genoeg.
Het lezen van dit proza was even wennen: behalve hoofdletters, komma’s en af en toe een punt gebruikt Saramago geen leestekens.
De zinnen zijn soms zo lang dat ze een hele pagina beslaan van mijn e-reader en ze zijn vaak ‘politicaal’ nietszeggend. Dat maakt het een bijzonder boek: politicale nietszeggendheid in een wat Kafkaiaanse stijl. Ambtenarencorrectheid tegenover iets ongrijpbaars.

De fout van de bevolking van ‘de hoofdstad’ is dat het grootste deel van de bevolking – zo’n 83% - blanco heeft gestemd bij de verkiezingen. Ook in de herhaling een week later komt hetzelfde beeld naar voren. Dat geeft paniek bij de ambtenaren. Dit kwaad moet met alle middelen worden bestreden want stel je voor dat het overslaat naar andere steden. De ambtenarij gaat over tot het afkondigen van de noodtoestand en uiteindelijk ontvluchten zij middenin een nacht de stad in de overtuiging dat er een samenzwering is gesmeed. Wie zou(den) hierachter zitten?
In de stad gaat alles gewoon kalmpjes door. De bestuurders kunnen kennelijk wel gemist worden.

Vanaf de helft van het boek wordt dan duidelijk dat dit een vervolgboek is op ‘de stad der blinden’ want het groepje blinden o.l.v. de vrouw van de oogarts komt in beeld als verdachten van de ‘samenzwering’.
Een commissaris met twee assistenten wordt erop uit gestuurd om de boel op te lossen vanuit het kantoor: Providentie nv, assurantie en reassurantie.
Het moet een betekenis hebben maar ik kan het niet ontdekken.
Allerlei ‘Clousseau – achtige’ taferelen volgen.
Het slot van het boek is ontnuchterend clean en zakelijk.
De boodschap van het boek lijkt mij duidelijk; We kunnen het béter zonder het gekronkel van de ambtenarij. De echte zieners lopen gewoon op straat en kunnen het organisatorisch prima ’handelen’.

Vakantieperikelen

In de ruim vijf en dertig jaren dat wij kamperen in de zomervakanties heb ik heel wat zien veranderen.
Van tenten en caravans die met behulp van verschillende medekampeerders op hun plaats werden gereden naar steeds méér caravans met steeds grotere voortenten en steeds grotere auto’s ervoor. Dat is in mijn ogen geen kamperen meer; dat is je huishouden verplaatsen.
De trend van nu is: ‘Campers’.
Moeizaam draaien ze de campings op die niet zijn meegegroeid, om hun plekje te bemachtigen. Drie, vier keer steken tot ze eindelijk staan. Ach, dat is met grote caravans niet anders al worden die nu geruisloos met afstandsbediening op hun plaats gedraaid.
Best jammer: nooit meer dat geschreeuw te horen: “Avantii…….Avantiiii!!!! Arrête! ….Arrière!

Aan de voorkant van de camper wordt de luifel uitgerold, op de grond eronder een zeil neergelegd – dat zou ook oprolbaar aan de zijkant of onderkant van de camper gemaakt kunnen worden – en de tafel en stoelen worden erop gezet. S ’Avonds gaat de zuinige kille led verlichting aan.
Meer is niet nodig wanneer je allebei je eigen privé schermpje voor je hebt en je pal tegenover je overburen zit.
De nieuwe genoeglijkheid.
Even een boodschap doen is er niet bij of je moet een fiets bij je hebben. Pittoreske nauwe straatjes met overhellende geveltjes in de dorpjes al evenmin. Ook dat moet lopend worden gedaan of met meegenomen fietsen.
Wat wordt het volgende?

Al naar gelang de grootte van ons gezin zijn wij ook veranderd van een kleine tent - naar groot – naar 2 tenten - en weer naar klein.
Ons inmiddels tien jaar oude Nomad tentje voor 4 personen voldoet voor ons tweeën nog prima. Wanneer er zoveel mensen in tentenkampen leven moeten wij het toch ook wel drie weken kunnen?

Elke avond kijk ik naar de ingeweven spreuk in onze slaapcabine en vraag me af of het waar is:
‘The more we travel, the closer we get’

Een zachte dood

Une mort très douce/ Een zachte dood, geschreven door Simone de Beauvoir in 1964. Ik las nu de zestiende druk uit 1983 in de digitale editie.
Zij schreef dit boek na de dood van haar moeder.
Ik (her)lees ‘m, vijftig jaar later, na de dood van míjn moeder.

Simone interesseerde mij vanwege haar filosofische en feministische kwaliteiten. Nu ik ouder ben en haar herlees valt zij mij wat tegen. De dingen die zij zag zie ik ook. Dat geeft wel herkenning en dat is dan weer prettig maar veel nieuwe bespiegelingen lees ik echter niet.
Ook zij wist als puber al dat ze haar moeder was ‘ontgroeid’. Dat geeft een bepaalde spanning in de verhouding.
Ook zij had een moeder die zich opofferde; niets voor zichzelf vroeg en daardoor knorrig werd en zo ken(de) ik meer vrouwen om mij heen. Net als mijn moeder waren ze niet in staat om ruimte voor zichzelf op te eisen. Dat hebben wij na twee feministische golven wel geleerd. Wij kunnen nu keuzes maken en daarmee heb ik het zondermeer beter dan mijn moeder en schoonmoeder die veel meer vast zaten in de sociale conventies van die tijd. Het wordt nu minder ‘gek’ gevonden wanneer je ermee breekt.

Op het medisch ethische vlak zijn er grote verschillen met vijftig jaar geleden. In die tijd was het niet gewoon om te zeggen dat je een bepaalde behandeling niet wilde of niet gereanimeerd wilde worden. Daardoor onderging de moeder van Simone een lijdensweg. Een zinloze lijdensweg zouden we het nu noemen. Al heeft Simone dat zo niet ervaren. Ze beschrijft de voor en tegens van de extra dagen die haar moeder kreeg door één of andere behandeling. Ze erkent de voordelen van een rustige verwerking van het proces ook al was ze in eerste instantie tegen het rekken van haar moeders leven terwijl deze absoluut niet dood wilde.

Mijn schoonmoeder en moeder hebben de afspraak van ‘niet verder behandelen’ en ‘niet reanimeren’ wel gemaakt; wat ook gehonoreerd werd. Zij waren geestelijk verder al waren ze maar een paar jaar ouder. Het heeft hen een gang naar het verpleegtehuis, waar ze beiden een afschuw van hadden, bespaard.
In deze tijd wordt iemand van 78 met een sarcoom niet meer zo uit den treure behandeld als de moeder van Simone in een tijd dat alles wat een dokter zei zo ongeveer heilig was.
Is dat winst? Ik denk het wel mits er openheid en duidelijkheid is. Dat ontbrak vroeger ook wel eens, zo kan ik mij herinneren uit mijn ‘ziekenhuistijd’.
Het gevaar is nu dat het weer doorslaat; dat je moet soebatten om een bepaalde behandeling te mogen ondergaan wanneer je een bepaalde leeftijd hebt bereikt. Het wordt allemaal te duur. Dat is weer stof voor een ander blogje.

Wat ik van haar heel sympathiek vond is dat ze nergens God ter verantwoording roept. Op jonge leeftijd heeft zij het geloof vaarwel gezegd en dat heeft ze definitief gedaan. Ze is niet zoals zoveel anderen blijven hangen in een wrok, een antigevoel of reli-trauma wat te pas en te onpas tevoorschijn moet worden gehaald.
Alleen de laatste zin van het boek laat iets los: een daad veronderstelt toch een persoon?

"Alle mensen zijn sterfelijk; maar voor ieder mens is zijn eigen dood een ongeval, en zelfs als hij het weet en er niet tegen protesteert, een ongehoorde daad van geweld".

Wereldleed

Wat een gecompliceerde wereld:

Na de ramp met de MH17 worden we door het journaille op de hoogte gehouden van de strijd in de Oekraïne en na de boycot van Rusland en de tegenboycot van Putin ook van zíjn konvooise stappen.
De tuinders in Nederland schreeuwden na twee weken al moord en brand omdat ze verlies lijden. Bij winsten hoor je ze niet. Ze hebben zeker nooit het verhaal van Jozef, onderkoning van Egypte gehoord en/of gelezen. Dan hadden ze kunnen weten dat je in vette jaren een buffer creëert voor de magere jaren.

Tegelijkertijd schieten ze elkaar in Israël en Gaza ondersteboven. In juni sloeg de vlam in de pan toen drie jonge Israëliërs vermoord werden gevonden op de West Bank. Daarvoor werd Hamas verantwoordelijk gehouden. Een paar dagen later werd een Palestijnse jongen dood gevonden; vermoord door een paar Israëli’s als vergeldingsmaatregel. Dat werd vechten. Nu wordt het ene wankele bestand na het andere door de Hamas getorpedeerd; letterlijk.
Hamas wil dat een gedeelte van Oost Jeruzalem door Israël wordt erkend als Palestijns gebied.
Ja ja, Ik denk dat zij eens moeten beginnen met het erkennen van de staat Israël. Zolang zij in hun Handvest hebben staan dat Israël moet worden vernietigt is er weinig kans op vrede.
En zolang er mensen zijn zoals Yasmine Haifi, nota bene een ambtenaar van het ministerie van justitie, die echt achter alles een complot van zionisten zien zal de wereld er niet beter op worden en worden bestanden aan flarden geschoten
Nu hou ik ook wel van conspiracy theorieën, maar zo gek kon ik het niet bedenken.
Zo worden mensen dus grootgebracht: met een diep gewortelde achterdocht. Want Yasmine is natuurlijk niet de enige moslima die op die manier denkt. Hoe wil je zo ooit vrede krijgen.

In Irak is door IS strijders ( Islamitische Staat – soennieten, net als de Hamas) een kalifaat uitgeroepen. Christenen en Yezidi's kunnen kiezen: Moslim worden of de dood. Duizenden zijn naar de bergen gevlucht en zaten daar. Het duurde even maar door Amerika kregen ze hulpgoederen en bombarderen de Amerikanen IS- doelen. Als wraak is de in 2012 ontvoerde Amerikaanse journalist Foley onthoofd door een moslimfundamentalist met Brits accent.
Natuurlijk is het gefilmd; wat zijn we zonder de social media en het stond/staat op het wereldwijde web.
Nee, dank u. In speelfilms kan ik het wel handelen; in real life wat minder goed.
Prompt riep Boko Haram, ook een afsplitsing van al-Qaeda in Nigeria een kalifaat uit. Zij ontvoerden christen schoolkinderen en dwongen hen zich te bekeren. Dat zal hoogstwaarschijnlijk nog steeds gebeuren want ook Boko Haram stopt niet na één schooltje.
In Nederland worden demonstraties voor en tegen IS, voor en tegen Israël en Hamas gehouden. Bij voorkeur in Den Haag want die stad mag dan wel de residentiestad heten maar heeft een slappe burgemeester die niet op tijd ingrijpt. Zelfs burgemeesters hebben tenslotte recht op vakantie.
Vanuit de wereldwijde moslimgemeenschappen en de Arabische wereld blijft het naar mijn mening helaas veel te stil. Of het journaille vindt die eventuele protesten het vermelden niet waard.

In Syrië is ook nog steeds van alles aan de gang. Gisteren hebben IS- strijders, een belangrijk punt in het noordoosten van Syrië ingenomen: het vliegveld.
Nu lopen ze met de hoofden te zeulen van hun overwonnen vijanden.
Stelletje achterlijke barbaren.
(Eerst wilde ik hen infantiele barbaren noemen, maar infantiel kan ook ‘kinderlijk’ betekenen. Dan zou het een belediging van kinderen zijn.)

In Libië wordt ook nog steeds gevochten en is het na de dood van Gadaffi (2011) er niet rustiger op geworden. Allerlei groeperingen vechten tegen elkaar om de macht. Het vliegveld van Tripoli is gisteren ‘veroverd’ wat prompt door tegenstanders(?) in de fik is gestoken.

Verder is er nog een uitbraak van het Ebola virus in de Afrikaanse landen Sierra Leone, Guinee, Liberia en Congo en zijn er aardbevingen in Peru en San Fransisco.

Het Rode Kruis heeft nu iets met handen en haren. En ik ook.
De enigen die lekker gedijen zijn de eindtijdprofeten.

Uit mijn verzameling citaten:

De scheidslijn tussen goed en kwaad loopt niet tussen landen en ideologieën, tussen rassen en klassen, maar dwars door ieder mensenhart.

Aleksander Solzjenitsyn 1918 -2008
Russisch schrijver

Lachen

Een bericht op nu.nl dat mij in schaterlachen deed uitbarsten:

Turkse vicepremier wil niet dat vrouwen publiekelijk lachen

"Vrouwen zouden niet moeten lachen in het openbaar." Dat zei de Turkse vicepremier Bülent Arınç maandag tijdens een toespraak over moreel verval in Turkije.
Tijdens de toespraak benadrukte Arinç het belang van goede zeden van mannen en vrouwen. Volgens hem moeten vrouwen beseffen dat lachen in het openbaar volgens de islam onrein is. [ ]
"Waar zijn onze meisjes, die blozen, hun hoofd buigen en hun ogen afwenden als we ze recht aankijken, daarmee uitgroeiend tot het symbool van kuisheid", vraagt Arinç zich hardop af.
Arinç: "Kuisheid is zó belangrijk. Het is niet alleen een term. Het is een ornament voor zowel vrouwen als mannen. Zij moet kuis zijn. Hij ook. Hij moet geen womanizer zijn en trouw zijn aan zijn vrouw. Hij moet zijn kinderen liefhebben. De vrouw moet weten wat 'haram' is, en wat niet. Ze zal niet lachen in het openbaar. Ze zal niet uitnodigend zijn in haar houding en haar kuisheid beschermen."
Volgens mij staat het niet in de Koran. Volgens mijn Koran concordantie komt ‘lachen’ maar één keer voor en dan in een ander verband. (Sura 80: 39)

Mogelijk worden dit soort dingen in de Ahadith (= meerv; Hadith is enkelv.) genoemd. Dat zijn vastgelegde verklaringen en toevoegingen bij de Koran. Een beetje zoals de Talmoed bij de Joden. De Sunnah is meer de traditie die overgeleverd wordt van ouders op kinderen. De groep die deze tradities hoog in het vaandel hebben zijn de soennieten.

Ik hoop niet dat ik aan dit bericht moet denken wanneer ik in hartje Rotterdam loop; ik zou spontaan weer in de lach schieten. Alsof kuisheid zit in neergeslagen ogen......

Crash MH17 17 juli 2014

Vandaag, 23 juli, een dag van nationale rouw.
Mr Timmermans hield in de VN veiligheidsraad een emotionele speech
Er valt over het gebeuren heel veel te zeggen. Dat wordt in den lande dan ook volop gedaan. Voor mij is de meest voor de hand liggende verklaring (naar Ockham's Razor ) dat een over het paard getilde narcistische grootheid van de separatisten stoerdoenerig een vliegtuig neerhaalt met dat geweldige speeltje van Russische makelij; de gevolgen niet overziend.
Is Poetin daarvoor verantwoordelijk?
Dan is Obama verantwoordelijk voor alle doden die vallen door oorlogsspeeltjes waar op staat: Made in the United States of America.
Minister van Buitenlandse Zaken Kerry zegt dat er 'overweldigend' bewijs is dat Russen medeplichtig zijn aan het drama. Maar wat zegt dat? Eerder (2003 ofzo) beweerde Amerika dat er ‘bewijzen’ waren dat Irak massavernietigingswapens zou hebben en dus een oorlog gerechtvaardigd. Ja, ja....
Wanneer het woord ‘overweldigend’ wordt gebruikt krijg ik argwaan.

Ga er maar aan staan. Ongetwijfeld zullen met deze gebeurtenis allerlei politieke spelletjes worden gespeeld.
Intussen zijn er hele gezinnen weggevaagd en gaten geslagen in veel families en vriendenkringen. Om 16.00 pm worden de eerste slachtoffers verwacht op vliegveld Eindhoven. Om 15.55 zullen alle kerkklokken vijf minuten luiden. Vanavond is in Amersfoort een gebedsdienst, al eerder georganiseerd door de Raad van kerken.