Modigliani

Een film uit 2004 geregisseerd door Mick Davis (1961) over de Italiaans/Joodse kunstschilder  en beeldhouwer Amedeo Modigliani (1884 – 1920)
Hoofdrollen door Andy Garcia die Modigliani speelt; Elsa Zylberstein speelt zijn geliefde, Jeanne Hebuterne en Omid Djalili speelt Pablo Picasso.
Het verhaal gaat over de rivaliteit tussen de kunstschilders Modgliani en Picasso en de liefde van en voor Jeanne.
Of die rivaliteit werkelijk heeft bestaan….op de wikisites van de heren wordt het niet genoemd. Ik denk dat onder alle schilders een bepaalde rivaliteit heerste.

Modigliani heeft een heel eigen stijl. Je herkent zijn schilderijen meteen.
Langgerekte figuren, net als bij El Greco maar dan (post) impressionistischer. Elsa Zylberstein als Jeanne is dan ook uitstekend gecast ten opzichte van de schilderijen. 
Picasso wat minder vind ik. De uitstraling die mij tegemoet komt van foto’s van hem is vele malen indrukwekkender dan wat de acteur Omid Jalili uitstraalt.
Andy Garcia is een klasse apart.

Een boeiend verhaal wat zich afspeelt in het Parijs van de ‘Belle époque’ maar wat niet voor alle mensen even ‘belle’ was.
Modigliani is het voorbeeld van een aan lager wal geraakte schilder. Hij rookt en drinkt.
Het is een bohemiensfeertje met schilders als Pablo Picasso, Maurice Utrillo en Marc Chagall.
Ook Diego Rivera de man van Frida Kahlo maakte kort deel uit van deze 'Parijse school'.
Van Frida heb ik ook eens een film gezien en natuurlijk de serie van Jeroen Krabbé: 'Krabbe zoekt'.

Modigliani wordt verliefd op de katholieke Jeanne en zij poseert voor hem. Raakt zwanger, maar Modgliani kan haar niet onderhouden. Allerlei problemen dus.
En een zeer dramatisch einde. Modgliani sterft jong, 36 jaar en Jeanne, intussen zwanger van hun tweede kind pleegt een dag later zelfmoord. Zij was 21.

 Modigliani schilderde vaak vrouwen zonder blik in hun ogen. Of het nu alleen in de film zo dramatisch is of in ‘real life’ ook: wanneer Jeanne hem vraagt waarom hij dat doet zegt hij:
‘Zodra ik je ziel ken, kan ik je ogen schilderen’.  (Of woorden van gelijke strekking)
Zijn laatste (?) schilderij van Jeanne heeft dan ook zeer droevige ogen.
Een rake opmerking wanneer de ogen de spiegels van de ziel zijn.

Een mooie film maar of het klopt met de werkelijkheid blijft de vraag. Dochter Jeanne, opgevoed door de ouders en een zus van Modigliani heeft een biografie geschreven.
Zij zal ongetwijfeld meer weten maar zij was veertien maanden toen haar ouders het leven lieten. Dus ook zij moest het vooral van verhalen van anderen hebben.
In ieder geval is zo'n film handig om kunstenaars een beetje te leren kennen in hun tijd.

  

Lunchconcert

Afgelopen woensdag weer eens naar een gratis lunchconcert geweest in de Doelen. Het is inmiddels vier jaar geleden dat ik er op deze manier was. Met al die Coronaperikelen zijn er zomaar pakweg drie jaren weggegleden uit mijn leven.
Het is niet te vergelijken met WO2 maar ook deze coronacrisis deelt mensenlevens in tweeën. 
Jordi Savall (1941) als dirigent. Een oude rot in het vak die ons steeds op de hoogte bracht van de muziek die het orkest ging spelen als hij zijn microfoon tenminste niet vergat.

Rebelse elementen stonden op het zeer verkorte programma samen met matrozendeuntjes en watergoden van Marais ; de ‘Hornpipe’ uit Händels Watermusic en iets van Rameau wat ongetwijfeld ook met de elementen te maken heeft gehad. Maar dat ben ik vergeten.
Het was een Barok programma maar dat is Savall’s specialiteit. Er werden echt heel veel nootjes weggewerkt, vooral door de violisten.

Op ons komende concert in mei spelen we ook delen uit de Watermusic van Händel. Een geheel Engels programma hebben we ervan gemaakt. Ja, ik zit in die commissie.
Behalve Händel ook de Londense symfonie van Haydn, muziek van Gulstav Holst en natuurlijk Edward Elgar.
Ergens las ik: de Brexit is een feit maar gelukkig hebben we de muziek nog. Zo is dat. 

De componisten Rebel en Marais kende ik helemaal niet. Zo vond ik het ook vreemd om op het podium een barbecue te zien staan.
Tenminste, zo leek het voor mij.
Het bleek echter een soort windmachine te zijn. Handmatig aangezwengeld door een percussionist bracht het een prachtig geluid van de wind voort. Heel zacht zoevend tot gierend zoals je dat in de herfst kunt horen wanneer de wind om gebouwen giert.

Het was genieten als vanouds en ik heb het in voorgaande jaren niet zo druk gezien in de Doelen tijdens een lunchconcert.
Maar wellicht zochten mensen een warm onderkomen.

 

Het verlaten individu

Geschreven door Esther van Fenema (1970) in 2022. Ondertitel: ‘Waarom voelen we ons zo leeg?’  Ik las de tweede druk.

Esther kende ik van een enkele column in Trouw in vakantietijd. Ze heeft een analyserende blik en Ik las haar graag.
Dit boek deed nogal wat stof opwaaien in mijn sociale omgeving maar dat komt wellicht doordat ze ongelovig is maar niet vies van God en de Bijbel.
Ze put er onbekommerd uit.
Ze beschrijft in haar boek de zeven hoofdzonden en wat dat zoal teweeg brengt. Daar heeft ze in haar praktijk genoeg van gezien.
Heel schematisch doet ze dat en dat waardeer ik zeer.

Eerst een introductie van de betreffende zonde, dan hoe de cultuur door de jaren daarover gedacht en geschreven heeft; vervolgens op welke manier het haar psychiatrische praktijk is binnengekomen; wat het doet met het individu en wat het doet met de samenleving en als laatste een conclusie.
Superbia, (hoogmoed)
Acedia (luiheid of onverschilligheid),
Avaritia (hebzucht),
Gula (onmatigheid),
Luxuria (lust),
Ira (woede) en
Invidia (afgunst) passeren de revue en zij voegt er nog een zonde aan toe:
Vacuüm (leegte)
Dat laatste zou ik echter geen zonde noemen maar een gevolg van al die andere zonden waar we mee behept zijn en tegen zouden moeten vechten.

Dat Vacuüm is ontstaan doordat de mens zich verbeeldt dat hij/zij de positie van God heeft ingenomen, denkend dat hij/zij overal recht op heeft, alles zelf kan bepalen en het leven rekbaar en grenzeloos is ten opzichte van eigen genoegens.
Maar dan zonder de verantwoordelijkheid die daarbij hoort en zonder het inzicht en het overzicht te hebben.
‘Als iedereen er van overtuigd is dat hij God is, wie durft dan nog op te staan en te roepen dat God niet meer bestaat?’
Dat vind ik dan wel weer humor.
Hebzucht is volgens van Fenema wellicht de meest opzichtige hoofdzonde (p79) maar verderop noemt ze de afgunst de zonde die ons het meest bedreigt. (p240)
Ach, je moet ze alle zeven niet willen.

Ik moest denken aan de film ‘Seven’ waarin een psychiatrische seriemoordenaar mensen dood die in zijn ogen lijden aan deze zonden. (Een obesitas mijnheer wordt bijvoorbeeld gedwongen om zich dood te eten) Hij doet het om mensen wakker te schudden en een betere wereld te creëren.
De detectives  Bratt Pitt en Morgan Freeman proberen hem te vangen maar zijn steeds net te laat. De slimmerd zorgt ervoor dat aan het einde Bratt Pitt zelf opdraait voor de hoofdzonde ‘Woede’.
Het is een nare film.

Het boek is lezenswaardig alleen…..wat is de uitweg?
Je niet met deze zonden inlaten lijkt me de gemakkelijkste weg maar wordt de wereld in zijn geheel daar beter van of kunnen we het tij in z'n algemeenheid niet meer keren?
Daarover zegt van Fenema niets. Ze weet het ook niet las ik in een interview.
Volgens mij weet niemand het goed.
Er zijn veel mensen die dit alles keurig weten te signaleren en te duiden, Andries Knevel heeft het op Cvandaag over een tijd van transcendentieverlies, relevantieverlies, referentieverlies en eschatologieverlies, prachtige woorden maar hoe dan verder?

Je kunt wel zeggen dat we terug moeten naar God – dat denk ik ook -  en ons leven  spiegelen aan Zijn gegeven morele regels; tot erkenning komen dat het onszelf toch niet lukt…….
Maar hoe geef je daar dan praktisch en realistisch handen en voeten aan? Er is zoveel ‘kleine’ immoraliteit en criminaliteit  dat ik er moedeloos van word.
Er zijn moreel hoogstaande mensen maar de wereld wordt nog steeds geen betere plek.

Verbeter de wereld en begin bij jezelf….. nee, niet van Gandhi. Hij zei het iets uitgebreider en mooier:

‘All the tendencies present in the outer world are to be found in the world of our body. If we could change ourselves, the tendencies in the world would also change. As a man changes his own nature, so does the attitude of the world change towards him. This is the divine mystery supreme. A wonderful thing it is and the source of our happiness. We don’t need to wait to see what others do.’

‘Alle tendensen die in de buitenwereld aanwezig zijn, zijn terug te vinden in de wereld van ons lichaam. Als we onszelf zouden kunnen veranderen, zouden de tendensen in de wereld ook veranderen. Als een mens zijn eigen aard verandert, verandert ook de houding van de wereld tegenover hem. Dit is het hoogste goddelijke mysterie. Het is iets geweldigs en de bron van ons geluk. We hoeven niet af te wachten wat anderen doen.’

Gandhi zei het raak: ‘Als mensen zich zouden kunnen veranderen….
Alle zelfhulpgoeroe’s ten spijt…..er ligt een ‘goddelijk mysterie’ aan ten grondslag.
Is het dan toch niet verstandiger om het bij Hem te zoeken?
Een andere oplossing zie ik ook niet.

 

Venus en Jupiter

Omdat de sterrenhemel mij blijft fascineren heb ik gisteravond een poging ondernomen om de conjunctie Venus – Jupiter te fotograferen. De afstand tussen die twee is slechts 700 miljoen kilometer. Dus met die ‘kus’, waar de media het over heeft, zal het wel meevallen.

Vanuit een open slaapkamerraam, met een telelens (niet zo’n dure), op statief en via mijn telefoon voor zo min mogelijk beweging. Linksonder een stukje nok van het dak van de overburen
Geen geweldige foto maar het is leuk om de vier manen bij Jupiter toch te kunnen zien.

Magnolia

 De bloem

van de Magnolia,

dronken van zijn eigen geuren,

vraagt niets van het leven.

een beetje van Sylvia Plath en een beetje van mij.

Kanker

Laatst weer een bericht in de krant (Trouw 31-01-23): mensen krijgen kanker van water uit kunststof waterkokers.
Het wordt zo langzamerhand een aardig lijstje.
Je krijgt kanker van:

water uit plastic waterkokers
zonlicht
roken
alcohol drinken
asbest
veel eten
weinig bewegen
luchtvervuiling
straling van stralingsmasten
pfas stoffen
bestrijdingsmiddelen
borstimplantaten
barbecueën
rood vlees
veel voedingssupplementen
fastfood
veel suiker
zoetjes
pappilomavirus
deodorant
te heet drinken
en vergeet de microplastics niet.

Conclusie: leven is een riskante bezigheid. 

Netflix

Soms heb ik van die periodes dat ik mijn geest even een andere kant op moet sturen en rust moet gunnen en dan kijk ik films of grijp naar een flutboek waar ik me vervolgens weer aan erger.

Met een film of goed boek kan ik even naar een andere wereld verhuizen wanneer deze onvriendelijke wereld me teveel wordt. Het voorlopige dieptepunt is de woke- actie om boeken te ‘verbeteren’. 
Daar ga je toch van over je nek. De volgende stap is verbranding.
Het liefst kijk ik dan ook films of series die mij meenemen naar andere werelddelen. Een andere manier van verhalen vertellen, andere gewoonten, andere tijden, andere sferen en andere klanken in mijn oren.

Netflix is dan een uitkomst. Lekker consumeren op aanvraag zonder reclames.
Scandinavisch, Koreaans, Chinees, IJslands, Spaans…….het maakt mij niet uit.

Helaas is daar ook niet alles even geweldig.
‘Elite’ is daar een voorbeeld van. Het is een Spaanse tienerserie die begint als een interessant verhaal over een school voor elitaire pubers in Zuid Spanje.
Op die school worden ook enkele jongeren toegelaten uit een ‘lager’ sociaal milieu.
Buitensluiting/ uitsluiting en het gevecht tegen vooroordelen zijn de voornaamste items die behandeld worden.
Hoe verder het verhaal komt hoe meer deze verwordt tot een oversekste serie waar het hele scala van één-lettergrepige afwijkingen op gender terrein kennelijk genormaliseerd moeten worden.
Zo onderwijst men de jeugd…
Het verbaast mij niet dat alle acteurs uit de eerste seizoenen zich er inmiddels hebben laten uitschrijven. Opgebouwde erotische spanning is zoveel mooier dan die losgeslagen-konijntjes-lust. 

Sommigen gaan ‘op wereldreis’, anderen gaan ‘elders studeren’ en een enkele ‘verongelukt’.
Dat zegt wel iets.

Nee, ik heb de serie niet uitgekeken. Het werd zelfs mij te dol.

De Koreaanse series die ik heb gezien (ja, er zijn ook te veel ‘actiefilms’) zijn heel anders. Bijna het andere uiterste. Hand vast houden of knuffelen is al heel wat. Seks bestaat daar volgens mij niet (grinnik) en vaak is dat een verademing. Er is tenslotte méér in het leven.
Het enig nadeel is dat het samoeraizwaard wel wat gemakkelijk wordt gehanteerd en dat ze van bloedspetters houden.
Maar dat gebeurt meestal zo snel en overdreven dat het minder beklijft dan bijvoorbeeld het weerzinwekkende realistische geweld in de film: 'Im Westen nichts Neues'.

Mr. Sunshine is zo’n serie. Een historisch en dramatisch verhaal over het verval van de Joseondynastie. Een slavenjongen die Korea ontvlucht maar later weer terugkeert als Amerikaans marineofficier.
Een ander is ‘The King; eternal Monarch’. Deze is wat ingewikkelder om dat het over twee parallelle werelden gaat: De republiek Korea en het koninkrijk Corea.
Daardoor moet je ook weer beter bij de les blijven. Ik moest denken aan 1q84 van Haruki Murakami.
En dat allemaal gespeeld door van die mooie mensen.
Ik denk dat God oosterse mensen als laatste heeft geschapen. Het meest geperfectioneerd.
Wat zijn wij dan in het Westen toch lelijke lomperds.
Het enige nadeel zijn die ingewikkelde namen. Het duurt lang voordat ik door heb welke naam bij welk persoon hoort.

De Scandinavische series blinken uit in detectives en thrillers. Goede scenario’s, niet langdradig. Soms is dat jammer maar vaak wel de beste keuze. Zoals ‘The Bridge’, ‘Borgen’ en ‘Trapped’.
Films over de Vikingen zijn weer een klasse apart. Vechterig en bloederig, maar dat is wat we van hen vroeger op school al hebben geleerd.
Dat zij zo diep Europa zijn binnengedrongen was voor mij nieuw.  Net als hun uitgebreide veroveringen in Rusland, Groot Brittannië, IJsland, Groenland en de Noordkust van Amerika.

Het is heerlijk grasduinen op Netflix: losse films of een serie over Marco Polo; over de Romeinse keizers; over El Chapo …….er valt altijd wel iets te kijken.
Dat is dan ook meteen de valkuil waar je alert op moet blijven. Zelf verbeeld ik mij dat ik analyserend kijk maar je wordt toch beïnvloed. Ik begrijp daarom ook dat er mensen zijn die er niets van moeten hebben.