Baruch

Een stukje uit het Deuterocanonieke boek Baruch:

Wie kan de woonplaats van de wijsheid vinden?
Wie is in haar schatkamers doorgedrongen?
Waar zijn de leiders van de volken, zij die macht hebben over de dieren, zich vermaken met de vogels, en zilver en goud vergaren, schatten waarop mensen bouwen – aan al dat vergaren komt nooit een eind –, waar zijn zij die belust zijn op geld, hun grootste zorg – van al hun moeite blijft niets over.
Verdwenen zijn ze, afgedaald in het dodenrijk; anderen namen hun plaatsen in.
Een nieuw geslacht kwam de aarde bevolken, maar de weg naar de kennis vonden ze niet, haar paden bleven voor hen verborgen; ze taalden niet naar wijsheid. En hun nageslacht is nog verder afgedwaald.
Ook in Kanaän werd niets van de wijsheid vernomen, in Teman was ze evenmin bekend. Zelfs Hagars kinderen, overal op zoek naar kennis, en de wereldwijze kooplieden van Merran ( mogelijk Midian ) en van Teman (stad in Edom) en de dichters en anderen die inzicht zoeken, zij vonden de weg naar de wijsheid niet, ze hadden geen oog voor haar paden.
[.....]
Wie is naar de hemel opgestegen, wie heeft de wijsheid van daar gehaald en haar uit de wolken naar de aarde gebracht?
Wie is de zee overgestoken en heeft haar aan de overkant gevonden en haar gekocht voor kostbaar goud? Niemand is er die haar wegen kent, niemand die haar paden wil weten.

Maar Hij die alles weet, kent haar, zijn inzicht heeft haar ontdekt. Hij schiep de aarde voor eeuwig en bevolkte haar met dieren. Hij stuurde het licht op weg, en het ging, Hij riep het, en het kwam, in diep ontzag.
De sterren op wacht schitterden vreugdevol; Hij riep, en ze antwoordden: ‘Hier zijn we,’ vol vreugde schitterend voor hun schepper.
Hij is onze God! Niemand kan zich met Hem meten. De weg naar de wijsheid had voor Hem geen geheimen. Hij gaf haar aan zijn dienaar Jakob, aan Israël, die hij beminde; daarna verscheen ze op aarde en verkeerde onder de mensen.


Baruch 3

Broken Rondo

There is a crack in everything
That's how the light gets in

Met deze regels van Leonard Cohen begon een gedicht en volgde het muziekstuk ‘Broken Rondo opus 103’ van
Miguel del Aguila (geschreven in 2010) afgelopen vrijdag bij het gratis lunchconcert in de Doelen.
Om de één of ander reden blijft het weer in mijn geest rondwaren. Sinds het paradijs zit overal een barst in, hoe deprimerend. Maar nee, toch niet want daardoor kan het licht komen en daardoor vindt verandering plaats. Juist in de bewustwording van alle fouten en tekortkomingen, ze eerlijk onder ogen durven te zien geeft mogelijkheden tot groei. Juist in het tonen van je kwetsbaarheden kun je sterker worden.
Een danseres beeldde het uit. Het gevangen zitten in allerlei windsels, een ‘crack’ van het hart (?) het loskomen daarvan en daarna de rust en het uitstralen van licht.
En nu maar hopen dat ik het een beetje juist interpreteer. Omdat ik hiermee helemaal niet ben opgevoed blijft dit voor mij wandelen op het slappe koord.
Ik heb er toch van genoten.

De alt- hoboïste (Friederike Bassek) wandelde bij de laatste maten al spelend om het orkest heen.
En natuurlijk.......geen compleet rondje.

Hieraan vooraf speelde het orkest ‘de Barbier van Sevilla’ van Rossini en erna kwam een concert voor twee piano’s en orkest. Ook dat was prachtig. Sara Gutiérrez Redondo en Federico Mosquera Martinez speelden de hoofdrollen op de vleugels.
Het orkest was het Codarts Symphony Orchestra. Het orkest van de ‘universiteit voor de schone kunsten’ in Rotterdam o.l.v. Hans Leenders.

Dokus

Zondag overleed nog een cartoontekenaar. Jo de Putter. Hij werd 46 jaar.
Deze tekenaar is bekend geworden in gelovig Nederland door zijn ‘spotprentjes’ in o.a. de Visie van de EO. Met recht hield hij de goegemeente een spiegel voor.

In het wolkje staat:
‘Is ’t niet geweldig? We kregen alwéér een nieuw lied in ons hart!’
Op het scherm staan drie x twee regels hetzelfde: ‘Ik brand van verlangen’ die elk vier keer moeten worden gezongen.


Hilarisch!

Afgelopen week hoorde ik hem weer eens, de opmerking: ‘ik ben toch geen dief van mijn eigen portemonnee?’
Dan moet ik altijd grinniken.

Je kunt beter een dief zijn van je eigen portemonnee dan van die van een ander.
Wanneer ik dat dan hardop zeg word ik een beetje glazig aangekeken en heb ik inwendig nog meer lol.

Margin Call

Al tijdens het kijken werd ik me ervan bewust dat dit de beste quote uit de hele film zou zijn (in mijn eigen krikkemikkige vertaling):

Will Emerson: Jesus, Seth. Luister, als je dit echt wilt doen met je leven moet je geloven dat je nodig bent en dat ben je. Als mensen willen rijden en wonen in hun grote auto's en grote (f- word) huizen die ze niet eens kunnen betalen, dan ben je nodig.
De enige reden dat ze allemaal blijven wonen als koningen is omdat wij onze handen voor hen in het vuur steken. Wanneer ik mijn handen er vanaf trek en vervolgens de hele wereld écht (f –word) eerlijk zou worden, dan wil niemand dat eigenlijk. Ze zeggen wel dat ze dat willen, maar ze willen het niet. Ze willen wat wij hebben om hen te geven, maar ze willen óók, je weet wel, de onschuld spelen en doen alsof ze geen idee hebben waar het vandaan kwam. Nou, dat is meer hypocrisie dan ik bereid ben om te slikken, dus ‘f- word’.
‘F-word’ normale mensen. Je weet wel, het grappige is, morgen als dit allemaal gaat lopen kruisigen ze ons terecht voor al te roekeloos gedrag, maar als we het verkeerd inschatten en alles komt weer op de rails? Welnu, dan pissen dezelfde mensen in hun broek van het lachen want dan lijken we de grootste stommelingen die God ooit heeft door gelaten.

Margin Call, een film uit 2011 en het regisseursdebuut van J.C. Chandor.
Het verhaal gaat over een investeringsbank die op te grote voet heeft gehandeld. Zoals zoveel bedrijven in de aanloop naar de crisis waar we nog steeds in zitten.
Een slimmerik ontdekt op een late avond dat de solvabiliteit (?) ver beneden het niveau is en trekt aan de bel bij zijn superieuren. Doordat ze formules gebruiken die iedereen in de wereld van Wall Street gebruikt, zien de hoge heren de bui al hangen.
Dat wordt een nachtje vergaderen tot in de hoogste regionen. Wat te doen?

De grote luchtbel en de verstrekkende gevolgen op de financiële markten worden aardig inzichtelijk gemaakt.
Vervolgens is te zien hoe toch iedereen voor zichzelf en het grote geld gaat.

Een aardige cast: rollen van o.a. Kevin Spacey, Paul Bettany, Jeremy Irons en Demi Moore.

Omwille van de waarheid

In de nasleep van de terreuraanslagen in Frankrijk schreef Rikkert Zuiderveld dit sonnet als Dichter bij de Week in Dit is de Dag:

Omwille van de waarheid

Ze zijn als kraaien uit de lucht geschoten,
de vogelvrijen van het vrije woord,
hun grappenmakerij in bloed gesmoord,
de goddelozen van hun troon gestoten.

Omwille van de waarheid, de profeet!
Die laat zich niet door tekenaars bespotten.
Zo kruipt de angst in onze broze botten:
wij kennen ook zoiets dat waarheid heet.

'En wat is waarheid?' vroeg Pilatus ooit,
terwijl die bloeddoorlopen vóór hem stond,
de man die voor de leeuwen was gegooid.

Die hield voor even wijselijk zijn mond
en toonde hem alleen zijn andere wang,
als om te zeggen: nee, ik ben niet bang.

Pleidoor voor de psalmen

Geschreven door Tom Wright in 2014, ondertitel: ‘we kunnen niet zonder’.
Ooit las ik ergens dat Wright schrijft onder de naam Tom wanneer hij gemakkelijk toegankelijk wil zijn en onder de naam N.T. Wright wanneer het wat academischer wordt.
Mmmmm…op de wikipagina dus.
Ik lees zijn gemakkelijk toegankelijke werk; vorig jaar las ik van hem 'Gewoon Jezus'.
In dit boek over de psalmen en breekt hij een lans om meer psalmen te lezen en te zingen. Wright is bang dat ze zullen gaan verdwijnen gezien de terugloop van het zingen van de psalmen in de samenkomsten. Hij is niet tegen het schrijven en zingen van nieuwe liederen maar we moeten de psalmen niet vergéten; ze behoren tot de oudste gedichten ter wereld en bevatten een enorme emotionele rijkdom.
Dat beschrijft hij dan verder in het boek waarin de Nieuwe Bijbel Vertaling wordt gebruikt wat op zichzelf al meer verhelderend is en gebruikt hij, net als in ‘Gewoon Jezus’, het sjabloon van ruimte, tijd en materie.

“De psalmen zijn, zo wil ik voorstellen, liederen en gedichten die ons helpen, niet slechts om deze zeer oude en tegelijk relevante levensbeschouwing te begrijpen, maar in feite om er huisgenoot van te worden en vierend mee om te gaan – deze levensbeschouwing waarin Gods tijd, in tegenstelling tot moderne veronderstellingen, en die van ons elkaar overlappen en kruisen, waarin Gods ruimte en die van ons elkaar overlappen en in elkaar grijpen. En zelfs (dit is natuurlijk nog het meest opzienbarend) de puur materiele wereld van Gods schepping wordt ook nog eens gedrenkt, overgoten en overstroomd met Gods eigen leven, liefde en luister. Juist de psalmen zullen ons helpen dit alles te begrijpen.” (p 22)

Laat ik eerst zeggen dat ik Wrights bezorgdheid begrijp. Zeker wanneer je gelooft dat ook de psalmen Goddelijk geïnspireerd zijn, zou het heel jammer zijn wanneer ze steeds meer naar de achtergrond zouden verdwijnen en alleen nog maar worden gelezen/ gezongen door de intelligentsia.
De psalmen zijn een enorme bron van inspiratie en kunnen je boven jezelf uittillen. Ik kan me indenken, dat voor iemand zoals hij, die dagelijks en praktisch alleen maar met de Bijbel bezig is, het psalmenboek een prachtig klankbord, vertroosting en een geweldige manier van lof prijzen is.

Maar………
vorige week, de week voor oud en nieuw heb ik, als doorsnee huisvrouw, af en toe vanuit een vlaag van jeugdsentiment en nostalgie naar stukken uit de top 2000 geluisterd.
Wat mij opviel in verschillende nummers was de passie en intensiteit die eruit klonk, de energie die sommige muzikanten verspreiden. Zo hoor ik zelden psalmen zingen.
Bij begrafenissen en crematies van cliënten met andere levensovertuigingen die ik regelmatig bezocht heb hoor je geen psalmen maar de favoriete muziek van de overledene, die me dan ook prompt kippenvel bezorgde omdat die muziek dan opeens een andere betekenis krijgt. Dat geldt ook voor de klassieke muziek en dat overkomt mij zelden bij psalmen.
De taal van de psalmen is verouderd en we hebben te lang gewacht met hertalen.
Het gat is erg groot geworden ben ik bang. Hoe goed men ook zijn best doet met projecten als ‘Psalmen voor nu’ vertalen is verliezen.
Seculiere songwriters voor de massa zijn allang in dat emotionele gat - van die oude psalmen die niet meer worden begrepen en toch de emotionele behoefte hebben om zich in taal met muziek te uiten - gesprongen. Ja, dat is verarming want de teksten zijn vaak oppervlakkig, maar wel directer en gaan over van alles behalve God maar ook dat past allemaal in het beeld van de ver-dom-ming/ infantilisering van Nederland.

Ooit zag ik een fragment op TV wat altijd in mijn achterhoofd is blijven hangen. Het was een gesprek met een non. Er werd haar gevraagd wat zij het mooiste vond uit de Bijbel en zij antwoordde na lang aarzelen dat het toch de psalmen waren waarnaar zij steeds terugkeerde.
Omdat ik het niet begreep onthield ik het kennelijk.
Nu begrijp ik het nog niet helemaal maar naar mate ik ouder wordt wel steeds beter omdat ik vaker opzoek ben naar ‘wat zing ik nu eigenlijk?’
Voor mij is het zingen van psalmen geen feestje zoals ik al eerder heb betoogd.
Misschien moet ik ze ook meer en beter gaan lézen in plaats van zingen en ook in de Nieuwe Bijbel Vertaling.
Zover heeft Tom Wright (en onze dominee, van wie ik dit boekje kreeg. *glimlach*) me in ieder geval wél gekregen met zijn enthousiaste boek.

Hier de tekst van psalm 100 uit de ‘psalmen voor nu’
(het irriteert mij dan alweer dat ‘hem’ en ‘hij’ niet met een hoofdletter zijn geschreven.)

Juich aarde, heel de aarde, juich voor God.
Ga naar zijn huis en zing een lied voor hem
eerbiedig en uitbundig tegelijk.
Geen ander dan de HEER is onze God.
Hij heeft ons zelf gemaakt, wij zijn van hem.
Wij zijn het volk waar hij voor zorgt:
Een herder is hij die ons als zijn schapen kent.

Ga binnen door de poorten met een lied
waarin hem alle eer gegeven wordt.
Bezing zijn grote daden op het plein.
Bewoners van de aarde: zegen hem
en dank hem voor het goede dat hij doet.
De liefde van de HEER gaat met je mee.
Hij gaat met jou en met je kind en kleinkind mee.


Tekst: René van Loenen
Grondtaalbegeleiding: Koert van Bekkum