Dit boek gaat over de opmaat naar de eerste wereldoorlog en
het verval en de laatste dagen van het Habsburgse rijk en die van vier
generaties ‘Von Trotta’.
Overgrootvader Trotta is een Sloveense boer: ‘Thuis woonden ze in lage hutten, bevruchten s’ nachts hun vrouwen en overdag de velden. Wit en hoog lag ’s winters de sneeuw om hun hutten. Geel en hoog golfde ’s zomers het graan om hun heupen. Boeren waren ze, boeren! Het geslacht van de Trotta’s had niet anders geleefd! Niet anders!
Grootvader Von Trotta zit in het leger en is de held van Solferino omdat hij per
ongeluk het leven redt van de jonge keizer Franz Joseph.
Hij wordt daarvoor in de adelstand verheven en in de orde van Maria Theresia. Kapitein Joseph Trotta von Sipolje.
‘Hij was even eenvoudig en onberispelijk als zijn conduitestaat en alleen de
woede die hem soms overviel, had een mensenkenner kunnen doen vermoeden dat ook
in de ziel van kapitein Trotta de duistere afgronden gaapten waarin de stormen
en de onbekende stemmen van naamloze voorvaderen slapen.’
Hij doet een goed huwelijk en krijgt een zoon en ontdekt in
diens geschiedenisboeken dat de affaire niet is weergegeven zoals het in
werkelijkheid is gebeurd. Hij protesteert daartegen tot aan de keizer toe en
die laat zijn naam uit de boeken schrappen.
Trotta wordt nog wel even tot baron gebombardeerd en krijgt een keizerlijke
gift voor zijn zoon. Het is voor hem wel een reden om uit het leger te stappen.
Zijn zoon, Franz, mag van hem het leger niet in wordt naar
een kostschool in Wenen gestuurd en opgeleid tot jurist. Hij schopt het tot
districtshoofd.
Iedere zondag wordt bij het ouderlijke huis de Radetzkymars
gespeeld en dat maakt op kleinzoon Carl Joseph een onvergetelijke indruk. Dat
hoort bij het stabiele leven wat helaas aan het verdwijnen is.
Carl Joseph is een wat labiele persoonlijkheid. Heeft amoureuze affaires maar
geen nageslacht.
Vanwege gokschulden, die hij niet zelf maakt maar van anderen overneemt wordt
zijn positie onhoudbaar. Zijn vader Franz en de keizer moeten er aan te pas
komen om alles glad te strijken en als gevolg daarvan laat hij zich
overplaatsen naar een suffig grensdorp.
Vlak voor de eerste wereldoorlog laat hij zich uit het leger ontslaan maar moet
toch weer aantreden als dat nodig is.
Nee, hij sterft niet heldhaftig. Ja eigenlijk wel, vind ik. Hij probeert water
te halen voor zijn dorstige kameraden en wordt daarbij neergeschoten.
Einde van de dynastieën; die van de Habsburgers en de von Trotta’s want Franz,
als laatste overgebleven sterft op de dag van de begrafenis van keizer Franz
Joseph.
Dit staat er nu zo zakelijk allemaal maar de manier waarop
Roth dit allemaal beschrijft is geweldig mooi.
Je hebt van die tekenaars die met een paar strepen iets herkenbaars kunnen
neerzetten. Zo is Roth ook. Met een paar zinnen weet hij een sfeer te scheppen
die je niet meer vergeet.
Gewoon een goede schrijver.
