Vergevingsgezindheid

Na weer eens een discussie met medegelovigen over de mogelijkheid van alverzoening moet ik hier even stoom afblazen.
Ik ben slecht in de retorica. Gesprekken gaan te snel; ik heb meer tijd tussendoor nodig om na te denken. Steeds hoor ik van die ´niet-pluis´ dingen waar ik op in zou willen springen maar voor ik daar precies de vinger bij heb kunnen leggen is het gesprek al weer veel verder.

In de groep was iedereen tegen de alverzoening, want dat hoort zo in gereformeerde kringen maar voor mezelf wil ik de mogelijkheid open laten. Ik ben er nog steeds voorzichtig in.
Anderen zijn heel stellig en willen ook de mogelijkheid niet open laten want er moet ‘recht geschieden’.
Het was of ik Prof. Dr. A. van de Beek hoorde.
Steeds hoorde ik de gereformeerde theologische correctheid weerklinken terwijl er niet ingegaan werd op mijn vraag aan die persoon wat hij er nu zelf van vond wanneer iedereen naar de hemel zou gaan.
Voor mij heeft dat namelijk ook te maken met psychologie en vandaaruit je levenshouding. Maar op de een of ander manier kon ik dat niet overbrengen.
Stel dat elk mens in de laatste minuten voor hij/zij de laatste adem uitblaast in het reine komt met God dan komt iedereen in de hemel.
Dat is een theoretische mogelijkheid.

En wat is ‘recht’ vanuit de Goddelijke ogen? Is dat hetzelfde recht als vanuit menselijk perspectief?
Ik moest denken aan die gelijkenis waarin s ’morgens werklieden worden geronseld op de markt en s ’middag weer en s ‘avonds nog een keer en ze krijgen allemaal hetzelfde loon wat alleen met de eerste, vroegste groep duidelijk is gecommuniceerd. Hoe eerlijk is dat? (Matth. 20: 1-16)
De strekking van dit verhaal is volgens mij juist dat het Goddelijke recht anders werkt dan het menselijke recht wat, zeker buiten de rechtszaal, vaak gebaseerd is op onderbuikgevoel.
Jezus spreekt na die parabel de prachtige woorden:
‘Of is het mij niet geoorloofd met het mijne te doen wat ik wil? Of bent u afgunstig omdat ik goed ben?’

Daar zit ‘m volgens mij de kneep: wat zegt het over jezelf wanneer je maar blijft hameren op dat aambeeld van ‘er moet recht geschieden’?
Natuurlijk klinkt dat heel vroom wanneer het niet voor jezelf is maar voor al die wereldwijde slachtoffers die lijden onder onrecht. Ik begrijp dat dan ook wel.
Slachtoffers denken echter vaak anders; zeker wanneer ze het geloof hebben ontvangen. Dan zijn ze vergevingsgezinder en laten hierin iets zien van God.
Niet dat ik dat zou kunnen trouwens!
Maar zou het voor mij te gemakkelijk zijn om vanuit een riante positie te beweren dat de hemel voor iedereen bereikbaar is?
Ik heb geen onrecht meegemaakt of ik ben het vergeten en daardoor zal het niet zo indrukwekkend geweest zijn.
Het blijft moeilijke materie.

Had het anders gekund denk ik dan; ánders beschreven in de Bijbel en ook nog eens geschikt voor alle tijden en plaatsen?
Nee, vanwege onze verkeerde gerichtheid moeten er wel sancties volgen. Onze daden hebben consequenties. Dat moet wèl geleerd worden, juist om het hier nog een beetje leefbaar te houden.
Laten we die eeuwigheid toch maar aan God overlaten.
Ik heb er alle vertrouwen in dat Zijn recht zal geschieden.

Alverzoening

Gedurende de tijd dat ik op allerlei fora ronddoolde en ten strijde trok tegen verschillende windmolens van leer kwam dit onderwerp regelmatig ter sprake. Heftige discussies werden soms gevoerd.
Tijdens deze discussies ging ik me steeds vaker afvragen waarom er zulke felle reacties kwamen op dit onderwerp. Waarom wil men niet dat alle mensen in de hemel komen? Heeft dat te maken met ons rechtvaardigheidsgevoel, maar kun je daar dan op vertrouwen? Of zegt het meer over de niet- vergevingsgezindheid van de persoon in kwestie dan over deze theorie?

Aan mij werd persoonlijk eens in een andere discussie de vraag gesteld of Hitler in de hemel zou komen als hij op het laatste moment in zijn leven berouw had getoond tegenover God en om vergeving zou hebben gevraagd. Ik heb geantwoord dat Hitler dan inderdaad in de hemel zou zijn. Zo geloof ik dat Gods genade en liefde veel groter en omvattender zijn dan de mijne.
In Alverzoening geloof ik niet.
Daarvoor staan teveel teksten in de Bijbel die het tegendeel aangeven. Het belangrijkste argument van de Alverzoeners is het woord aion. Aion heeft betrekking op een beperkte tijd zo beweert men. Maar ik geloof niet dat het vroeger zo was. In Jes 57: 15 wordt het woord aion ook gebruikt. (Septuagint: Griekse vertaling van het oude testament die tussen 250 en 100 BC is gemaakt.)
In die tekst gaat het over de woonplaats van God. Aangezien God ook buiten onze tijd en ruimte woont, woont Hij in de tijdloosheid/eeuwigheid en daar komt geen einde aan.
Wat er gebeurt na de laatste aion dat, wanneer je consequent bent, ook een eind heeft, heeft ook nog geen alverzoener mij kunnen uitleggen.
Dat gepraat over aionen op die manier impliceert in mijn ogen en tot nu toe een logische onmogelijkheid.
Verder is het argument van Darby ook wel bekend:

“De etymologie van het woord aion, zoals die zo vroeg als bij Aristoteles gegeven wordt, en door hem, is aien on; altijd bestaand. Het is aldus veelvuldig gebruikt door Homerus over de dood van zijn helden en op andere wijzen. Veel later zou het gaan betekenen: een bepaalde era, of staat van zijn. Maar wanneer gebruikt op zichzelf in zijn eigen betekenis had het overduidelijk de betekenis van eindeloosheid (eternity). Het wordt aldus gebruikt door Philo in een passage die geen twijfel overlaat: en aioni de oute pareleluthen ouden oute mellei alla monon uphesteke. "In eternity, nothing is either past or to come but only subsists"
Sommige Alverzoeners spreken nog over een louterend vuur in het hiernamaals, waarna alles toch nog goed komt maar dat is ook ongeloofwaardig.
Zou dat louterende vuur/vagevuur van het hiernamaals dan meer kracht hebben dan de Heilige Geest in het hiernumaals om mensen tot inkeer te brengen?
Dat lijkt mij bijna Godslasterlijk.

In een eeuwig brandende hel zoals verwoord wordt in het Akhmim-fragment uit de Apocalyps van Petrus ( te vinden via earlychristianwritings.com ) en bijvoorbeeld verbeeld wordt in het inferno van Dante Alighieri (gebaseerd op Vergilius’ Aeneid hfdst 6 ) en de schilderijen van Jeroen Bosch geloof ik echter ook niet. Dat zijn menselijke fantasieën.
Filosofisch denk ik dat het beneden Gods waardigheid is om tegenover pakweg 80 jaar zonden een eeuwigheid van straf te zetten. Waarmee ik natuurlijk niet de zonde wil bagatelliseren.


Wat ik persoonlijk plausibeler vind: In het oude oosten dacht men dat de identiteit van de mens ook in de beenderen zat. (W. Stauder studie 079) Wordt alles verbrand dan is ook de identiteit weg.
De beenderen zijn dus belangrijk.
Dan begrijp ik dat de beenderen van Jozef mee terug moesten naar Kanaän. (Ex 13:19) Daar kunnen ook weer diepere betekenissen achter zitten: Jozefs (als beeld van Jezus?) identiteit bleef onder zijn eigen volk. Van Saul en zijn zoons werden na het verbranden van de lichamen de beenderen alsnog zorgvuldig begraven (1 Sam 31:11-13; 2 Sam 21,12,13,14)
Hier werd het vuur op tijd geblust, zodat de botten niet werden verbrand. Bij Jezus werden aan het kruis de beenderen niet gebroken. Zijn identiteit bleef intact.

Verder denkend: in Jes 66: 24 wordt een oordeel uitgesproken over de mannen die afvallig zijn geworden. Het vuur zal niet (op tijd) geblust worden. De worm die het lichaam eet en normaal stopt bij de beenderen zal dooreten. Oftewel: de identiteit gaat verloren.
Jezus spreekt hier ook over in Mark 9: 44, 46 en 48. Van daaruit geloof ik eerder in een vernietigingstheorie, (annihilatietheorie) en niet in een eeuwige pijniging, die meer Griekse wortels lijkt te hebben.
Doden gaan in het Griekse denken naar de Hades, de onderwereld. Het laagste gedeelte is Tartarus* waar pijniging plaatsvindt.
Ergens zitten dan, gescheiden door een rivier ook nog de Elysische velden waar het gelukzalig vertoeven is. (De Champs ‘d Elysee in Parijs krijgt nu vanzelf meer betekenis )
Dit is het hellenistische wereldbeeld van o.a. Homerus ong. 800 BC. en Vergilius 70 BC.

* in 2 Petrus 2 :4 wordt het ook genoemd. Hellenistische beïnvloeding?
In de HSV is het weg vertaald.

De Ziel

In deze maand van de filosofie is het thema ‘de ziel’.
Komende nacht gaat Bert Keizer in debat met Dick Swaab. Helaas kan ik mijn nachtrust slecht missen dus reden om daar nu mijn eigen, religieus gevormde gedachten eens op los te laten. De resultaten van de debatten lees ik wel in de krant of in het Filosofie Magazine. Wat is de ziel eigenlijk en is ie nou onsterfelijk of niet.

Tijdens mijn jaren werken, het verplegen van zieken en bejaarden ontdekte ik dat, hoe oud mensen ook zijn, hun geest was dat vaak niet. Hun geest had zich in de loop der jaren wel verbreedt en verdiept – oké niet altijd even duidelijk, er zijn altijd mensen die niets leren - maar was niet ouder geworden in tegenstelling tot hun lichaam. Dat vertoonde veel meer de sporen van aftakeling, vaak tot verbazing van de bezitters zelf omdat ze zich niet oud voelden.
Dat eigen unieke levende ‘Zelf’ zou ik willen omschrijven als de Ziel. Nu….…in 2012.
In het Oude Testament echter is de mens een levende ziel; in het Nieuwe Testament heeft hij/zij een ziel in een lichaam.
De ziel in het Oud Testamentische jodendom kan sterven. Wanneer de mens sterft, sterft ook zijn ziel. "...De ziel die zondigt, díé zal sterven" Ezech. 18: 4, 20. Mens en ziel vallen samen.
Het Bijbelse jodendom kent het begrip hel niet. Zij spreken over het dodenrijk (sheool) en dat is de plaats waar de doden heen gaan en waar geen bewustzijn is.
Pr 9: 5 Wie nog in leven zijn, weten tenminste dat ze moeten sterven, maar de doden weten niets;
Pr 9: 10 Doe wat je hand te doen vindt. Doe het met volle inzet, want er zijn geen daden en gedachten, geen kennis en geen wijsheid in het dodenrijk.
Ps 115:17 Niet de doden loven de HEER, niet wie zijn afgedaald in de stilte.

Dit is overeenkomstig met de idee van de Egyptenaren die ook in een dodenrijk geloofden maar niet in een tweedeling van goed/kwaad in die zin dat er twee bestemmingen waren. De ‘slechten’ houden op te bestaan. Wanneer mensen na het sterven op hun laatste reis gaan en aankomen bij de poort van het dodenrijk wordt hun hart als laatste oordeel gewogen door Osiris met de veer (Ma’at) der waarheid. Werd je te licht bevonden dan werd je opgegeten/ vernietigd. Werd je goedgekeurd dan mocht je het dodenrijk binnengaan.
Het jodendom nu is daar eigenlijk heel terughoudend in. Zij zijn meer gefocust op het leven nu. Al geloven ze wel dat de doden zullen opstaan in de 'Olam Haba'; de toekomende eeuw. Verder kennen ze wat dat betreft weinig dogma’s.

In het boek Daniel wordt wel al over een tweedeling gesproken in 12: 2. Maar Daniel is geschreven in de 2e eeuw BC en is mogelijk beïnvloed door het Hellenisme. (taal en stijl schijnen niet te kloppen met een vroege datering)
Deze tweedeling wordt gedeeltelijk voortgezet door Jezus in het NT ( Matt 10: 28 ) wanneer Hij zegt: Wees niet bang voor hen die wel het lichaam maar niet de ziel kunnen doden. Wees liever bang voor Hem die in staat is én ziel én lichaam om te laten komen (‘appolumi’ = vernietigen) in de Gehenna. (Gehenna was de vuilstortplaats buiten Jeruzalem waar al het vuil van de stad verbrand werd)
Jezus laat hier duidelijk zien dat God wél in staat is de ziel te vernietigen.
Mijn conclusie is dan dat de ziel niet per definitie onsterfelijk is.
Even tussendoor: Jezus ging ook een keer bewust het spreken over de wrekende God uit de weg: In Lucas 4: 18,19 citeert Hij 2 verzen uit Jesaja 61: 1,2 waar Hij…….’en de dag der wraak van onze God’ weglaat. Opmerkelijk!

Homerus is de eerste Griek ( Tekst en liedjesschrijver 800-750 BC) die spreekt over verschillende bestemmingen na de dood in zijn ‘Odysee’. Bij goed gedrag via de Hades (= dodenrijk/ sheool) naar de Elysische/ Elyseïsche velden, een paradijselijke toestand (Oh, Champs d’Elysees……...) en anders naar Tartarus waar je gepijnigd werd.
Plato (en Socrates) heeft dat dualisme van lichaam en ziel verder logisch uitgewerkt in Politeia (608-614) en Phaedrus (246 a-e) geschreven in ongeveer 360 BC.
Petrus schrijft in 2 Petr. 2:4 ook over Tartarus (NBV), De enige keer dat het in de Bijbel wordt genoemd. De hellenisering van het jodendom is interessante materie net als die van het christendom. Daarachter God die het allemaal heeft laten gebeuren. Moeten we dat zien als voortgaande openbaring? Ik vind het allemaal moeilijk te beoordelen.

Conclusie?
De ziel is datgene wat jou en mij tot die unieke persoonlijkheid maakt en is niet per definitie onsterfelijk.
Dat is alleen de drieenige God.
1 Tim 6:16



(Linkje naar Alverzoening waar nog e.e.a. staat)