Stephen Hawking

En dan is daar het bericht dat Stephen Hawking vandaag is overleden op 76-jarige leeftijd.
Eén van de grootste wetenschappers van deze tijd.
Ik las een boek van hem en zag films.
Die man intrigeerde vele mensen. Waarschijnlijk omdat hij ook gehandicapt was (een vorm van ALS) en zich daardoor bepaald niet uit het veld liet slaan. Hij kon het niet laten om na te denken en te zoeken naar antwoorden op vragen die hij belangrijk vond.
Een paar ‘famous quotes’:

"Mijn doel is simpel. Ik wil het universum helemaal begrijpen, waarom het is zoals het is en waarom het bestaat.”
“Ik ben gewoon een kind dat nooit ouder wordt. Ik blijf nog steeds vragen over het ‘hoe’ en ‘waarom’. Af en toe vind ik een antwoord.”

"Hoe moeilijk het leven ook mag lijken, er is altijd wel iets dat je kunt doen en wat je kunt bereiken. Het doet ertoe dat je niet gewoon opgeeft.”

“God zou kunnen bestaan, maar de wetenschap kan het heelal verklaren zonder een schepper nodig te hebben.”

“Ik ben niet religieus in de normale zin. Ik geloof dat het universum beheerst wordt door de wetten van de wetenschap. Die wetten werden misschien bepaald door God, maar God grijpt niet in om deze wetten te breken.”

Zijn nalatenschap kan ik niet op waarde schatten; daarvoor weet ik te weinig van zijn vakgebieden.
Maar dat hij een genie was is ook mij wel duidelijk.

De herovering van de Amerikaanse droom

Geschreven door Barack Obama in 2006 op vijfenveertigjarige leeftijd. Het is zijn tweede boek.
Zijn eerste boek is autobiografisch: ‘De dromen van mijn vader’.

Dit boek schreef hij vóór zijn ambtsperiode als president van de USA. Hij was nog lid van de Senaat als vertegenwoordiger van de staat Illinois.
Hij heeft het opgedragen aan de vrouwen die hem opvoedde. Een groter compliment kun je je (voor)moeder niet geven.
Ik vond het een prettig leesbaar boek, vol van idealisme en hoop. Hij heeft ‘de moed om te hopen’ ook al is hij zeer realistisch. Waren alle hoogwaardigheidsbekleders maar zo. Maar onwillekeurig vraag ik mij ook af hoe hij zo’n boek nu zou schrijven. Ná zijn regeerperiode. Wat is er concreet terechtgekomen van zijn goede bedoelingen.
Is de Amerikaanse droom heroverd?
In dit boek zet hij verschillende probleemvelden uiteen: o.a. de Republikeinen versus Democraten, over moraal, ras, politiek, gezin en geloof.
Ook in mijn omgeving staan de Republikeinen voor christelijk en conservatief en de Democraten voor seculier en progressief. Toen ik de autobiografie van Hillary Clinton las werden me veel dingen duidelijker. Zij is een gelovig mens. Ik verbaasde me iedere keer weer wanneer mensen uit de rechter flank zo positief waren over Bush en nu over Trump. Een grotere ongelikte beer dan de laatste kun je je toch onmogelijk voorstellen en dat zou dan het christelijke gedachtegoed moeten beschermen en uitdragen alleen maar omdat hij tegen abortus is?
Zo zwart –wit zitten beide kampen niet in elkaar.
Ook Obama is een gelovig mens die zich op latere leeftijd welbewust heeft laten dopen. En toch is hij met volle overtuiging een democraat.

Aan de media besteed hij ook de nodige woorden. Hij vertelt over de verschuiving van de macht van politieke regelaars naar de media. Dat elke uitspraak van hem op de snijtafel werd en wordt gelegd door verschillende commentatoren en zou worden geïnterpreteerd op manieren waarop hij geen invloed had en heeft. Dat al zijn uitlatingen worden onderzocht op fouten, versprekingen en tegenstrijdigheden die door de oppositie zouden worden gearchiveerd en zo nodig van stal gehaald.
Dat, afhankelijk van je favoriete tv zender de klimaatveranderingen wel of niet gevaarlijk aan het versnellen zijn en het begrotingstekort omlaag of omhoog gaat. Dat is in die ruim tien jaar ook nog niet veranderd.
Nu worden zaken onder fakenieuws gevat. Maar of dat dan ook echt zo is.....
Net wat je horen wilt.

Toch blijft de basis voor al zijn handelen het: ‘Behandel de ander zoals je zelf behandeld zou willen worden’ (Matt 7) en houdt hij een pleidooi voor meer empathisch vermogen. Maar ja, dat heb je of dat heb je niet, zo heb ik allang gemerkt.
Ooit heb ik ergens gelezen dat hij zich laat inspireren door Reinhold Niebuhr.
Bij nazoeken vond ik dit artikel.
Je merkt het in zijn moreel hoogstaande houding.

In verband met zijn topic over economie was de zinsnede over de import van staal voor mij opmerkelijk: ‘Een heffing op geïmporteerd staal mag de Amerikaanse staalfabrieken tijdelijk wat lucht geven, maar maakt elk Amerikaans bedrijf dat staal in zijn producten verwerkt, minder concurrerend op de wereldmarkt’. (p 169)
Vorige week kondigde Trump importheffingen af op staal en aluminium. Maar ik geloof dat zelfs de Republikeinen daar toch niet zo blij mee zijn.
Zijn verdere verhandelingen over de economie heb ik wel gelezen maar landen niet zo erg. Het zal wel.
Interessanter waren de hoofdstukken over de illegale vluchtelingen zoals de Latino’s. Net als Europa nu, werd Amerika ermee overspoeld. Dat geeft onzekerheid terwijl Latino’s toch een hoogstaand arbeidsethos hebben. Dat is nu juist het probleem want zij zijn bereid om voor minder geld te werken.
Heel eerlijk beschrijft Obama zijn moeite met deze problematiek.

Eerlijk is hij ook met betrekking tot de problematiek van werkende ouders. Hij was zelf veel van huis en Michelle werkte ook. Maar zij gaf een deel van haar baan op voor hem. Maar hoe anders en problematischer is het voor mensen aan de onderkant van de samenleving terwijl het gezin een stabiele omgeving zou moeten zijn.
Dan schrijft hij ook iets waar ik het zeer mee eens ben: ‘Ik wil dat mijn dochters kunnen kiezen wat het beste voor hen en hun gezinnen is. Of ze die keus zullen krijgen is niet alleen afhankelijk van hun eigen inspanningen en houding. Zoals ik van Michelle heb geleerd is het ook afhankelijk van hoe mannen – en de Amerikaanse samenleving – de keuzes die ze maken respecteren en mogelijk maken.’


Mijn sympathie voor hem is alleen maar toegenomen.
Een aanrader.

Spinoza

Van Baruch de Spinoza (1632 – 1677) weet ik al zo het één en ander doordat ik zijn ‘brieven over het kwaad’ en het boek van Steven Nadler heb gelezen.

Volgens de docent (Dr. H. A. Krop, die trouwens heel plezierig les geeft) is Spinoza, behalve een zeer grote Nederlander ook een anomalie; een vreemde eend in de bijt in de traditie van het westerse denken omdat hij niet meegaat met het denken dat de mens centraal stelt.
Zijn filosofie draait om God en de mens is maar een heel klein deeltje van een oneindig universum en
is altijd verbonden en gehoorzamend aan wetten die niet in zijn macht liggen.

Zijn belang voor de filosofie liggen vooral in het historische en het maatschappelijke belang.
Zijn maatschappelijk belang uit zich in zijn argumenten voor een democratie als meest natuurlijke regeringsvorm. Er is sprake van een grote maatschappelijke tolerantie voor andersdenkenden en hij beargumenteert de vrijheid van meningsuiting. Maar niet als een absoluut recht.
Hij is de eerste die de aandacht vestigt op de scheiding tussen kerk en staat en de kerk dan als ondergeschikt aan de staat. Voorstander van een Staatskerk.
‘Alle patriciërs moeten behoren tot die religie, de eenvoudigste en universeelste. Men moet er vooral op toezien dat de patriciërs niet verdeeld raken in sekten en dat ze uit bijgeloof niet proberen de onderdanen te verhinderen te zeggen wat ze denken. Anderzijds moet men grote samenscholingen verbieden. Andere godsdiensten moet men toestaan zoveel kerken te bouwen als ze willen, maar van bescheiden omvang. De staatskerken moeten ruim en weelderig zijn. Alleen de patriciërs zijn hogepriesters van de kerken en behoeders en verklaarders van de staatsgodsdienst.’ (TP 8 Par. 46)

Als tweede generatie Nederlander was voor hem iedereen gelijk en ben je niet wie je bent maar wat je wordt in de samenleving.
‘je kunt vrijheid bereiken door je leven niet door factoren van buitenaf te laten bepalen, maar door de eigen rede’.
Jonathan I. Israël, een Brits Historicus beweert zelfs in zijn ‘Radical Enlightenment’ dat Spinoza de grondslagen heeft gelegd voor de ‘Verlichting’. Door die scheiding van kerk en Staat? Dat moet ik nog eens nazoeken al denk ik dat er onder Mozes van het OT ook al sprake van was.
Aaron was voor de kerk en Mozes voor de staat. Er is niets nieuws onder de zon.
Spinoza’s historisch belang uit zich in het feit dat hij vele filosofen na hem heeft weten te inspireren.
Hij was beïnvloed door Descartes voor wat betreft het rationalisme maar was wat meer geïnteresseerd in godsdienst en moraal.
Volgens Spinoza kan de vrijheid van een samenleving alleen maar werkelijkheid worden door de individuele vrijheid van de mensen.
En toen moest ik opeens aan de pluriformiteit van Hannah Arendt denken die daar ook zo op hamerde. Toch ook geïnspireerd door hem? Ik kan het niet zo duidelijk in haar boeken vinden maar veel dingen gaan onbewust.

Spinoza’s Ethica staat voor de liefhebbers helemaal op het wereldwijdeweb in een vertaling van Nico van Suchtelen uit 1927.
Over de Ethica schrijft Krop, die een onomstreden kenner is van Spinoza: ‘Ook in de Ethica gaat het erom hoe wij het hoogste goed deelachtig kunnen worden, namelijk de kennis van God die ons in de liefde tot hem doet ontbranden en gemoedsrust geeft.’
Dit schrijf ik maar even als argument dat Spinoza atheïst zou zijn ofzo. God viel voor hem samen met de natuur. Op die manier was het voor Spinoza een logisch gesloten systeem.
Hij was niet echt pantheist omdat God dan zou opgaan in de natuur en Hem dat zou begrenzen. De oneindige God gaat altijd nog de eindige wereld te boven.
Volgens mij zou je dan beter kunnen zeggen dat de hele natuur binnen het Goddelijke Zijn valt.
Er valt nog zoveel over te zeggen en schrijven. Spinoza is een onuitputtelijke bron voor denkwerk. Gelukkig zijn mijnheer Google en Bol.com geduldig.

Men hoeft het niet allemaal eens te zijn met die filosofen wanneer je maar hun belang erkent in de ontwikkeling van het nadenken. Juist allerlei ketters of tegendraads gedachtengoed prikkelt het brein en stimuleert om argumenten tegen of juist meegaand verder te zoeken.
Fouten maken kan niet want dat betekent dat je nog niet genoeg kennis hebt. Klinkt heel relaxed en ik voel daar ook wat voor. In gesprekken zeg ik het er meestal bij: 'voor zover mijn kennis op dit moment reikt en ik met mijn denkpolsstok nu kan bereiken...'
Een ieder zij in zijn gemoed ten volle verzekerd.
Eigenlijk was Paulus ook al een Spinozist. Of is het andersom?



Disclaimer: Mijn schrijfsels zijn niet een exacte weergave van wat er op de Erasmus universiteit allemaal verteld wordt; ik denk graag zelf na en associeer er lustig op los. Dit is meer een poging om het gehoorde en gelezene enigszins voor mijzelf in overzichtelijke brokken samen te vatten.

Descartes

Nieuwe ronde, nieuwe filosofenhotemetoten die invloed hebben gehad op ons denken.
René Descartes (1596 – 1650) is aan de orde. Een Fransman die veel tijd in Nederland doorbracht.

Ik begin ook kritischer te luisteren; wat hoor ik op de universiteit méér dan wat ik op de Wikipagina kan lezen want dat verwacht ik wel van de lessen. Maar dat valt nog niet mee.
Waardoor veranderde Descartes ons denken?
Hij wilde niet, zoals Keppler terugkeek op Pythagoras, terug kijken op de filosofieën van de oude filosofen. Hij probeerde opnieuw te denken en ontwikkelde een nieuwe filosofie; die van het zien en beschrijven wat hij zelf zag.
Hij was onder de indruk van de natuurkundige ontdekkingen en in de sterrenkunde om hem heen, wat achteraf bezien een tijd van wetenschappelijke revolutie was. Zo fungeerde hij als een katalysator van de natuurwetenschappen ook al zat hij een beetje bekneld tussen Francis Bacon en Isaac Newton.
Daardoor is hij in eerste instantie ‘vergeten’ en kreeg hij pas later erkenning.

De meeste van zijn essays zijn ook vergeten, behalve het voorwoord bij het wetenschappelijke essay ‘Discourse de la Méthode’. Het uitgeven van zijn schrijfsels durfde hij ook nauwelijks omdat hij inmiddels de verhalen rond Galileo Galilei en de RK kerk had gehoord.

Later toen hij in Nederland woonde en wél publiceerde kreeg hij het aan de stok met theoloog Gisbertus Voetius.
Maar die heeft het met iedereen aan de stok gehad geloof ik, wanneer ik de Wikipagina lees.
Hij was wat wij nu in Marc Verhoeven hebben.

Descartes zocht naar zekerheid binnen het eigen verstand door middel van de radicale twijfel; zocht naar een fundamentele basisgedachte om daarop verder te kunnen denken/bouwen. Het bekende ‘Cogito ergo sum’. (Je pense donc je suis) De kern van de kennistheorie.
Hij ontdekte en beschreef zo de bewustwording van het bewustzijn. Je kunt twijfelen aan je bestaan maar niet aan het feit dat je met je geest kunt twijfelen. Er is dus geest en stof.
Daarboven moet iets groters zijn want het bewustzijn heeft zichzelf niet geschapen. Dat noemt hij God maar verder ‘doet’ hij daar niet zoveel mee. Het is wel een ontologisch godsbewijs.

Je hebt kennis en zintuigelijke ervaring. Je hebt die kennis nodig om de ervaring te interpreteren zodat je kunt overleven. Want de zintuigelijke ervaring neemt je soms in de maling. De mathematische natuurkunde verschaft Descartes ook zo de nodige zekerheden: drie en vier is altijd zeven en een driehoek heeft altijd drie hoeken.
Dat hij niet altijd even consequent dacht, wordt door Bertrand Russell in zijn ‘Geschiedenis van de Westerse Filosofie’ als een positief punt gezien.
‘Consequentheid zou hem eenvoudig hebben gemaakt tot grondlegger van een nieuwe scholastiek, terwijl zijn inconsequentie hem maakte tot het uitgangspunt van twee belangrijke, doch ver uiteenlopende filosofische scholen.’

Dat waren het Empirisme en het Rationalisme.

Via Google kwam ik nog een leuke bachelor scriptie tegen over Descartes.



Disclaimer: Mijn schrijfsels zijn niet een exacte weergave van wat er op de Erasmus universiteit allemaal verteld wordt; ik denk graag zelf na en associeer er lustig op los. Dit is meer een poging om het gehoorde en gelezene enigszins voor mijzelf in overzichtelijke brokken samen te vatten.

Naar aanleiding van mijn schrijfsels op de nieuwe wet Actieve Donorregistratie zat ik mij vanmorgen te realiseren dat het eigenlijk van de zotte is:
Wetten zijn er om burgers te beschermen maar nu moet ik mijzelf beschermen tegen deze wet.

Aan de oevers van de Piedra huilde ik

Geschreven door Paulo Coelho in 1994. Ik las een digitale druk uit 2007.
Eerder las ik van hem ‘Overspel’, ‘Als een rivier’, ‘de Zahir’ en ‘de Alchemist’.
In dit boek staat als voorwoord: ‘Maar de Wijsheid vindt rechtvaardiging bij al haar kinderen’ Luk 7:35.
Zijn bedoeling met dit boek is om te benadrukken “dat we omringd worden door het Buitengewone. Om ons heen zijn tekenen van God die ons de weg tonen, engelen die smeken om gehoord te worden maar we besteden aan al die dingen geen aandacht, omdat we geleerd hebben via formules en regels God te bereiken. We begrijpen niet dat Hij er al is zodra we de deur voor Hem openzetten.”[….]
“Liefhebben is ons verbinden met de ander en in hem Gods vuur ontdekken.”
Pilar is een Spaanse, wonend en studerend in Zaragoza. Voeger had ze een jeugdvriend, maar die is de wijde wereld in getrokken; schrijft haar af en toe en in één van zijn brieven schrijft hij over zijn verlangen om naar het seminarie te gaan en zijn leven aan gebed te wijden.

Op een dag hoort Pilar van hem dat hij een lezing geeft in Madrid en haar uitnodigt om te komen.
Dat doet ze en wat volgt is een week van hen en weer reizen en heen en weer geslingerd worden tussen hun weer opbloeiende liefde en het wel of niet toegeven daaraan want hij is intussen een belangrijke geestelijke geworden met genezende gaven die de nadruk legt op de Maagd  Maria.
‘God is Liefde. En als iemand dat goed begrijpt, is dat wel de Maagd.[…]De Maagd begrijpt het mysterie van de absolute overgave, omdat ze heeft liefgehad en geleden, heeft ze ons bevrijd van de smart. Zoals Jezus ons van de zonde heeft bevrijd.’
Tsja, wat moet ik daarmee als gereformeerd opgevoed meisje.

Pilars spirituele kant wordt wakker geschud en de strijd tussen ratio en emoties ontbrand.
Ik zit me nu ter plekke te realiseren dat 'hij' in het boek geen naam heeft. Waarom dat zo is, daar moet ik nog over nadenken.
De Piedra is trouwens een rivier tussen Madrid en Zaragoza. Daar zit Pilar in de epiloog en schrijft haar verhaal om het daarna in het water te gooien want ‘wat in vuur is geschreven wordt door water geblust.’
Maar ze gooit het niet in het water maar biedt het ‘hem’ aan en daarna leven ze nog lang en gelukkig.
Nee, dat is een beetje flauw van mij.
Het is best een mooi boek met diepzinnige gedachten maar af en toe dacht ik wel dat het meer een boek was voor esoterische tantes. Voor mij was het een beetje over de top.

Een kinderspiegel

'Als ik oud word neem ik blonde krullen
ik neem geen spataders, geen onderkin,
en als ik rimpels krijg omdat ik vijftig ben
dan neem ik vrolijke, niet van die lange om mijn mond
alleen wat kraaiepootjes om mijn ogen.

Ik ga nooit liegen of bedriegen, waarom zou ik
en niemand gaat ooit liegen tegen mij.
Ik neem niet van die vieze vette
grijze pieken en ik ga zeker ook niet
stinken uit mijn mond.

Ik neem een hond, drie poezen en een geit
die binnen mag, dat is gezellig,
de keutels kunnen mij niet schelen.
De poezen mogen in mijn bed
de hond gaat op het kleedje.

Ik neem ook hele leuke planten met veel bloemen
niet van die saaie sprieten en geen luis, of zoiets raars.
Ik neem een hele lieve man die tamelijk beroemd is
de hele dag en ook de hele nacht
blijven wij alsmaar bij elkaar.'


Judith Herzberg (1934)





Gewoon, om inwendig hard te grinniken...