Is twijfel een teken van een actieve, zoekende geest? Dus goed? Is twijfel een teken van een onzekere geest? Dus negatief? Als we de apostel Jacobus moeten geloven is iemand die twijfelt gelijk aan de golven van de zee die rusteloos heen en weer geworpen worden.
Dat laatste wordt mooi onder woorden gebracht door Toon Tellegen:
Een streep
Ik trok een streep;
tot hier,
nooit ga ik verder dan hier.
Toen ik verder ging
trok ik een nieuwe streep,
en nog een streep.
De zon scheen
en overal zag ik mensen,
en iedereen trok een streep
iedereen ging verder.
Volgens Marcus kun je zelfs bergen in de zee mieteren als je niet twijfelt. Zou iemand dat eigenlijk willen? Waarom zou ik een berg in zee willen gooien?
Ongetwijfeld een metafoor.
Bij gebedsgenezingsdiensten mag je ook niet twijfelen want dan wordt je niet beter.
Alsof God Zich zou laten weerhouden door een twijfelend mens! Of dat Hij je als straf, vanwege die twijfel, ziek laat. Zo’n God wil je toch niet?
Zelf denk ik dat er verschillende soorten twijfel bestaan. Ik noem ze voor mezelf ‘methodologische twijfel’ en ‘existentiële twijfel’.
Om met de laatste te beginnen: dat is een basistwijfel. Je weet niet goed wie je bent, wat je hier doet en al helemaal niet of je je moet overgeven aan de Eeuwig Levende. Je kunt niet tot keuzes komen en ploetert maar voort.
Dat bedoelt Jacobus volgens mij.
Het tegenovergestelde hiervan is de basale rust die je hebt/krijgt wanneer je, door de Heilige Geest, wel besluiten hebt genomen, je keus hebt gemaakt voor de Almachtige en je je eigen ego hebt kunnen loslaten.
Methodologische twijfel is voor mij de twijfel of we de Bijbel wel op de juiste manier verstaan. Lezen we wel goed, geven we er wel de juiste betekenissen aan? Zijn we niet te eenzijdig bezig. Lezen we niet teveel door de bril van 2012? Of teveel gekleurd door kerkelijke tradities? Dat lijkt mij juist niet negatief. Openstaan voor verschillende denkwijzen om ze vervolgens wel zelf te toetsen.
Veel mensen hebben die twijfel echter niet. Op fora kom je ze tegen. Ze weten exact hoe de Bijbel gelezen en geïnterpreteerd moet worden. Bij voorkeur gebruiken ze de term ‘nauwkeurig’ en ‘het Woord recht snijden’. Wanneer je de Bijbel ‘nauwkeurig’ leest, ‘het Woord recht snijdt’ dan………en dan volgt een statement naar believen.
Wanneer je er anders over denkt dan lees je dus niet nauwkeurig en snijd je het Woord dus niet recht. Impliciet een enorme veroordeling. Daar gaan mijn nekharen van overeind staan.
Terug naar de twijfel. Is het nu positief of negatief?
Existentiële twijfel is negatief, daar moet je zo snel mogelijk vanaf en methodologische twijfel positief en kan gebruikt worden om tot meer inzicht te komen. In het gedicht van Tellegen is er iemand die zegt: ‘nooit ga ik verder dan hier’. Dat is geen methodologische twijfelaar, want ik vraag me af of hij/zij het woord 'nooit' zou gebruiken.
Twijfel is de waakhond van het inzicht.
Confucius
